Устөрөгч
| Шинж чанар | |||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Устөрөгчийн спектрийн шугамын үзэгдэх хэсэг | |||||||||||||||||||||||||
| Ерөнхий | |||||||||||||||||||||||||
| Нэр, тэмдэг, атомын дугаар | Устөрөгч, H, 1 | ||||||||||||||||||||||||
| Цуваа | Металл биш | ||||||||||||||||||||||||
| Бүлэг, үе, блок | 1, 1, s | ||||||||||||||||||||||||
| Гадаад байдал | өнгөгүй хий (H2) | ||||||||||||||||||||||||
| CAS дугаар | 1333-74-0 | ||||||||||||||||||||||||
| Дэлхийн гадаргад эзлэх хэмжээ | 0,15 %[1] | ||||||||||||||||||||||||
| Атомын шинж чанар [2] | |||||||||||||||||||||||||
| Атом масс | 1,008 (1,00784–1,00811)[3][4] u | ||||||||||||||||||||||||
| Атомын радиус (тооцоолсон) | 25 (53) пм | ||||||||||||||||||||||||
| Ковалент радиус | 31 пм | ||||||||||||||||||||||||
| Ван дер Ваальсын радиус | 120 пм | ||||||||||||||||||||||||
| Электрон бүтэц | 1s1 | ||||||||||||||||||||||||
| 1. Ионжилтын энерги | 1312 кЖ/моль | ||||||||||||||||||||||||
| Физикийн шинж чанар [2] | |||||||||||||||||||||||||
| Бодисын төлөв | хийн төлөв байдалтай (H2) | ||||||||||||||||||||||||
| Нягт | 0,0899 кг · м−3[5] 273 K-д | ||||||||||||||||||||||||
| Соронзон чанар | дисоронзон (Χm = −2,2 · 10−9)[6] | ||||||||||||||||||||||||
| Хайлах цэг | 14,01 K (−259,14 °C) | ||||||||||||||||||||||||
| Буцлах цэг | 21,15 K[7] (−252 °C) | ||||||||||||||||||||||||
| Молийн эзлэхүүн | (хатуу) 11,42 · 10−6 м3/моль | ||||||||||||||||||||||||
| Ууршилтын дулаан | 0,90 кЖ/моль[7] | ||||||||||||||||||||||||
| Хайлах дулаан | 0,558 кЖ/моль | ||||||||||||||||||||||||
| Дууны хурд | 1270 м/сек 298,15 K-д | ||||||||||||||||||||||||
| Хувийн дулаан шингээлт | 14304 Ж/(кг · К) | ||||||||||||||||||||||||
| Дулаан дамжуулалт | 0,1805 Вт/(м · К) | ||||||||||||||||||||||||
| Химийн шинж чанар [2] | |||||||||||||||||||||||||
| Исэлдэлтийн төлөв байдал | +1, 0, −1 | ||||||||||||||||||||||||
| Оксид (суурь) | H2O (амфотер) | ||||||||||||||||||||||||
| Хэвийн потенциал | 0 В | ||||||||||||||||||||||||
| Цахилгаан сөрөг чанар | 2,2 (Паулын скала) | ||||||||||||||||||||||||
| Изотопууд | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
| Өөр бусад изотопуудыг үзэх: Изотопуудын жагсаалт | |||||||||||||||||||||||||
| ЦСР-шинж чанар | |||||||||||||||||||||||||
| Аюулгүй байдлын заавар | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
| Боломжит ба хэрэглэх байдлыг харгалзан аль болох СИ-системийн нэгжүүдийг хэрэглэсэн болно. Хэрэв ямар нэгэн тайлбар байхгүй бол дээр өгөгдсөн утгууд хэвийн нөхцлийн утгууд болно. | |||||||||||||||||||||||||
Устөрөгч нь Н гэж тэмдэглэгддэг (Грек: 'υδορе - ус), атомын дугаар нь 1 болох металл бус химийн элемент.
Хэвийн нөхцөлд өнгө, үнэргүй. Атом жин нь 1.00794 гр/моль, хамгийн хөнгөн, орчлон ертөнц дээрх хамгийн өргөн тархалттай химийн элемент.
Дэлхий дээр устөрөгч дангаараа маш ховор, үйлдвэрлэлийн нөхцөлд метанаас ялгаж авна. Устөрөгч нь 3 янз байдаг ба цөм нь 1 протоноос тогтсоныг зүгээр устөрөгч гэх ба харин 1 протон, 1 нейтроноос тогтсоныг дейтерий гэнэ. Харин 1 протон, 2 нейтроноос тогтсоныг тритий гэдэг. Атомыг нь нэрлэхдээ устөрөгч, дейтон, тритон гэж тус тус нэрлэдэг.
Цахим холбоос[засварлах | кодоор засварлах]
Commons: Устөрөгч – Викимедиа дуу дүрсний санЭшлэл[засварлах | кодоор засварлах]
- ↑ Erwin Riedel, Christoph Janiak: Anorganische Chemie. 8. Auflage. Verlag De Gruyter, 2011, ISBN 978-3-11-022566-2.
- ↑ Die Werte für die Eigenschaften (Infobox) sind, wenn nicht anders angegeben, aus www.webelements.com (Wasserstoff) entnommen.
- ↑ Angegeben ist der von der IUPAC empfohlene Standardwert, da die Isotopenzusammensetzung dieses Elements örtlich schwanken kann, ergibt sich für das mittlere Atomgewicht der in Klammern angegebene Massenbereich. Siehe: Michael E. Wieser, Tyler B. Coplen: Atomic weights of the elements 2009 (IUPAC Technical Report). In: Pure and Applied Chemistry. 2010, S. 1, doi:10.1351/PAC-REP-10-09-14.
- ↑ IUPAC, Standard Atomic Weights Revised 2013.
- ↑ 5.0 5.1 5.2 Eintrag zu Wasserstoff in der GESTIS-Stoffdatenbank des IFA, abgerufen am 3. Mai 2017 (JavaScript erforderlich).
- ↑ Robert C. Weast (Hrsg.): CRC Handbook of Chemistry and Physics. CRC (Chemical Rubber Publishing Company), Boca Raton 1990, ISBN 0-8493-0470-9, S. E-129 bis E-145. Die Werte dort sind auf g/mol bezogen und in cgs-Einheiten angegeben. Der hier angegebene Wert ist der daraus berechnete maßeinheitslose SI-Wert.
- ↑ 7.0 7.1 Yiming Zhang, Julian R. G. Evans, Shoufeng Yang: Corrected Values for Boiling Points and Enthalpies of Vaporization of Elements in Handbooks. In: Journal of Chemical & Engineering Data. 56, 2011, S. 328–337, doi:10.1021/je1011086.
- ↑ Eintrag zu Hydrogen im Classification and Labelling Inventory der Европын химийн агентлаг (ECHA), abgerufen am 1. August 2016. Hersteller bzw. Inverkehrbringer können die harmonisierte Einstufung und Kennzeichnung erweitern.
 |
|---|