Jump to content

Берилли

Холбоос засах
Википедиа — Чөлөөт нэвтэрхий толь
Берилли, 4Be
График цаасан дээрх харанхуй, талст чулуулаг
Берилли
Дуудлага/peˈriɮʲi/
Гадаад байдалцагаан-саарал металлын
Стандарт атомын жин Ar°(Be)
Үелэх систем дэх Берилли
Устөрөгч Гели
Лити Берилли Бор (химийн элемент) Нүүрстөрөгч Азот Хүчилтөрөгч Фтор Неон
Натри Магни Хөнгөн цагаан Цахиур Фосфор Хүхэр Хлор Аргон
Кали Кальци Сканди Титан Ванади Хром Манган Төмөр (химийн элемент) Кобальт Никель Зэс Цайр Галли Германи Хүнцэл Селени Бром Криптон
Рубиди Стронци Иттри Циркони Ниоби Молибден Технеци Рутени Роди Паллади Мөнгө (химийн элемент) Кадми Инди Цагаан тугалга Сурьма Теллур Иод Ксенон
Цези Бари Лантан Цери Празеодим Неодим Промети Самари Европи Гадолини Терби Диспрози Гольми Эрби Тули Иттерби Лютеци Гафни Тантал Вольфрам Рени Осми Ириди Цагаан алт Алт Мөнгөн ус Талли Хар тугалга Висмут Полони Астат Радон
Франци Ради Актини Тори Протактини Уран Нептуни Плутони Америци Кюри Беркли Калифорни (химийн элемент) Эйнштейни Ферми Менделеви Нобели Лоуренси Резерфорди Дубни Сиборги Бори Хасси Мейтнери Дармштадти Рентгени Коперници Нихони Флерови Москови Ливермори Теннессин Оганесон
–
↑
Be
↓
Mg
лити ← берилли → бор
Атомын дугаар (Z)4
Бүлэг2-р бүлэг (газрын шүлтийн металл)
Үе2-р үе
Блок  s-блок
Электрон байгуулалт[He] 2s2
Давхарга бүрт2, 2
Физик шинж чанарууд
Төлөвхатуу
Хайлах температур1560 K ​(1287 °C, ​2349 °F)
Буцлах температур2742 K ​(2469 °C, ​4476 °F)
Нягт (20 °C)1.845 г/см3[3]
шингэн үед (х.т.)1.690 г/см3
Критик цэг5400 K, 46 МПа (тооцоолсон)[4]
Хайлах энтальп12.2 кЖ/моль
Уурших энтальп292 кЖ/моль
Хувийн дулаан шингээлт16.443 Ж/(моль·K)
Уурын даралт
P (Па) 1 10 100 1 к 10 к 100 к
T (K) 1462 1608 1791 2023 2327 2742
Атомын шинж чанар
Исэлдэлтийн зэрэгнийтлэг: +2
0,[6] +1[8]
Цахилгаан сөрөг чанарПолингийн шаталбар: 1.57
Ионжилтын энерги
  • 1-р: 899.5 кЖ/моль
  • 2-р: 1757.1 кЖ/моль
  • 3-р: 14,848.7 кЖ/моль
  • (илүү үзэх)
Атомын радиусэмпирик: 112 пм
Ковалент радиус96±3 пм
Ван дер Ваальсийн радиус153 пм
Спектрийн хүрээ дэх өнгөт шугамууд
Спектрийн хүрээ дэх өнгөт шугамууд
берилли элементийн спектрийн шугам
Бусад шинж чанарууд
Байгалийн тархацанхдагч
Талст бүтэц ​гексагонал нягт бүтэцтэй (гнб) (hP2)
Торны тогтмолууд
Hexagonal close packed crystal structure for берилли
a = 228.60 пм
c = 358.42 пм (20 °C)[3]
Дулааны тэлэлт10.98×10−6/K (20 °C)[3][a]
Дулаан дамжуулалт200 Вт/(м⋅K)
Цахилгаан эсэргүүцэл36 nΩ⋅м (20 °C)
Соронзон чанардисоронзон
Моляр соронзон мэдрэмж−9.0×10−6 см3/моль[9]
Юнгийн модуль287 ГПа
Хөдөлгөх модуль132 ГПа
Эзлэхүүний модуль130 ГПа
Дууны хурд нимгэн саваа12,890 м/с (т.т.)[10]
Пуассоны коэффициент0.032
Моосын хатуулаг6.0
Викерсийн хатуулаг1670 МПа
Бринеллийн хатуулаг590–1320 МПа
CAS дугаар7440-41-7
Түүх
Нэрийн үүсэлБерилл ашигт малтмалын нэрээр, Грекийн βήρυλλος янз бүрийн хөх-ногоон чулууг хэлдэг
НээсэнЛуи-Николя Воклен (1798)
Анх ялгасанФридрих Вёлер & Антуан Бюсси (1828)
Хамгийн тогвортой изотопууд
Гол изотопууд[11] Задрал
дэлбэг байдал хагас задрал (t1/2) хэлбэр бүтээгдэхүүн
7Be мөр 53.22 d ε 7Li
8Be хиймэл 8.2×10−17 s α 4He
9Be 100% тогтвортой
10Be мөр 1.387×106 y β− 10B
 Ангилал: Берилли
үзэх · хэлэлцэх · засах | эх сурвалж

Хувийн жин нь 1.85 г/см3, хайлах температур нь 1283oС, буцлах температур нь 2970oС. Берилли маш хатуу, бутрамтгай, хөнгөн металл бөгөөд бөх бат чанар, халуун болон зэврэлт тэсвэрлэх чанар өндөртэй. Металл бериллийн зэс, манган, никель, хөнгөн цагаантай хайлшуудыг атомын энерги, нисэх хүчин, пуужин-сансарын техник, янз бүрийн багаж хэрэгсэл, гагнуурын аппарат, радио ба телевизийн багаж төхөөрөмж, радиоэлектроникт хэрэглэдэг.

Тэмдэглэл

[засварлах | кодоор засварлах]
  1. ↑ Дулааны тэлэлт нь анизотроп шинж чанартай: болор тэнхлэг бүрийн параметрүүд (20 ° C-д) αa = 12.03×10−6/K, αc = 8.88×10−6/K, ба αдундаж = αV/3 = 10.98×10−6/K.[3]

Эшлэл

[засварлах | кодоор засварлах]
  1. ↑ "Стандарт атомын жин: Берилли". CIAAW. 2013.
  2. ↑ Прохаска, Томас; Иргер, Йоханна; Бенефилд, Жаклин; Бөхлке, Жон К.; Чессон, Лесли А.; Коплен, Тайлер Б.; Дин, Типин; Данн, Филип Ж. Х.; Грёнинг, Манфред; Холден, Норман Э.; Мейжер, Харро А. Ж. (2022-05-04). "Элементүүдийн стандарт атомын жин 2021 (IUPAC Техникийн тайлан)". Pure and Applied Chemistry (Англи хэлээр). doi:10.1515/pac-2019-0603. ISSN 1365-3075.
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 Арбластер, Жон В. (2018). Элементүүдийн кристаллографийн шинж чанарын сонгосон утгууд. Материалын Парк, Охайо: ASM International. ISBN 978-1-62708-155-9.
  4. ↑ Апфельбаум, Э. М. (2012-12-20). "Estimate of Beryllium Critical Point on the Basis of Correspondence between the Critical and the Zeno-Line Parameters". The Journal of Physical Chemistry B. 116 (50): 14660–14666. doi:10.1021/jp309757a. ISSN 1520-6106. PMID 23194150.
  5. ↑ Бертольд, Чанцалмаа; Маурер, Йоханнес; Клернер, Лукас; Хардер, Проф. Др. Шёрд; Бюхнер, Доктор Магнус Р. (2024-05-31). "Formation, Structure and Reactivity of a Beryllium(0) Complex with Mgδ+−Beδ− Bond Polarization". Angewandte Chemie International Edition. 63 (35): e202408422. doi:10.1002/anie.202408422.{{cite journal}}: CS1 maint: article number as page number (link)
  6. ↑ Берилли(0) нь LMgBeCp* (L = нийлмэл диимидын лиганд, Cp* = пентаметилциклопентадиенил)-д магни-берилли туйлын холбоотой байдаг.[5]
  7. ↑ Боронски, Жозеф Т.; Крамптон, Агамемнон Э.; Уэльс, Льюис Л.; Олдриж, Саймон (2023-06-16). "Diberyllocene, a stable compound of Be(I) with a Be–Be bond". Science (Англи хэлээр). 380 (6650): 1147–1149. Bibcode:2023Sci...380.1147B. doi:10.1126/science.adh4419. ISSN 0036-8075. PMID 37319227. S2CID 259166086.
  8. ↑ Be(I) нь CpBeBeCp-д мэдэгддэг.[7]
  9. ↑ Вэст, Роберт (1984). CRC, Хими, физикийн гарын авлага. Бока Ратон, Флорида: Chemical Rubber Company Publishing. х. E110. ISBN 0-8493-0464-4.
  10. ↑ Загвар:RubberBible92nd
  11. ↑ Кондев, Ф. Г.; Ван, М.; Хуан, В. Ж.; Наими, С.; Ауди, Г. (2021). "The NUBASE2020 evaluation of nuclear properties" (PDF). Chinese Physics C. 45 (3): 030001. doi:10.1088/1674-1137/abddae.
"https://mn.wikipedia.org/w/index.php?title=Берилли&oldid=828599"-с авсан