Терби

Терби, ₆₅Tb
Терби
Дуудлага	/ˈtʰerpi/
Гадаад байдал	мөнгөлөг цагаан
Стандарт атомын жин Ar°(Tb)
	158.925354±0.000007; 158.93±0.01 (товчлогдсон);
Үелэх систем дэх Терби
	гадолини ← терби → диспрози
Атомын дугаар (Z)	65
Бүлэг	f-блокийн бүлгүүд (дугааргүй)
Үе	6-р үе
Блок	f-блок
Электрон байгуулалт	[Xe] 4f9 6s2
Давхарга бүрт	2, 8, 18, 27, 8, 2
Физик шинж чанарууд
Төлөв	хатуу
Хайлах температур	1629 K (1356 °C, 2473 °F)
Буцлах температур	3396 K (3123 °C, 5653 °F)
Нягт (20° C)	8.229 г/см3
шингэн үед (х.т.)	7.65 г/см3
Хайлах энтальп	10.15 кЖ/моль
Уурших энтальп	391 кЖ/моль
Хувийн дулаан шингээлт	28.91 Ж/(моль·K)
Атомын шинж чанар
Исэлдэлтийн зэрэг	нийтлэг: +3; 0, +1, +2, +4
Цахилгаан сөрөг чанар	Полингийн шаталбар: 1.2 (?)
Ионжилтын энерги	1-р: 565.8 кЖ/моль ; 2-р: 1110 кЖ/моль ; 3-р: 2114 кЖ/моль ; ;
Атомын радиус	эмпирик: 177 пм
Ковалент радиус	194±5 пм
	Спектрийн хүрээ дэх өнгөт шугамуудтерби элементийн спектрийн шугам
Бусад шинж чанарууд
Байгалийн тархац	анхдагч
Талст бүтэц	гексагонал нягт бүтэцтэй (гнб) (hP2)
Торны тогтмолууд	a = 360.56 пм; c = 569.66 пм (20 °C)
Дулааны тэлэлт	ө.т. поли: 10.3 µм/(м⋅K)
Дулаан дамжуулалт	11.1 Вт/(м⋅K)
Цахилгаан эсэргүүцэл	α, поли: 1.150 µΩ⋅м (ө.т.)
Соронзон чанар	300 K-д парасоронзон
Моляр соронзон мэдрэмж	+146000×10−6 см3/моль (273 K)
Юнгийн модуль	55.7 ГПа
Хөдөлгөх модуль	22.1 ГПа
Эзлэхүүний модуль	38.7 ГПа
Дууны хурд нимгэн саваа	2620 м/с (20 °C)
Пуассоны коэффициент	0.261
Викерсийн хатуулаг	450–865 МПа
Бринеллийн хатуулаг	675–1200 МПа
CAS дугаар	7440-27-9
Түүх
Нэрийн үүсэл	Олборлож байсан Иттербю уурхайн (Швед) нэрээр
Нээсэн ба анх ялгасан	Карл Густав Мосандер (1843)
Хамгийн тогвортой изотопууд ү; з;
β−	158Dy
	Ангилал: Терби; үзэх · хэлэлцэх · засах \| эх сурвалж

Терби (Англи: Terbium; ) нь дэс дугаар 65, Tb тэмдэглэгээтэй химийн элемент. Үелэх системд лантаноидын бүлэгт байрлах учир газрын ховор металлд тооцогдоно. Терби нь Иттри, Эрби, Иттерби зэрэг химийн элементүүдтэй адил түүнийг олборлосон Стокхольм дахь Иттербю уурхайн нэрээр нэрлэгдсэн аж.

Түүх

Тербиг нээсэн түүх нь ихээхэн эргэлзээтэй бөгөөд өнөөдрийг хүртэл шийдэгдээгүй байна. Гэхдээ Карл Густав Мосандерыг нээсэн гэж үздэг бөгөөд тэрбээр финландын химич Ёхан Гадолины нээсэн газрын ховор элемент болох иттриг судалж байгаад нээжээ. Түүний гаргаж авсан цэвэр тербийн нэгдэл нь угтаа хэд хэдэн лантаноидын холимог байсан аж. Учир нь цэвэр тербиг 1945 оноос хойш бий болсон ионы солилцооны аргаар анх гаргаж авчээ.

Цахим холбоос

Wiktionary

Wiktionary: Терби – Энэ үгийг тайлбар толиос харна уу

Commons: Терби – Викимедиа дуу дүрсний сан

Эшлэл

↑ "Стандарт атомын жин: Терби". CIAAW. 2021.
↑ Прохаска, Томас; Иргер, Йоханна; Бенефилд, Жаклин; Бөхлке, Жон К.; Чессон, Лесли А.; Коплен, Тайлер Б.; Дин, Типин; Данн, Филип Ж. Х.; Грёнинг, Манфред; Холден, Норман Э.; Мейжер, Харро А. Ж. (2022-05-04). "Элементүүдийн стандарт атомын жин 2021 (IUPAC Техникийн тайлан)". Pure and Applied Chemistry (Англи хэлээр). doi:10.1515/pac-2019-0603. ISSN 1365-3075.
↑ ^3.0 ^3.1 Арбластер, Жон В. (2018). Элементүүдийн кристаллографийн шинж чанарын сонгосон утгууд. Материалын Парк, Охайо: ASM International. ISBN 978-1-62708-155-9.
↑ Yttrium and all lanthanides except Ce and Pm have been observed in the oxidation state 0 in bis(1,3,5-tri-t-butylbenzene) complexes, see Cloke, F. Geoffrey N. (1993). "Zero Oxidation State Compounds of Scandium, Yttrium, and the Lanthanides". Chem. Soc. Rev. 22: 17–24. doi:10.1039/CS9932200017. and Arnold, Polly L.; Petrukhina, Marina A.; Bochenkov, Vladimir E.; Shabatina, Tatyana I.; Zagorskii, Vyacheslav V.; Cloke (2003-12-15). "Arene complexation of Sm, Eu, Tm and Yb atoms: a variable temperature spectroscopic investigation". Journal of Organometallic Chemistry. 688 (1–2): 49–55. doi:10.1016/j.jorganchem.2003.08.028.
↑ La(I), Pr(I), Tb(I), Tm(I), and Yb(I) have been observed in MB₈⁻ clusters; see Li, Wan-Lu; Chen, Teng-Teng; Chen, Wei-Jia; Li, Jun; Wang, Lai-Sheng (2021). "Monovalent lanthanide(I) in borozene complexes". Nature Communications. 12 (1): 6467. Bibcode:2021NatCo..12.6467L. doi:10.1038/s41467-021-26785-9. PMC 8578558. PMID 34753931.
↑ All the lanthanides, except Pm, in the +2 oxidation state have been observed in organometallic molecular complexes, see Lanthanides Topple Assumptions and Meyer, G. (2014). "All the Lanthanides Do It and Even Uranium Does Oxidation State +2". Angewandte Chemie International Edition. 53 (14): 3550–51. doi:10.1002/anie.201311325. PMID 24616202.. Additionally, all the lanthanides (La–Lu) form dihydrides (LnH₂), dicarbides (LnC₂), monosulfides (LnS), monoselenides (LnSe), and monotellurides (LnTe), but for most elements these compounds have Ln³⁺ ions with electrons delocalized into conduction bands, e. g. Ln³⁺(H⁻)₂(e⁻).
↑ Гринвуд, Норман Н.; Эрншоу, Алан (1997). Элементүүдийн хими (2-р хэвлэл). Butterworth-Heinemann. х. 28. doi:10.1016/C2009-0-30414-6. ISBN 978-0-08-037941-8.
↑ Вэст, Роберт (1984). CRC, Хими, физикийн гарын авлага. Бока Ратон, Флорида: Chemical Rubber Company Publishing. х. E110. ISBN 0-8493-0464-4.
↑ Кондев, Ф. Г.; Ван, М.; Хуан, В. Ж.; Наими, С.; Ауди, Г. (2021). "The NUBASE2020 evaluation of nuclear properties" (PDF). Chinese Physics C. 45 (3): 030001. doi:10.1088/1674-1137/abddae.

[CIAAWтерби-1] "Стандарт атомын жин: Терби". CIAAW. 2021.

[CIAAW2021-2] Прохаска, Томас; Иргер, Йоханна; Бенефилд, Жаклин; Бөхлке, Жон К.; Чессон, Лесли А.; Коплен, Тайлер Б.; Дин, Типин; Данн, Филип Ж. Х.; Грёнинг, Манфред; Холден, Норман Э.; Мейжер, Харро А. Ж. (2022-05-04). "Элементүүдийн стандарт атомын жин 2021 (IUPAC Техникийн тайлан)". Pure and Applied Chemistry (Англи хэлээр). doi:10.1515/pac-2019-0603. ISSN 1365-3075.

[Arblaster_2018-3] 3.0 ^3.1 Арбластер, Жон В. (2018). Элементүүдийн кристаллографийн шинж чанарын сонгосон утгууд. Материалын Парк, Охайо: ASM International. ISBN 978-1-62708-155-9.

[Cloke1993-4] Yttrium and all lanthanides except Ce and Pm have been observed in the oxidation state 0 in bis(1,3,5-tri-t-butylbenzene) complexes, see Cloke, F. Geoffrey N. (1993). "Zero Oxidation State Compounds of Scandium, Yttrium, and the Lanthanides". Chem. Soc. Rev. 22: 17–24. doi:10.1039/CS9932200017. and Arnold, Polly L.; Petrukhina, Marina A.; Bochenkov, Vladimir E.; Shabatina, Tatyana I.; Zagorskii, Vyacheslav V.; Cloke (2003-12-15). "Arene complexation of Sm, Eu, Tm and Yb atoms: a variable temperature spectroscopic investigation". Journal of Organometallic Chemistry. 688 (1–2): 49–55. doi:10.1016/j.jorganchem.2003.08.028.

[LnI-5] La(I), Pr(I), Tb(I), Tm(I), and Yb(I) have been observed in MB₈⁻ clusters; see Li, Wan-Lu; Chen, Teng-Teng; Chen, Wei-Jia; Li, Jun; Wang, Lai-Sheng (2021). "Monovalent lanthanide(I) in borozene complexes". Nature Communications. 12 (1): 6467. Bibcode:2021NatCo..12.6467L. doi:10.1038/s41467-021-26785-9. PMC 8578558. PMID 34753931.

[Lanthanides-6] All the lanthanides, except Pm, in the +2 oxidation state have been observed in organometallic molecular complexes, see Lanthanides Topple Assumptions and Meyer, G. (2014). "All the Lanthanides Do It and Even Uranium Does Oxidation State +2". Angewandte Chemie International Edition. 53 (14): 3550–51. doi:10.1002/anie.201311325. PMID 24616202.. Additionally, all the lanthanides (La–Lu) form dihydrides (LnH₂), dicarbides (LnC₂), monosulfides (LnS), monoselenides (LnSe), and monotellurides (LnTe), but for most elements these compounds have Ln³⁺ ions with electrons delocalized into conduction bands, e. g. Ln³⁺(H⁻)₂(e⁻).

[GE28-7] Гринвуд, Норман Н.; Эрншоу, Алан (1997). Элементүүдийн хими (2-р хэвлэл). Butterworth-Heinemann. х. 28. doi:10.1016/C2009-0-30414-6. ISBN 978-0-08-037941-8.

[8] Вэст, Роберт (1984). CRC, Хими, физикийн гарын авлага. Бока Ратон, Флорида: Chemical Rubber Company Publishing. х. E110. ISBN 0-8493-0464-4.

[NUBASE2020-9] Кондев, Ф. Г.; Ван, М.; Хуан, В. Ж.; Наими, С.; Ауди, Г. (2021). "The NUBASE2020 evaluation of nuclear properties" (PDF). Chinese Physics C. 45 (3): 030001. doi:10.1088/1674-1137/abddae.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]