Википедиа — Чөлөөт нэвтэрхий толь
Ириди, 77 Ir Дуудлага Гадаад байдал Мөнгөлөг цагаан
Атомын дугаар (Z ) 77 Бүлэг 9-р бүлэг Үе 6-р үе Блок d-блок Электрон байгуулалт [Xe ] 4f14 5d7 6s2 Давхарга бүрт 2, 8, 18, 32, 15, 2 Төлөв хатуу Хайлах температур 2719 K (2446 °C, 4435 °F) Буцлах температур 4403 K (4130 °C, 7466 °F) Нягт (20° C) 22.562 г/см3 [ 3] шингэн үед (х.т. ) 19 г/см3 Хайлах энтальп 41.12 кЖ /моль Уурших энтальп 564 кЖ/моль Хувийн дулаан шингээлт 25.10 Ж/(моль·K) Уурын даралт
P (Па)
1
10
100
1 к
10 к
100 к
T (K)
2713
2957
3252
3614
4069
4659
Исэлдэлтийн зэрэг нийтлэг: +3, +4 ? ? [ 4] ? [ 4] [ 4] [ 4] [ 4] ? ? [ 5] Цахилгаан сөрөг чанар Полингийн шаталбар: 2.20 Ионжилтын энерги 1-р: 880 кЖ/моль 2-р: 1600 кЖ/моль Атомын радиус эмпирик: 136 пм Ковалент радиус ± 6Спектрийн хүрээ дэх өнгөт шугамууд ириди элементийн спектрийн шугам Байгалийн тархац анхдагч Талст бүтэц тал-төвтэй куб (ттк) (cF4 ) Торны тогтмол a = 383.92 пм (20 °C)[ 3] Дулааны тэлэлт × 10−6 K−1 [ 3] Дулаан дамжуулалт 147 Вт/(м⋅K) Цахилгаан эсэргүүцэл 47.1 nΩ⋅м (20 °C) Соронзон чанар парасоронзон [ 6] Моляр соронзон мэдрэмж × 10−6 3 /моль (298 K)[ 7] Юнгийн модуль 528 ГПа Хөдөлгөх модуль 210 ГПа Эзлэхүүний модуль 320 ГПа Дууны хурд нимгэн саваа 4825 м/с (20 °C) Пуассоны коэффициент 0.26 Моосын хатуулаг 6.5 Викерсийн хатуулаг 1760–2200 МПа Бринеллийн хатуулаг 1670 МПа CAS дугаар 7439-88-5 Нэрийн үүсэл Давсных нь өнгө нь хүчтэй байдаг тул Грекийн солонгын Ἶρις бурхны нэрээр Нээлт ба анхны тусгаарлалт Смитсон Теннант (1803)
Ангилал: Ириди үзэх · хэлэлцэх · засах эх сурвалж
Ириди нь Ir гэсэн химийн тэмдэгтэй, атомын дугаар буюу дэс дугаар нь 77 бүхий химийн элемент юм. Энэ нь шилжилтийн металлд орох ба үелэх системийн 9-р бүлгийн (хуучин үелэх системд 8-р хажуугийн бүлэг буюу кобальтын бүлэг ) элемент. Маш хүнд, хатуу, бутрамтгай, гялтганасан мөнгөлөг цагаан өнгөтэй үнэт металл нь цагаан алтны бүлгийн металлуудаас зэврэлтэнд хамгийн тэсвэртэй элементийн тоонд орно. 0,11 кельвинээс доош температурт хэт дамжуулах чадвартай төлөв байдалд шилждэг.
Иридиг (грек. ἰριοειδής irio „солонго шиг хэлбэртэй“, түүний нэгдлүүд нь олон төрлийн өнгөтэй учраас) 1804 онд английн химич Смитсон Теннат Лондонд Осмигийн хамтаар нээжээ. Боловсруулаагүй цагаан алтыг хаан дарсанд уусгах үед цагаан алтны бүлгийн хоёр металл хоёулаа цааш уусахгүй хар үлдэгдэл шааранд байсан байна. Иридигийн давснуудын олон төрлийн өнгө нь Теннатыг Ириди гэх нэрийг өгөхөд нөлөөлсөн аж. Мөн түүнчлэн хамгийн анхны килограмм , мөн анхны метрийг иридигийн хайлшаар хийсэн байдаг бөгөөд 1898 оноос хойш энэ хоёр хэмжүүрийг Парисын олон улсын хэмжилт ба жингийн товчоонд хадгалагдаж байна.
Цахилгаан нумаар хайлуулсан 8,3 грамм ириди Ириди ялтас Ириди нь алт, цагаан алтнаас ч ховор олдоцтой. Цацраг идэвхгүй хамгийн ховор металл болох ренигийн дараах байрыг роди рутенигийн хамт ириди эзэлдэг. Түүний дэлхийн гадаргуу дээр эзлэх хувь нь дөнгөж 1 ppb .[ 9]
↑ "Стандарт атомын жин: Ириди" . CIAAW . 2017.↑ Прохаска, Томас; Иргер, Йоханна; Бенефилд, Жаклин; Бөхлке, Жон К.; Чессон, Лесли А.; Коплен, Тайлер Б.; Дин, Типин; Данн, Филип Ж. Х.; Грёнинг, Манфред; Холден, Норман Э.; Мейжер, Харро А. Ж. (2022-05-04). "Элементүүдийн стандарт атомын жин 2021 (IUPAC Техникийн тайлан)" . Pure and Applied Chemistry (Англи хэлээр). doi :10.1515/pac-2019-0603 . ISSN 1365-3075 . ↑ 3.0 3.1 3.2 Арбластер, Жон В. (2018). Элементүүдийн кристаллографийн шинж чанарын сонгосон утгууд . Материалын Парк, Охайо: ASM International. ISBN 978-1-62708-155-9 ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 Гринвуд, Норман Н. ; Эрншоу, Алан (1997). Элементүүдийн хими (2-р хэвлэл). Butterworth-Heinemann . х. 28. doi :10.1016/C2009-0-30414-6 . ISBN 978-0-08-037941-8 ↑ Wang, Guanjun; Zhou, Mingfei; Goettel, James T.; Schrobilgen, Gary G.; Su, Jing; Li, Jun; Schlöder, Tobias; Riedel, Sebastian (2014). "Identification of an iridium-containing compound with a formal oxidation state of IX". Nature . 514 (7523): 475– 477. Bibcode :2014Natur.514..475W . doi :10.1038/nature13795 . PMID 25341786 . S2CID 4463905 . ↑ Лиде, Д. Р., ed. (2005). "Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds". CRC Хими, физикийн гарын авлага (PDF) (86-р хэвлэл). Бока Ратон (Флорида): CRC Press. ISBN 0-8493-0486-5 ↑ Вэст, Роберт (1984). CRC, Хими, физикийн гарын авлага . Бока Ратон, Флорида: Chemical Rubber Company Publishing. х. E110. ISBN 0-8493-0464-4 ↑ Кондев, Ф. Г.; Ван, М.; Хуан, В. Ж.; Наими, С.; Ауди, Г. (2021). "The NUBASE2020 evaluation of nuclear properties" (PDF) . Chinese Physics C . 45 (3): 030001. doi :10.1088/1674-1137/abddae . ↑ David R. Lide (Hrsg.): CRC Handbook of Chemistry and Physics .
_NIST_ASD_emission_spectrum.png)
Commons: Ириди – Викимедиа дуу дүрсний сан