Санчир

Санчир  ♄
Санчир
Санчир
Кассини хөлгөөр авсан зураг
Эрин J2000
Апоцентр 1,513,325,783 км
10.115 958 04 а.н.
Перицентр 1,353,572,956 км
9.048 076 35 а.н.
Их хагас тэнхлэг 1,433,449,370 км
9.582 017 20 а.н.
Эксентриситет 0.055 723 219
Орбитын үе 10,832.327 өдөр
29.657 296 жил
Үзэгдэх орбитын үе 378.09 өдөр[3]
Дундаж орбитын хурд 9.69 км/с[3]
Дундаж гажилт 320.346 750°
Хазайлт 2.485 240° (Эклиптикт)
5.51° (Нарны экваторт)
0.93° (Тогтмол хавтанд)[4]
Өгсөгч уулзварын уртраг 113.642 811°
Перицентрийн аргумент 336.013 862°
Дагуул харагдсан ~ 200 (тогтмол орбиттой 61)
Физик шинж чанар
Экваторын радиус 60,268 ± 4 км[5][6]
9.4492 дэлхий
Туйлын радуис 54,364 ± 10 км[5][6]
8.5521 дэлхий
Хавтгайжилт 0.097 96 ± 0.000 18
Гадаргын талбай 4.27X1010 км²[6][7]
83.703 дэлхий
Эзлэхүүн 8.2713X1014 км³[3][6]
763.59 дэлхий
Масс 5.6846X1026 кг[3]
95.152 дэлхий
Дундаж нягтшил 0.687 г/см³[3][6]
(уснаас бага)
Экваторын гадаргын гравитацын хүч8.96 м/с²[3][6]
0.914 g
Сансрын хоёрдугаар хурд35.5 км/с[3][6]
Экватор дахь
эргэх үе
0.439 – 0.449 өдөр[8]
(10 цаг 32 – 47 мин)
Экваторын эргэлтийн хурд 9.87 км/с[6]
35 500 км/цаг
Тэнхлэгийн хазайлт 26.73°[3]
Хойд туйлын баруун мандалт 2 цаг 42 мин 21 сек
40.589°[5]
Хойд туйлын хэлбийлт 83.537°[5]
Албедо0.342 (бонд)
0.47 (геом.)[3]
Гадаргын темп.
   1 бар түвшин
   0.1 бар
багадундажих
134 K[3]
84 K[3]
Үзэгдэх гэрэлтэлт +1.2 to -0.24[9]
Өнцгийн диаметр 14.5" — 20.1"[3]
(цагирагуудыг тооцолгүй)
Агаар мандал[3]
Өндрийн хуваарь 59.5 км
Бүтэц
~96%Устөрөгч (H2)
~3%Гели
~0.4%Метан
~0.01%Аммон
~0.01%Устөрөгчийн детрит (HD)
0.000 7%Этан
Мөснүүд:
Аммон
Ус
Аммоний гидросульфид(NH4SH)

Санчир нь нарны аймгийн хоёр дахь том гараг (Бархасбадийн дараа), нарнаас тоолбол зургаа дахь гараг юм. Санчир болон Бархасбадь, Далайн ван, Тэнгэрийн ван нарыг хийн аварга гаргууд гэдэг.

Санчир гараг нь устөрөгч болон бага хэмжээний гели зэргээс тогтоно.[10] Бүтэц нь чулуулаг, мөснөөс тогтох цөм, металл устөрөгчөөс тогтох манти ба хийн гадаад давхраа юм. Гаднах атмосфер нь ерөнхийдөө өнгөлөг биш ч гэсэн хааяа удаан орших онцлогууд бий болдог. Санчир дээр салхины хурд 1,800 км/цагт хүрэх бөгөөд энэ нь Бархасбадийнхаас харьцангуй их юм. Татах хүч нь дэлхийн болон Бархасбадийн хүчүүдийн дундаж орчим юм.

Санчир гаргийг 2013 оны 7 сарын 19-нд Кассини хөлгөөс нарны сүүдэр талаас нь авсан зураг

Дагуул[засварлах | кодоор засварлах]

Санчир нь мөс, бага хэмжээний чулууны хэлтэрхий, тоосноос тогтох цагаригийн системтэй. Одоогоор уг гаргийг тойрон эргэлдэх 82 дагуулаас гадна зуу гарам дагууланцрууд цагариг дотор оршино. Санчирын хамгийн том дагуул Титан нь нарны аймгийн хоёр дахь том дагуул (Бархасбадийн Ганимедийн дараа орно) бөгөөд Буд гаргаас ч том хэмжээтэй. Үүнээс гадна ихээхэн хэмжээний агаар мандалтай цорын ганц дагуул юм.[11] Мөн Санчирын дагуул Энселадусын өмнөд туйлын мөсөн бүрхүүл доор шингэн ус байгааг тогтоосон. Санчир гаргийн 3 дахь том дагуул болох Япетус нь одоогоор нарны аймагт мэдэгдэж байгаа хамгийн том гидростатик тэнцвэрт бус биет юм. Лапетус нь Италийн одон оронч, математикч Живанни Доминико Кассинийн(1625-1712) нээсэн Санчир гаргиЙн 4 дагуулын (Япетус, Тетис, Реа, Дионе) нэг нь.

Санчирын англи нэр Saturn нь Ромын хөдөө аж ахуй, ургацын бурхан Сатурны нэрээр нэрлэгдсэн. Одон орны тэмдэг нь тухайн бурхны хадуур болно (юникод: ♄).

Санчир гаргийн өмнөд туйлын туяаг хосолмол спектрийн аргаар тодруулж авсан зураг

Нэмэр[засварлах | кодоор засварлах]

Цахим холбоос[засварлах | кодоор засварлах]

 Commons: Санчир – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан

Эшлэл[засварлах | кодоор засварлах]

  1. Yeomans, Donald K. (2006-07-13). "HORIZONS System". NASA JPL. Retrieved 2007-08-08.—At the site, go to the "web interface" then select "Ephemeris Type: ELEMENTS", "Target Body: Saturn Barycenter" and "Center: Sun".
  2. Orbital elements refer to the barycenter of the Saturn system, and are the instantaneous osculating values at the precise J2000 epoch. Barycenter quantities are given because, in contrast to the planetary centre, they do not experience appreciable changes on a day-to-day basis from to the motion of the moons.
  3. 3.00 3.01 3.02 3.03 3.04 3.05 3.06 3.07 3.08 3.09 3.10 3.11 3.12 Williams, Dr. David R. (September 7, 2006). "Saturn Fact Sheet". NASA. Retrieved 2007-07-31.
  4. "The MeanPlane (Invariable plane) of the Solar System passing through the barycenter". 2009-04-03. Archived from the original on 2009-04-20. Retrieved 2009-04-10. (produced with Solex 10 written by Aldo Vitagliano; see also Invariable plane)
  5. 5.0 5.1 5.2 5.3 Seidelmann, P. Kenneth (2007). "Report of the IAU/IAGWorking Group on cartographic coordinates and rotational elements: 2006". Celestial Mech. Dyn. Astr. 90: 155–180. doi:10.1007/s10569-007-9072-y. {{cite journal}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)
  6. 6.0 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6 6.7 Refers to the level of 1 bar atmospheric pressure
  7. NASA: Solar System Exploration: Planets: Saturn: Facts & Figures
  8. Than, Ker (September 6, 2007). "Length of Saturn's Day Revised". Space.com. Retrieved 2007-09-06.
  9. Schmude, Richard W Junior (2001). "Wideband photoelectric magnitude measurements of Saturn in 2000". Georgia Journal of Science. Retrieved 2007-10-14.
  10. Hamilton, Calvin (1997). "Voyager Saturn Science Summary". Solarviews. Retrieved 2007-07-05. {{cite web}}: Unknown parameter |middle= ignored (help)
  11. Munsell, Kirk (April 6, 2005). "The Story of Saturn". NASA Jet Propulsion Laboratory; California Institute of Technology. Archived from the original on 2005-12-02. Retrieved 2007-07-07.

Stub icon

Энэ одон орны тухай өгүүлэл дутуу дулимаг бичигджээ. Нэмж гүйцээж өгөхийг хүсье.