Калифорни (химийн элемент)
![]() | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Калифорни | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Дуудлага | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Гадаад байдал | мөнгөлөг | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Жингийн тоо | [251] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Үелэх систем дэх Калифорни | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Атомын дугаар (Z) | 98 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Бүлэг | f-блокийн бүлгүүд (дугааргүй) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Үе | 7-р үе | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Блок | f-блок | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Электрон байгуулалт | [Rn] 5f10 7s2[1] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Давхарга бүрт | 2, 8, 18, 32, 28, 8, 2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Физик шинж чанарууд | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Төлөв | хатуу | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Хайлах температур | 1173 K (900 °C, 1652 °F)[2] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Буцлах температур | 1743 K (1470 °C, 2678 °F) (тооцоо)[3] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Нягт (т.т.) | 15.1 г/см3[2] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Атомын шинж чанар | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Исэлдэлтийн зэрэг | нийтлэг: +3 +2,[4] +4,[4] +5[5][6] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Цахилгаан сөрөг чанар | Полингийн шаталбар: 1.3[7] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ионжилтын энерги |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Бусад шинж чанарууд | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Байгалийн тархац | хиймэл | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Талст бүтэц | давхар гексагонал нягт бүтэцтэй (дгнб) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Моосын хатуулаг | 3–4[9] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| CAS дугаар | 7440-71-3[2] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Түүх | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Нэрийн үүсэл | Нээсэн газар Калифорнийн нэрээр | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Нээсэн | С. Г. Томпсон, К. Стрит, Жр., А. Гиорсо болон Г. Т. Сиборг (Лоуренс Берклигийн үндэсний лаборатори) (1950) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Анх ялгасан | Р. Г. Хайрэ, Р. Д. Байбарз (1974) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Хамгийн тогвортой изотопууд | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Калифорни нь зохиомлоор аргаар гаргаж авдаг химийн элемент, атомын дугаар нь 98, химийн тэмдэглэгээ нь Cf. Үелэх системийн актиноидын бүлгийн цацраг идэвхт трансураны элементэд багтдаг элемент. 1950 оны хоёрдугаар сард Калифорнийг түүнээс арай хөнгөн элемент болох Куригаас гаргаж авчээ. Цөмийн ректор дотор бага зэргээр бий болдог. Гар утас, нейтроны эх үүсвэрт ихэвчлэн хэрэглэхээс гадна түүнээс дээш трансурануд ба трансактиноидуудыг гаргаж авахад бас ашигладаг.
Түүх
[засварлах | кодоор засварлах]
1944 ба 1945 онуудад Америци, Кюриг бараг л ижил хугацаанд нээсэнтэй адил 1949 ба 1950 онуудад Беркли, Калифорни хоёр химийн элементийг нээсэн байна. 1950 оны хоёрдугаар сарын 9-нд АНУ-ын Беркли дэх Калифорнийн их сургууль дээр Стэнли Г. Томсон, Гленн Т. Сиборг, Кеннет Стрит, Альберт Гиорсо нар Кюригийн атомын цөмийг альфа-бөөмөөр буудан гаргаж авчээ. Энэ нь шинээр нээгдсэн зургаа дахь трансуран юм. Элементийн нээлтийг Берклигийн хамт нийтэлсэн юм.[11][12][13]
Хоёр химийн элементийн нэрийг ижилхэн байдлаар сонгосон бөгөөд берклид Беркли Их Сургуулийн нэрийг алдаршуулах үүднээс нэрлэсэн бол Калифорнид их сургууль ба Калифорни муж улсад хүндэтгэл үзүүлэх үүднээс сонгон нэрлэсэн байна.[12]
Цахим холбоос
[засварлах | кодоор засварлах]| Wiktionary: Калифорни – Энэ үгийг тайлбар толиос харна уу |
Эшлэл
[засварлах | кодоор засварлах]- ↑ CRC 2006, х. 1.14.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 CRC 2006, х. 4.56.
- ↑ Жозеф Жейкоб Кац; Гленн Теодор Сиборг; Лестер Р. Морсс (1986). The Chemistry of the actinide elements. Chapman and Hall. х. 1038. ISBN 9780412273704. Татаж авсан: 11 July 2011.
- ↑ 4.0 4.1 Гринвуд, Норман Н.; Эрншоу, Алан (1997). Элементүүдийн хими (2-р хэвлэл). Butterworth-Heinemann. х. 28. doi:10.1016/C2009-0-30414-6. ISBN 978-0-08-037941-8.
- ↑ Гринвуд, Норман Н.; Эрншоу, Алан (1997). Элементүүдийн хими (2-р хэвлэл). Butterworth-Heinemann. х. 1265. doi:10.1016/C2009-0-30414-6. ISBN 978-0-08-037941-8.
- ↑ Kovács, Attila; Dau, Phuong D.; Marçalo, Joaquim; Gibson, John K. (2018). "Pentavalent Curium, Berkelium, and Californium in Nitrate Complexes: Extending Actinide Chemistry and Oxidation States". Inorg. Chem. 57 (15). American Chemical Society: 9453–9467. doi:10.1021/acs.inorgchem.8b01450. OSTI 1631597. PMID 30040397. S2CID 51717837.
- ↑ Emsley 1998, х. 50.
- ↑ CRC 2006, х. 10.204.
- ↑ CRC 1991, х. 254.
- ↑ Кондев, Ф. Г.; Ван, М.; Хуан, В. Ж.; Наими, С.; Ауди, Г. (2021). "The NUBASE2020 evaluation of nuclear properties" (PDF). Chinese Physics C. 45 (3): 030001. doi:10.1088/1674-1137/abddae.
- ↑ S. G. Thompson, K. Street, Jr., A. Ghiorso, G. T. Seaborg: Element 98, in: Physical Review, 1950, 78 (3), S. 298–299 (doi:10.1103/PhysRev.78.298.2; Maschinoskript (27. Februar 1950)).
- ↑ 12.0 12.1 S. G. Thompson, K. Street, Jr., A. Ghiorso, G. T. Seaborg: The New Element Californium (Atomic Number 98), in: Physical Review, 1950, 80 (5), S. 790–796 (doi:10.1103/PhysRev.80.790; Abstract; Maschinoskript (19. Juni 1950)) (PDF; 1,4 MB).
- ↑ K. Street, Jr., S. G. Thompson, G. T. Seaborg: Chemical Properties of Californium, in: J. Am. Chem. Soc., 1950, 72 (10), S. 4832–4835 (doi:10.1021/ja01166a528; Bitte entweder wayback- oder webciteID oder archive-is-Parameter angeben.

