Тантал

Тантал, ₇₃Ta
Тантал
Дуудлага	/tʰanˈtʰaɮ/
Гадаад байдал	саарал хөх
Стандарт атомын жин Ar°(Ta)
	180.94788±0.00002; 180.95±0.01 (товчлогдсон);
Үелэх систем дэх Тантал
	гафни ← тантал → вольфрам
Атомын дугаар (Z)	73
Бүлэг	5-р бүлэг
Үе	6-р үе
Блок	d-блок
Электрон байгуулалт	[Xe] 4f14 5d3 6s2
Давхарга бүрт	2, 8, 18, 32, 11, 2
Физик шинж чанарууд
Төлөв	хатуу
Хайлах температур	3290 K (3017 °C, 5463 °F)
Буцлах температур	5731 K (5458 °C, 9856 °F)
Нягт (20° C)	16.678 г/см3
шингэн үед (х.т.)	15 г/см3
Хайлах энтальп	36.57 кЖ/моль
Уурших энтальп	753 кЖ/моль
Хувийн дулаан шингээлт	25.36 Ж/(моль·K)
Атомын шинж чанар
Исэлдэлтийн зэрэг	нийтлэг: +5; −3, −1, 0, +1, +2, +3, +4
Цахилгаан сөрөг чанар	Полингийн шаталбар: 1.5
Ионжилтын энерги	1-р: 761 кЖ/моль ; 2-р: 1500 кЖ/моль ; ;
Атомын радиус	эмпирик: 146 пм
Ковалент радиус	170±8 пм
	Спектрийн хүрээ дэх өнгөт шугамуудтантал элементийн спектрийн шугам
Бусад шинж чанарууд
Байгалийн тархац	анхдагч
Талст бүтэц	бие-төвтэй куб (бтк) (cI2)
Торны тогтмол	a = 330.29 пм (20 °C)
Дулааны тэлэлт	6.3 µм/(м⋅K) (25 °C)
Дулаан дамжуулалт	57.5 Вт/(м⋅K)
Цахилгаан эсэргүүцэл	131 nΩ⋅м (20 °C)
Соронзон чанар	парасоронзон
Моляр соронзон мэдрэмж	+154.0×10−6 см3/моль (293 K)
Юнгийн модуль	186 ГПа
Хөдөлгөх модуль	69 ГПа
Эзлэхүүний модуль	200 ГПа
Дууны хурд нимгэн саваа	3400 м/с (20 °C)
Пуассоны коэффициент	0.34
Моосын хатуулаг	6.5
Викерсийн хатуулаг	870–1200 МПа
Бринеллийн хатуулаг	440–3430 МПа
CAS дугаар	7440-25-7
Түүх
Нэрийн үүсэл	Грекийн домогт дүр болох Танталын нэрээр
Нээсэн	Андерс Густав Экеберг (1802)
Recognized as a distinct element by	Хайнрих Розе (1844)
Хамгийн тогвортой изотопууд ү; з;
β−	180W
	Ангилал: Тантал; үзэх · хэлэлцэх · засах \| эх сурвалж

Тантал нь хувийн жин 16.6 г/см3, хайлах температур нь 29960 °С, буцлах температур нь 53000 °С химийн элемент. Амар хайлдаггүй металлуудын нэг бөгөөд энэ чанараараа вольфрам, ренийн дараа ордог.

Танталыг хэрэглэдэг гол салбар нь цахилгаан вакуумын техник, ган болон хайлшийг чанаржуулах, цахилгаан техник, машины үйлдвэр. Электроникт электролит конденсаторууд, их хүчтэй лампын анод, торын анод хийхэд хэрэглэнэ. Химийн багаж хэрэгслийн үйлдвэрлэлд хүчил үйлдвэрлэхэд хэрэглэдэг аппаратын эд ангиуд хийхэд хэрэглэдэг. Танталын тигельд металлуудыг хайлуулдаг. Ниоби болон танталын карбидууд их хатуу тул металл зүсдэг багаж хэрэгсэл үйлдвэрлэх зорилгоор металл боловсруулах үйлдвэрүүдэд хэрэглэдэг.

Цахим холбоос

Wiktionary

Wiktionary: Тантал – Энэ үгийг тайлбар толиос харна уу

Commons: Тантал – Викимедиа дуу дүрсний сан

tanb.org Tantalum-Niobium International Study Center

Эшлэл

↑ "Стандарт атомын жин: Тантал". CIAAW. 2005.
↑ Прохаска, Томас; Иргер, Йоханна; Бенефилд, Жаклин; Бөхлке, Жон К.; Чессон, Лесли А.; Коплен, Тайлер Б.; Дин, Типин; Данн, Филип Ж. Х.; Грёнинг, Манфред; Холден, Норман Э.; Мейжер, Харро А. Ж. (2022-05-04). "Элементүүдийн стандарт атомын жин 2021 (IUPAC Техникийн тайлан)". Pure and Applied Chemistry (Англи хэлээр). doi:10.1515/pac-2019-0603. ISSN 1365-3075.
↑ ^3.0 ^3.1 ^3.2 Арбластер, Жон В. (2018). Элементүүдийн кристаллографийн шинж чанарын сонгосон утгууд. Материалын Парк, Охайо: ASM International. ISBN 978-1-62708-155-9.
↑ Ta(–3) occurs in Ta(CO)_₅³⁻; see John E. Ellis (2003). "Metal Carbonyl Anions: from [Fe(CO)₄]₂⁻ to [Hf(CO)₆]₂⁻ and Beyond†". Organometallics (Англи хэлээр). 22 (17): 3322–3338. doi:10.1021/om030105l.
↑ ^5.0 ^5.1 ^5.2 ^5.3 Гринвуд, Норман Н.; Эрншоу, Алан (1997). Элементүүдийн хими (2-р хэвлэл). Butterworth-Heinemann. х. 28. doi:10.1016/C2009-0-30414-6. ISBN 978-0-08-037941-8.
↑ Ta(0) is known in Ta(CNDipp)₆; see Khetpakorn Chakarawet; Zachary W. Davis-Gilbert; Stephanie R. Harstad; Victor G. Young Jr.; Jeffrey R. Long; John E. Ellis (2017). "Ta(CNDipp)6: An Isocyanide Analogue of Hexacarbonyltantalum(0)". Angewandte Chemie International Edition (Англи хэлээр). 56 (35): 10577–10581. doi:10.1002/anie.201706323. PMID 28697283. Additionally, Ta(0) has also been previously reported in Ta(bipy)₃, but this has been proven to contain Ta(V).
↑ Ta(I) has been observed in CpTa(CO)₄; see Holleman, Arnold F.; Wiberg, Egon; Wiberg, Nils (2008). Lehrbuch der Anorganischen Chemie (Герман хэлээр) (102 хэвлэл). Walter de Gruyter. х. 1554. ISBN 9783110206845.
↑ Лиде, Д. Р., ed. (2005). "Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds". CRC Хими, физикийн гарын авлага (PDF) (86-р хэвлэл). Бока Ратон (Флорида): CRC Press. ISBN 0-8493-0486-5.
↑ Вэст, Роберт (1984). CRC, Хими, физикийн гарын авлага. Бока Ратон, Флорида: Chemical Rubber Company Publishing. х. E110. ISBN 0-8493-0464-4.
↑ Кондев, Ф. Г.; Ван, М.; Хуан, В. Ж.; Наими, С.; Ауди, Г. (2021). "The NUBASE2020 evaluation of nuclear properties" (PDF). Chinese Physics C. 45 (3): 030001. doi:10.1088/1674-1137/abddae.

[CIAAWтантал-1] "Стандарт атомын жин: Тантал". CIAAW. 2005.

[CIAAW2021-2] Прохаска, Томас; Иргер, Йоханна; Бенефилд, Жаклин; Бөхлке, Жон К.; Чессон, Лесли А.; Коплен, Тайлер Б.; Дин, Типин; Данн, Филип Ж. Х.; Грёнинг, Манфред; Холден, Норман Э.; Мейжер, Харро А. Ж. (2022-05-04). "Элементүүдийн стандарт атомын жин 2021 (IUPAC Техникийн тайлан)". Pure and Applied Chemistry (Англи хэлээр). doi:10.1515/pac-2019-0603. ISSN 1365-3075.

[Arblaster_2018-3] 3.0 ^3.1 ^3.2 Арбластер, Жон В. (2018). Элементүүдийн кристаллографийн шинж чанарын сонгосон утгууд. Материалын Парк, Охайо: ASM International. ISBN 978-1-62708-155-9.

[4] Ta(–3) occurs in Ta(CO)_₅³⁻; see John E. Ellis (2003). "Metal Carbonyl Anions: from [Fe(CO)₄]₂⁻ to [Hf(CO)₆]₂⁻ and Beyond†". Organometallics (Англи хэлээр). 22 (17): 3322–3338. doi:10.1021/om030105l.

[GE28-5] 5.0 ^5.1 ^5.2 ^5.3 Гринвуд, Норман Н.; Эрншоу, Алан (1997). Элементүүдийн хими (2-р хэвлэл). Butterworth-Heinemann. х. 28. doi:10.1016/C2009-0-30414-6. ISBN 978-0-08-037941-8.

[6] Ta(0) is known in Ta(CNDipp)₆; see Khetpakorn Chakarawet; Zachary W. Davis-Gilbert; Stephanie R. Harstad; Victor G. Young Jr.; Jeffrey R. Long; John E. Ellis (2017). "Ta(CNDipp)6: An Isocyanide Analogue of Hexacarbonyltantalum(0)". Angewandte Chemie International Edition (Англи хэлээр). 56 (35): 10577–10581. doi:10.1002/anie.201706323. PMID 28697283. Additionally, Ta(0) has also been previously reported in Ta(bipy)₃, but this has been proven to contain Ta(V).

[7] Ta(I) has been observed in CpTa(CO)₄; see Holleman, Arnold F.; Wiberg, Egon; Wiberg, Nils (2008). Lehrbuch der Anorganischen Chemie (Герман хэлээр) (102 хэвлэл). Walter de Gruyter. х. 1554. ISBN 9783110206845.

[magnet-8] Лиде, Д. Р., ed. (2005). "Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds". CRC Хими, физикийн гарын авлага (PDF) (86-р хэвлэл). Бока Ратон (Флорида): CRC Press. ISBN 0-8493-0486-5.

[9] Вэст, Роберт (1984). CRC, Хими, физикийн гарын авлага. Бока Ратон, Флорида: Chemical Rubber Company Publishing. х. E110. ISBN 0-8493-0464-4.

[NUBASE2020-10] Кондев, Ф. Г.; Ван, М.; Хуан, В. Ж.; Наими, С.; Ауди, Г. (2021). "The NUBASE2020 evaluation of nuclear properties" (PDF). Chinese Physics C. 45 (3): 030001. doi:10.1088/1674-1137/abddae.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]