Германи
| Шинж чанар | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 ' | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ерөнхий | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Нэр, тэмдэг, атомын дугаар | Германи, Ge, 32 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Цуваа | Металлоид | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Бүлэг, үе, блок | 14, 4, p | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Гадаад байдал | сааралдуу цайвар | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| CAS дугаар | 7440-56-4 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Дэлхийн гадаргад эзлэх хэмжээ | 5,6 ppm[1] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Атомын шинж чанар [2] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Атом масс | 72,630(8)[3] u | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Атомын радиус (тооцоолсон) | 125 (125) пм | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ковалент радиус | 122 пм | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ван дер Ваальсын радиус | 211[4] пм | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Электрон бүтэц | [Ar] 3d10 4s2 4p2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Гаралтын ажил | 5,0 эВ[5] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1. Ионжилтын энерги | 762 кЖ/моль | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2. Ионжилтын энерги | 1537,5 кЖ/моль | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 3. Ионжилтын энерги | 3302,1 кЖ/моль | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 4. Ионжилтын энерги | 4411 кЖ/моль | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Физикийн шинж чанар [2] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Бодисын төлөв | хатуу | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Талст бүтэц | Алмазан бүтэц | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Нягт | 5,323 г/см3 (20 °C)[6] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Моосын хатуулаг | 6,0 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Соронзон чанар | Дисоронзон (Χm = −7,1 · 10−5)[7] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Хайлах цэг | 1211,4 K (938,3 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Буцлах цэг | 3103 K[8] (2830 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Молийн эзлэхүүн | 13,63 · 10−6 м3/моль | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ууршилтын дулаан | 330 кЖ/моль[8] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Хайлах дулаан | 31,8 кЖ/моль | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Дууны хурд | 5400 м/сек 293,15 K-д | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Хувийн дулаан шингээлт | 308,3[1] Ж/(кг · К) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Цахилгаан дамжуулалт | 1,45 ...2,2 A/(В · м) 300 K-д | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Дулаан дамжуулалт | 60 Вт/(м · К) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Химийн шинж чанар [2] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Исэлдэлтийн төлөв байдал | −4, 2, 4 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Оксид (суурь) | GeO2 (амфотер) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Хэвийн потенциал | 0,247 В (Ge2+ + 2 e− → Ge) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Цахилгаан сөрөг чанар | 2,01 (Паулын скала) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Изотопууд | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Өөр бусад изотопуудыг үзэх: Изотопуудын жагсаалт | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Аюулгүй байдлын заавар | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Боломжит ба хэрэглэх байдлыг харгалзан аль болох СИ-системийн нэгжүүдийг хэрэглэсэн болно. Хэрэв ямар нэгэн тайлбар байхгүй бол дээр өгөгдсөн утгууд хэвийн нөхцлийн утгууд болно. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Германи (Англи: Germanium) нь Ge хэмээн тэмдэглэгддэг, атомын дугаар 32 бүхий химийн элемент юм. Гялалзсан, хатуу, цагаан саарал өнгөтэй, нүүрстөрөгчийн бүлэгт харьяалагдах металлоид бөгөөд бүлэг доторх хөршүүд болох цагаан тугалга, цахиуртай химийн шинж чанараараа төстэй. Германи байгаль дээр атом масс нь 70 - 76 бүхий 5 янзын изотопи байдлаар тохиолдоно.
Маш цөөн эрдэс бодисууд германийг өндөр агууламжтайгаар агуулдаг тул харьцангуй хожуу нээгджээ. Германи дэлхий дээр тархалтаараа элементүүд дунд ойролцоогоор 50-д орно. 1869 онд Дмитрий Менделеев үелэх системээ зохиохдоо түүний байрлалаас нь зарим шинж чанарыг нь тодорхойлж, таамагласан бөгөөд эка-цахиур хэмээн нэрийджээ. Түүнээс хойш бараг хоёр арваны дараа буюу 1886 онд Клеменс Винклер аргиродитоос түүнийг олж илрүүлсэн бөгөөд Менделеевийн таамаглалын дагуу туршилтын ажиглалт хийж олсон байна. Винклер уг элементийг өөрийн эх орон Германы нэрээр нэрлэсэн ажээ.
Германи нь транзистор болон төрөл бүрийн электрон хэрэгсэлд ашиглагддаг, чухал хагас дамжуулагч материал юм.
Германийг гол төлөв сфалеритээс олборлодог, гэхдээ мөнгө, хар тугалга, зэсийн хүдрээс гарган авч болдог. Германийн хлорид, германе зэрэг германийн зарим нэгдэл нүд, арьс, уушиг, хоолойг цочроодог.
Цахим холбоос
[засварлах | кодоор засварлах] |
Wiktionary: Германи – Энэ үгийг тайлбар толиос харна уу |
Commons: Германи – Викимедиа дуу дүрсний санЭшлэл
[засварлах | кодоор засварлах]- ↑ 1.0 1.1 Harry H. Binder: Lexikon der chemischen Elemente. S. Hirzel Verlag, Stuttgart 1999, ISBN 3-7776-0736-3.
- ↑ Die Werte für die Eigenschaften (Infobox) sind, wenn nicht anders angegeben, aus www.webelements.com (Germanium) entnommen.
- ↑ IUPAC, Standard Atomic Weights Revised 2013.
- ↑ Manjeera Mantina, Adam C. Chamberlin, Rosendo Valero, Christopher J. Cramer, Donald G. Truhlar: Consistent van der Waals Radii for the Whole Main Group. In: J. Phys. Chem. A. 113, 2009, S. 5806–5812, doi:10.1021/jp8111556.
- ↑ Ludwig Bergmann, Clemens Schaefer, Rainer Kassing: Lehrbuch der Experimentalphysik. Band 6: Festkörper. 2. Auflage. Walter de Gruyter, Berlin 2005, ISBN 3-11-017485-5, S. 361.
- ↑ N. N. Greenwood, A. Earnshaw: Chemie der Elemente. 1. Auflage. VCH, Weinheim 1988, ISBN 3-527-26169-9, S. 482.
- ↑ David R. Lide (Hrsg.): CRC Handbook of Chemistry and Physics. 90. Auflage. (Internet-Version: 2010), CRC Press/Taylor and Francis, Boca Raton, FL, Properties of the Elements and Inorganic Compounds, S. 4-142 – 4-147. Die Werte dort sind auf g/mol bezogen und in cgs-Einheiten angegeben. Der hier angegebene Wert ist der daraus berechnete maßeinheitslose SI-Wert.
- ↑ 8.0 8.1 Yiming Zhang, Julian R. G. Evans, Shoufeng Yang: Corrected Values for Boiling Points and Enthalpies of Vaporization of Elements in Handbooks. In: Journal of Chemical & Engineering Data. 56, 2011, S. 328–337, doi:10.1021/je1011086.
- ↑ J. Phys. G: Nucl. Part. Phys. 40 (2013) 035110 DOI:10.1088/0954-3899/40/3/035110
- ↑ 10.0 10.1 Eintrag zu Germanium, Pulver in der GESTIS-Stoffdatenbank des IFA, abgerufen am 30. April 2017 (JavaScript erforderlich).