Цези

Шинж чанар

'
Ерөнхий
Нэр, тэмдэг, атомын дугаар Цези, Cs, 55
Цуваа Шүлтийн металл
Бүлэг, үе, блок 1, 6, s
Гадаад байдал гялтганасан мөнгөлөг цагаан, бага зэргийн хүчилтөрөгчийн үлдэгдэлтэй үед алтлаг шар
CAS дугаар 7440-46-2
Дэлхийн гадаргад эзлэх хэмжээ 6,5 ppm[1]
Атомын шинж чанар [2]
Атом масс 132,90545196(6)[3] u
Атомын радиус (тооцоолсон) 265 (298) пм
Ковалент радиус 244 пм
Ван дер Ваальсын радиус 343[4] пм
Электрон бүтэц [Xe] 6s1
Гаралтын ажил 2,14 эВ[5]
1. Ионжилтын энерги 375,7 кЖ/моль
Физикийн шинж чанар [2]
Бодисын төлөв хатуу
Талст бүтэц Голдоо төвтэй куб
Нягт 1,90 г/см3 (20 °C)[6]
Моосын хатуулаг 0,2
Соронзон чанар Парасоронзон (Χm = 5,2 · 10−6)[7]
Хайлах цэг 301,59 K (28,44 °C)
Буцлах цэг 963,2 K[8] (690 °C)
Молийн эзлэхүүн 70,94 · 10−6 м3/моль
Ууршилтын дулаан 66,1 кЖ/моль[8]
Хайлах дулаан 2,09 кЖ/моль
Цахилгаан дамжуулалт 4,76 · 106 A/(В · м)
Дулаан дамжуулалт 36 Вт/(м · К)
Химийн шинж чанар [2]
Исэлдэлтийн төлөв байдал +1
Оксид (суурь) Cs2O (CsOH нэгдэл нь хүчтэй суурийн шинжтэй)
Хэвийн потенциал −2,923 В (Cs+ + e → Cs)
Цахилгаан сөрөг чанар 0,79 (Паулын скала)
Изотопууд
Изотоп ИХ t1/2 ЗТ ЗЭэВ) ЗБ
131Cs {син.} 9,689 d ε 0,352 131Xe
132Cs {син.} 6,479 d ε 2,120 132Xe
β 1,280 132Ba
133Cs 100 % тогтвортой
134Cs {син.} 2,0648 a β 2,059 134Ba
135Cs {син.} 2,3 · 106 a β 0,2 135Ba
136Cs {син.} 13,16 d β 2,548 136Ba
137Cs {син.} 30,17 a β 0,512 (94,6 %) 137mBa
β 1,176 (5,4 %) 137Ba
Өөр бусад изотопуудыг үзэх: Изотопуудын жагсаалт
Аюулгүй байдлын заавар
GHS-Аюулын тэмдэг: [9]
02 – Хөнгөн-/Туйлын шатамхай 05 – Идэмхий бодис

Аюултай

АТ-фразын жагсаалт H: 260​‐​314
P: 231+232​‐​260​‐​280​‐​305+351+338​‐​370+378​‐​422 [9]
Боломжит ба хэрэглэх байдлыг харгалзан аль болох СИ-системийн нэгжүүдийг хэрэглэсэн болно.
Хэрэв ямар нэгэн тайлбар байхгүй бол дээр өгөгдсөн утгууд хэвийн нөхцлийн утгууд болно.

Цези нь химийн элемент бөгөөд түүнийг Cs гэсэн химийн элементийн тэмдэгээр тэмдэглэх ба атомын дугаар нь 55 байна. Үелэх системийн 1-р бүлэгт багтах ба шүлтийн металлд хамаарна.


Цезигийн царцсан байдал, дендритийн талст

Цахим холбоос[засварлах | кодоор засварлах]

Wiktionary
Wiktionary
Wiktionary: Цези – Энэ үгийг тайлбар толиос харна уу
 Commons: Цези – Викимедиа дуу дүрсний сан

Эшлэл[засварлах | кодоор засварлах]

  1. Harry H. Binder: Lexikon der chemischen Elemente. S. Hirzel Verlag, Stuttgart 1999, ISBN 3-7776-0736-3.
  2. Die Werte für die Eigenschaften (Infobox) sind, wenn nicht anders angegeben, aus www.webelements.com (Caesium) entnommen.
  3. CIAAW, Standard Atomic Weights Revised 2013.
  4. Manjeera Mantina, Adam C. Chamberlin, Rosendo Valero, Christopher J. Cramer, Donald G. Truhlar: Consistent van der Waals Radii for the Whole Main Group. In: J. Phys. Chem. A. 113, 2009, S. 5806–5812, doi:10.1021/jp8111556.
  5. Ludwig Bergmann, Clemens Schaefer, Rainer Kassing: Lehrbuch der Experimentalphysik. Band 6: Festkörper. 2. Auflage. Walter de Gruyter, 2005, ISBN 3-11-017485-5, S. 361.
  6. N. N. Greenwood, A. Earnshaw: Chemie der Elemente. 1. Auflage. VCH, Weinheim 1988, ISBN 3-527-26169-9, S. 97.
  7. Robert C. Weast (Hrsg.): CRC Handbook of Chemistry and Physics. CRC (Chemical Rubber Publishing Company), Boca Raton 1990, ISBN 0-8493-0470-9, S. E-129 bis E-145. Werte dort sind auf g/mol bezogen und in cgs-Einheiten angegeben. Der hier angegebene Wert ist der daraus berechnete maßeinheitslose SI-Wert.
  8. 8.0 8.1 Yiming Zhang, Julian R. G. Evans, Shoufeng Yang: Corrected Values for Boiling Points and Enthalpies of Vaporization of Elements in Handbooks. In: Journal of Chemical & Engineering Data. 56, 2011, S. 328–337, doi:10.1021/je1011086.
  9. 9.0 9.1 Eintrag zu Cäsium in der GESTIS-Stoffdatenbank des IFA, abgerufen am 30. April 2017 (JavaScript erforderlich).