Мөнгө (химийн элемент)

Мөнгө, ₄₇Ag
Мөнгө
Дуудлага	/mɵŋg/
Гадаад байдал	гялалзсан цагаан металл
Стандарт атомын жин Ar°(Ag)
	107.8682±0.0002; 107.87±0.01 (товчлогдсон);
Үелэх систем дэх Мөнгө
	паллади ← мөнгө → кадми
Атомын дугаар (Z)	47
Бүлэг	11-р бүлэг
Үе	5-р үе
Блок	d-блок
Электрон байгуулалт	[Kr] 4d10 5s1
Давхарга бүрт	2, 8, 18, 18, 1
Физик шинж чанарууд
Төлөв	хатуу
Хайлах температур	1234.93 K (961.78 °C, 1763.2 °F)
Буцлах температур	2435 K (2162 °C, 3924 °F)
Нягт (20° C)	10.503 г/см3
шингэн үед (х.т.)	9.320 г/см3
Хайлах энтальп	11.28 кЖ/моль
Уурших энтальп	254 кЖ/моль
Хувийн дулаан шингээлт	25.350 Ж/(моль·K)
Атомын шинж чанар
Исэлдэлтийн зэрэг	нийтлэг: +1; −2, −1, 0, +2, +3
Цахилгаан сөрөг чанар	Полингийн шаталбар: 1.93
Ионжилтын энерги	1-р: 731.0 кЖ/моль ; 2-р: 2070 кЖ/моль ; 3-р: 3361 кЖ/моль ; ;
Атомын радиус	эмпирик: 144 пм
Ковалент радиус	145±5 пм
Ван дер Ваальсийн радиус	172 пм
	Спектрийн хүрээ дэх өнгөт шугамуудмөнгө элементийн спектрийн шугам
Бусад шинж чанарууд
Байгалийн тархац	анхдагч
Талст бүтэц	тал-төвтэй куб (ттк) (cF4)
Торны тогтмол	a = 408.60 пм (20 °C)
Дулааны тэлэлт	18.92×10−6/K (20 °C)
Дулаан дамжуулалт	429 Вт/(м⋅K)
Дулаан дамжуулалт	174 mm2/s (at 300 K)
Цахилгаан эсэргүүцэл	15.87 nΩ⋅м (20 °C)
Соронзон чанар	дисоронзон
Моляр соронзон мэдрэмж	−19.5×10−6 см3/моль (296 K)
Юнгийн модуль	83 ГПа
Хөдөлгөх модуль	30 ГПа
Эзлэхүүний модуль	100 ГПа
Дууны хурд нимгэн саваа	2680 м/с (т.т.)
Пуассоны коэффициент	0.37
Моосын хатуулаг	2.5
Викерсийн хатуулаг	251 МПа
Бринеллийн хатуулаг	206–250 МПа
CAS дугаар	7440-22-4
Түүх
Нээсэн	МЭӨ 5000 оноос өмнө
Тэмдэг	"Ag": Латин argentum үгнээс
Хамгийн тогвортой изотопууд ү; з;
IT	108Ag
	Ангилал: Мөнгө; үзэх · хэлэлцэх · засах \| эх сурвалж

Мөнгө (Латин: Argentum, Англи: Silver) нь химийн элемент юм. Атомын дугаар 47. Ag гэж тэмдэглэгддэг үнэт металл болно.

Манай гариг дээр цэвэр дангаар болон нэгдлийн байдлаар тохиолддог. Дэлхий дээр энэ металл алтнаас 20 дахин их, зэснээс үлэмж бага. Цэвэр мөнгө гялалзсан цагаан өнгөтэй металл, маш зөөлөн, давтагдах чанараар зөвхөн алтны дараа л орно. Цахилгаан дулааныг бүх металлаас илүү сайн дамжуулна.

Бусад төрлийн зэвэрдэггүй металлын адил химийн урвалд маш тэсвэртэй ердийн хүчлээс устөрөгчийг түрдэггүй, хуурай, цэвэр агаарт өөрчлөгдөггүй, гэвч агаарт хүхэрт устөрөгч болон хүхрийн дэгдэмхий нэгдэл байвал мөнгө харладаг. Азотын ба хүхрийн хүчил мөнгөтэй алгуур урвалд орж түүнийг уусгадаг. Давсны хүчил ба хаан дарс мөнгийг уусгадаггүй. Учир нь гадаргаар нь хлорт мөнгөний AgCl хамгаалах нимгэн хальс байдаг.

Ихэнх нэгдэлд мөнгө исэлдлийн +1 зэрэгтэй байдаг. Гэвч бас мөнгө исэлдлийн +2 зэрэгтэй байж болдог. Мөнгөний зарим бэлдмэл бактери устгах чадвартай нитрат, колларгол.

Цахим холбоос

Wiktionary

Wiktionary: Мөнгө (химийн элемент) – Энэ үгийг тайлбар толиос харна уу

Commons: Мөнгө – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан

Эшлэл

↑ "Стандарт атомын жин: Мөнгө". CIAAW. 1985.
↑ Прохаска, Томас; Иргер, Йоханна; Бенефилд, Жаклин; Бөхлке, Жон К.; Чессон, Лесли А.; Коплен, Тайлер Б.; Дин, Типин; Данн, Филип Ж. Х.; Грёнинг, Манфред; Холден, Норман Э.; Мейжер, Харро А. Ж. (2022-05-04). "Элементүүдийн стандарт атомын жин 2021 (IUPAC Техникийн тайлан)". Pure and Applied Chemistry (Англи хэлээр). doi:10.1515/pac-2019-0603. ISSN 1365-3075.
↑ ^3.0 ^3.1 ^3.2 Арбластер, Жон В. (2018). Элементүүдийн кристаллографийн шинж чанарын сонгосон утгууд. Материалын Парк, Охайо: ASM International. ISBN 978-1-62708-155-9.
↑ Ag(−2) have been observed as dimeric and monomeric anions in Ca₅Ag₃, (structure (Ca²⁺)₅(Ag–Ag)⁴⁻Ag²⁻⋅4e⁻); see Changhoon Lee; Myung-Hwan Whangbo; Jürgen Köhler (2010). "Analysis of Electronic Structures and Chemical Bonding of Metal-rich Compounds. 2. Presence of Dimer (T–T)^4– and Isolated T^2– Anions in the Polar Intermetallic Cr₅B₃-Type Compounds AE₅T₃ (AE = Ca, Sr; T = Au, Ag, Hg, Cd, Zn)". Zeitschrift für Anorganische und Allgemeine Chemie. 636 (1): 36–40. doi:10.1002/zaac.200900421.
↑ The Ag⁻ ion has been observed in metal ammonia solutions: see Tran, N. E.; Lagowski, J. J. (2001). "Metal Ammonia Solutions: Solutions Containing Argentide Ions". Inorganic Chemistry. 40 (5): 1067–68. doi:10.1021/ic000333x.
↑ Ag(0) has been observed in carbonyl complexes in low-temperature matrices: see McIntosh, D.; Ozin, G. A. (1976). "Synthesis using metal vapors. Silver carbonyls. Matrix infrared, ultraviolet-visible, and electron spin resonance spectra, structures, and bonding of silver tricarbonyl, silver dicarbonyl, silver monocarbonyl, and disilver hexacarbonyl". J. Am. Chem. Soc. 98 (11): 3167–75. Bibcode:1976JAChS..98.3167M. doi:10.1021/ja00427a018.
↑ ^7.0 ^7.1 Гринвуд, Норман Н.; Эрншоу, Алан (1997). Элементүүдийн хими (2-р хэвлэл). Butterworth-Heinemann. х. 28. doi:10.1016/C2009-0-30414-6. ISBN 978-0-08-037941-8.
↑ Лиде, Д. Р., ed. (2005). "Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds". CRC Хими, физикийн гарын авлага (PDF) (86-р хэвлэл). Бока Ратон (Флорида): CRC Press. ISBN 0-8493-0486-5.
↑ Вэст, Роберт (1984). CRC, Хими, физикийн гарын авлага. Бока Ратон, Флорида: Chemical Rubber Company Publishing. х. E110. ISBN 0-8493-0464-4.
↑ Кондев, Ф. Г.; Ван, М.; Хуан, В. Ж.; Наими, С.; Ауди, Г. (2021). "The NUBASE2020 evaluation of nuclear properties" (PDF). Chinese Physics C. 45 (3): 030001. doi:10.1088/1674-1137/abddae.

[CIAAWмөнгө-1] "Стандарт атомын жин: Мөнгө". CIAAW. 1985.

[CIAAW2021-2] Прохаска, Томас; Иргер, Йоханна; Бенефилд, Жаклин; Бөхлке, Жон К.; Чессон, Лесли А.; Коплен, Тайлер Б.; Дин, Типин; Данн, Филип Ж. Х.; Грёнинг, Манфред; Холден, Норман Э.; Мейжер, Харро А. Ж. (2022-05-04). "Элементүүдийн стандарт атомын жин 2021 (IUPAC Техникийн тайлан)". Pure and Applied Chemistry (Англи хэлээр). doi:10.1515/pac-2019-0603. ISSN 1365-3075.

[Arblaster_2018-3] 3.0 ^3.1 ^3.2 Арбластер, Жон В. (2018). Элементүүдийн кристаллографийн шинж чанарын сонгосон утгууд. Материалын Парк, Охайо: ASM International. ISBN 978-1-62708-155-9.

[4] Ag(−2) have been observed as dimeric and monomeric anions in Ca₅Ag₃, (structure (Ca²⁺)₅(Ag–Ag)⁴⁻Ag²⁻⋅4e⁻); see Changhoon Lee; Myung-Hwan Whangbo; Jürgen Köhler (2010). "Analysis of Electronic Structures and Chemical Bonding of Metal-rich Compounds. 2. Presence of Dimer (T–T)^4– and Isolated T^2– Anions in the Polar Intermetallic Cr₅B₃-Type Compounds AE₅T₃ (AE = Ca, Sr; T = Au, Ag, Hg, Cd, Zn)". Zeitschrift für Anorganische und Allgemeine Chemie. 636 (1): 36–40. doi:10.1002/zaac.200900421.

[5] The Ag⁻ ion has been observed in metal ammonia solutions: see Tran, N. E.; Lagowski, J. J. (2001). "Metal Ammonia Solutions: Solutions Containing Argentide Ions". Inorganic Chemistry. 40 (5): 1067–68. doi:10.1021/ic000333x.

[6] Ag(0) has been observed in carbonyl complexes in low-temperature matrices: see McIntosh, D.; Ozin, G. A. (1976). "Synthesis using metal vapors. Silver carbonyls. Matrix infrared, ultraviolet-visible, and electron spin resonance spectra, structures, and bonding of silver tricarbonyl, silver dicarbonyl, silver monocarbonyl, and disilver hexacarbonyl". J. Am. Chem. Soc. 98 (11): 3167–75. Bibcode:1976JAChS..98.3167M. doi:10.1021/ja00427a018.

[GE28-7] 7.0 ^7.1 Гринвуд, Норман Н.; Эрншоу, Алан (1997). Элементүүдийн хими (2-р хэвлэл). Butterworth-Heinemann. х. 28. doi:10.1016/C2009-0-30414-6. ISBN 978-0-08-037941-8.

[8] Лиде, Д. Р., ed. (2005). "Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds". CRC Хими, физикийн гарын авлага (PDF) (86-р хэвлэл). Бока Ратон (Флорида): CRC Press. ISBN 0-8493-0486-5.

[9] Вэст, Роберт (1984). CRC, Хими, физикийн гарын авлага. Бока Ратон, Флорида: Chemical Rubber Company Publishing. х. E110. ISBN 0-8493-0464-4.

[NUBASE2020-10] Кондев, Ф. Г.; Ван, М.; Хуан, В. Ж.; Наими, С.; Ауди, Г. (2021). "The NUBASE2020 evaluation of nuclear properties" (PDF). Chinese Physics C. 45 (3): 030001. doi:10.1088/1674-1137/abddae.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]