Тантал
| Шинж чанар | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 ' | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ерөнхий | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Нэр, тэмдэг, атомын дугаар | Тантал, Ta, 73 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Цуваа | Шилжилтийн металл | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Бүлэг, үе, блок | 5, 6, d | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Гадаад байдал | саарал | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| CAS дугаар | 7440-25-7 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Дэлхийн гадаргад эзлэх хэмжээ | 8 ppm[1] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Атомын шинж чанар [2] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Атом масс | 180,94788(2)[3] u | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Атомын радиус (тооцоолсон) | 145 (200) пм | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ковалент радиус | 138 пм | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Электрон бүтэц | [Xe] 4f14 5d3 6s2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1. Ионжилтын энерги | 761 кЖ/моль | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2. Ионжилтын энерги | 1500 кЖ/моль | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Физикийн шинж чанар [2] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Бодисын төлөв | хатуу | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Талст бүтэц | голдоо төвтэй куб | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Нягт | 16,65 г/см3 (20 °C)[4] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Моосын хатуулаг | 6,5 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Соронзон чанар | Парасоронзон (Χm = 1,8 · 10−4)[5] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Хайлах цэг | 3290 K (3017 °C) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Буцлах цэг | 5693 K[6] (5420 °C) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Молийн эзлэхүүн | 10,85 · 10−6 м3/моль | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ууршилтын дулаан | 753 кЖ/моль[6] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Хайлах дулаан | 36 кЖ/моль | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Дууны хурд | 3400 м/сек 293,15 K-д | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Хувийн дулаан шингээлт | 140 Ж/(кг · К) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Цахилгаан дамжуулалт | 7,61 · 106 A/(В · м) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Дулаан дамжуулалт | 57 Вт/(м · К) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Химийн шинж чанар [2] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Исэлдэлтийн төлөв байдал | 5 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Хэвийн потенциал | −0,81 В (½ Ta2O5 + 5 H+ + 5 e− → Ta + 2½ H2O) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Цахилгаан сөрөг чанар | 1,5 (Паулын скала) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Изотопууд | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Өөр бусад изотопуудыг үзэх: Изотопуудын жагсаалт | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ЦСР-шинж чанар | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Аюулгүй байдлын заавар | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ХИЗА |
Швейцари: 0,1 мг/м3 (амьсгалаx бололцоотой тоосонцороор хэмжсэн)[8] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Боломжит ба хэрэглэх байдлыг харгалзан аль болох СИ-системийн нэгжүүдийг хэрэглэсэн болно. Хэрэв ямар нэгэн тайлбар байхгүй бол дээр өгөгдсөн утгууд хэвийн нөхцлийн утгууд болно. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Тантал нь хувийн жин 16.6 г/см3, хайлах температур нь 29960 °С, буцлах температур нь 53000 °С химийн элемент. Амар хайлдаггүй металлуудын нэг бөгөөд энэ чанараараа вольфрам, ренийн дараа ордог.
Танталыг хэрэглэдэг гол салбар нь цахилгаан вакуумын техник, ган болон хайлшийг чанаржуулах, цахилгаан техник, машины үйлдвэр. Электроникт электролит конденсаторууд, их хүчтэй лампын анод, торын анод хийхэд хэрэглэнэ. Химийн багаж хэрэгслийн үйлдвэрлэлд хүчил үйлдвэрлэхэд хэрэглэдэг аппаратын эд ангиуд хийхэд хэрэглэдэг. Танталын тигельд металлуудыг хайлуулдаг. Ниоби болон танталын карбидууд их хатуу тул металл зүсдэг багаж хэрэгсэл үйлдвэрлэх зорилгоор металл боловсруулах үйлдвэрүүдэд хэрэглэдэг.
Цахим холбоос
[засварлах | кодоор засварлах] |
Wiktionary: Тантал – Энэ үгийг тайлбар толиос харна уу |
Commons: Тантал – Викимедиа дуу дүрсний санЭшлэл
[засварлах | кодоор засварлах]- ↑ Harry H. Binder: Lexikon der chemischen Elemente. S. Hirzel Verlag, Stuttgart 1999, ISBN 3-7776-0736-3.
- ↑ Die Werte für die Eigenschaften (Infobox) sind, wenn nicht anders angegeben, aus www.webelements.com (Tantal) entnommen.
- ↑ CIAAW, Standard Atomic Weights Revised 2013.
- ↑ N. N. Greenwood, A. Earnshaw: Chemie der Elemente. 1. Auflage. VCH, Weinheim 1988, ISBN 3-527-26169-9, S. 1260.
- ↑ Robert C. Weast (Hrsg.): CRC Handbook of Chemistry and Physics. CRC (Chemical Rubber Publishing Company), Boca Raton 1990, ISBN 0-8493-0470-9, S. E-129 bis E-145. Werte dort sind auf g/mol bezogen und in cgs-Einheiten angegeben. Der hier angegebene Wert ist der daraus berechnete maßeinheitslose SI-Wert.
- ↑ 6.0 6.1 Yiming Zhang, Julian R. G. Evans, Shoufeng Yang: Corrected Values for Boiling Points and Enthalpies of Vaporization of Elements in Handbooks. In: Journal of Chemical & Engineering Data. 56, 2011, S. 328–337, doi:10.1021/je1011086.
- ↑ 7.0 7.1 Eintrag zu Tantal, Pulver in der GESTIS-Stoffdatenbank des IFA, abgerufen am 30. April 2017 (JavaScript erforderlich).
- ↑ Швейцарын гэнэтийн ослын даатгалын байгууллага (SUVA-Schweizerische Unfallversicherungsanstalt): 2015 оны ажлын байрны хязгаар утга – Ажлын байран дахь хийн бодисын зөвшөөрөгдсөн хамгийн их концентратын хэмжээс, abgerufen am 2. November 2015.