Jump to content

Рентгени

Холбоос засах
Википедиа — Чөлөөт нэвтэрхий толь
Рентгени, 111Rg
Рентгени
Дуудлага/rentʰˈgeni/
Жингийн тоо[282] (батлагдаагүй: 286)
Үелэх систем дэх Рентгени
Устөрөгч Гели
Лити Берилли Бор (химийн элемент) Нүүрстөрөгч Азот Хүчилтөрөгч Фтор Неон
Натри Магни Хөнгөн цагаан Цахиур Фосфор Хүхэр Хлор Аргон
Кали Кальци Сканди Титан Ванади Хром Манган Төмөр (химийн элемент) Кобальт Никель Зэс Цайр Галли Германи Хүнцэл Селени Бром Криптон
Рубиди Стронци Иттри Циркони Ниоби Молибден Технеци Рутени Роди Паллади Мөнгө (химийн элемент) Кадми Инди Цагаан тугалга Сурьма Теллур Иод Ксенон
Цези Бари Лантан Цери Празеодим Неодим Промети Самари Европи Гадолини Терби Диспрози Гольми Эрби Тули Иттерби Лютеци Гафни Тантал Вольфрам Рени Осми Ириди Цагаан алт Алт Мөнгөн ус Талли Хар тугалга Висмут Полони Астат Радон
Франци Ради Актини Тори Протактини Уран Нептуни Плутони Америци Кюри Беркли Калифорни (химийн элемент) Эйнштейни Ферми Менделеви Нобели Лоуренси Резерфорди Дубни Сиборги Бори Хасси Мейтнери Дармштадти Рентгени Коперници Нихони Флерови Москови Ливермори Теннессин Оганесон
Au
↑
Rg
↓
—
дармштадти ← рентгени → коперници
Атомын дугаар (Z)111
Бүлэг11-р бүлэг
Үе7-р үе
Блок  d-блок
Электрон байгуулалт[Rn] 5f14 6d9 7s2 (таамагласан)[1][2]
Давхарга бүрт2, 8, 18, 32, 32, 17, 2 (таамагласан)
Физик шинж чанарууд
Төлөвхатуу (таамагласан)[3]
Нягт (т.т.)22–24 г/см3 (таамагласан)[4][5]
Атомын шинж чанар
Исэлдэлтийн зэрэгнийтлэг: (байхгүй)
(−1), (+3), (+5)[2]
Ионжилтын энерги
  • 1-р: 1020 кЖ/моль
  • 2-р: 2070 кЖ/моль
  • 3-р: 3080 кЖ/моль
  • (илүү үзэх) (бүгд тооцоолсон)[2]
Атомын радиусэмпирик: 114 пм (таамагласан)[6]
Ковалент радиус121 пм (тооцоолсон)[7]
Бусад шинж чанарууд
Байгалийн тархацхиймэл
Талст бүтэц ​бие-төвтэй куб (бтк)
Body-centered cubic crystal structure for рентгени

(таамагласан)[3]
CAS дугаар54386-24-2
Түүх
Нэрийн үүсэлВильгельм Рентгений нэрээр
НээсэнХүнд ион судлалын төв (1994)
Хамгийн тогвортой изотопууд
Гол изотопууд[8] Задрал
дэлбэг байдал хагас задрал (t1/2) хэлбэр бүтээгдэхүүн
279Rg хиймэл 0.09 с[9] α87% 275Mt
SF13% –
280Rg хиймэл 3.9 с α 276Mt
281Rg хиймэл 11 с[10] SF86% –
α14% 277Mt
282Rg хиймэл 100 с α 278Mt
283Rg хиймэл 5.1 мин?[11] SF –
286Rg хиймэл 10.7 мин?[11] α 282Mt
 Ангилал: Рентгени
үзэх · хэлэлцэх · засах | эх сурвалж

Рентгени нь зохиомлоор аргаар гаргаж авдаг химийн элемент бөгөөд атомын дугаар нь 111, химийн тэмдэглэгээ нь Rg. Үелэх системийн 11. IUPAC бүлэг, зэсийн бүлэгт хамаарна. Өнөөдрийг хүртэл нийтдээ таван удаа өөр өөр судлаачдын бүлэг Дармштадт ба Японд гаргаж авсан байна.

Түүх

[засварлах | кодоор засварлах]
Вильгельм Конрад Рентген

Рентгенийг 1994 оны[12] арванхоёрдугаар сарын 8-нд Дармштадт хот дахь Хүнд Ионы Судалгааны Нийгэмлэг (ХИСН) дээр Зигурд Хофманны ахалсан олон улсын эрдэмтдийн баг анх гаргаж авчээ. UNILAC гэх нэртэй бөөмийн хурдасгуурын тусламжтайгаар Никелийн атомыг өндөр хурдад хүргэсний дараа Висмутын атом руу буудна. Энэхүү цөмийн нэгдлийн үр дүнд шинэ элемент Рентгени үүсэх бөгөөд түүнийг хурдны шүүлтүүрийн тусламжтайгаар тусгаарлаx буюу дангаар нь гаргасан гэдгээ нотлох боломжийг олгодог байна:[13][14]

Эхлээд химийн элементүүдийн системчилсэн нэр болох Унунуни (химийн тэмдэг нь Uuu, латин хэлний unum — «нэг») гэх нэрийг авсан ба энэ нь рентгенийн цөмийн цэнэгийн тоо юм. 2004 оны тавдугаар сарын 18-нд ХИСН-ээс тус элементийг германы физикч Вильгельм Конрад Рентгений нэрээр нэрлэх саналыг гаргав. Ингээд уг элементийг албан ёсоор 2004 оны арваннэгдүгээр сарын 1-нд Цэвэр ба Хэрэглээний Химийн Олон Улсын Холбооноос Рентгени гэж нэрлэхээр болсон боловч физикч Рентгенээр биш түүний 1895 оны арваннэгдүгээр сарын 8-нд нээсэн рентген туяаг дурсах үүднээс өгчээ.[12][15]

Цахим холбоос

[засварлах | кодоор засварлах]
 Commons: Рентгени – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан
Wiktionary
Wiktionary
 Wiktionary: Рентгени – Энэ үгийг тайлбар толиос харна уу

Эшлэл

[засварлах | кодоор засварлах]
  1. ↑ Turler, A. (2004). "Gas Phase Chemistry of Superheavy Elements" (PDF). Journal of Nuclear and Radiochemical Sciences. 5 (2): R19 – R25. doi:10.14494/jnrs2000.5.R19.
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 Hoffman, Darleane C.; Lee, Diana M.; Pershina, Valeria (2006). "Transactinides and the future elements". In Morss; Edelstein, Norman M.; Fuger, Jean (eds.). The Chemistry of the Actinide and Transactinide Elements (3rd хэвлэл). Dordrecht, The Netherlands: Springer Science+Business Media. ISBN 978-1-4020-3555-5.
  3. ↑ 3.0 3.1 Өстлин, А.; Витос, Л. (2011). "First-principles calculation of the structural stability of 6d transition metals". Physical Review B. 84 (11) 113104. Bibcode:2011PhRvB..84k3104O. doi:10.1103/PhysRevB.84.113104.
  4. ↑ Гянчандани, Жиоти; Сикка, С. К. (2011-05-10). "Physical properties of the 6 d -series elements from density functional theory: Close similarity to lighter transition metals". Physical Review B. 83 (17) 172101. Bibcode:2011PhRvB..83q2101G. doi:10.1103/PhysRevB.83.172101.
  5. ↑ Крац; Лизер (2013). Nuclear and Radiochemistry: Fundamentals and Applications (3-р хэвлэл). х. 631.
  6. ↑ Хоффман, Дарлин С.; Ли, Диана М.; Першина, Валерия (2010). "Transactinide Elements and Future Elements". The Chemistry of the Actinide and Transactinide Elements. Dordrecht: Спрингер Нидерланд. doi:10.1007/978-94-007-0211-0_14. ISBN 978-94-007-0210-3.
  7. ↑ Chemical Data. Roentgenium - Rg, Хааны химийн нийгэмлэг
  8. ↑ Кондев, Ф. Г.; Ван, М.; Хуан, В. Ж.; Наими, С.; Ауди, Г. (2021). "The NUBASE2020 evaluation of nuclear properties" (PDF). Chinese Physics C. 45 (3): 030001. doi:10.1088/1674-1137/abddae.
  9. ↑ http://www.jinr.ru/posts/both-neutron-properties-and-new-results-at-she-factory/
  10. ↑ Oganessian, Yuri Ts.; Abdullin, F. Sh.; Alexander, C.; Binder, J.; et al. (2013-05-30). "Experimental studies of the 249Bk + 48Ca reaction including decay properties and excitation function for isotopes of element 117, and discovery of the new isotope 277Mt". Physical Review C. 87 (054621). American Physical Society. Bibcode:2013PhRvC..87e4621O. doi:10.1103/PhysRevC.87.054621.
  11. ↑ 11.0 11.1 (2016) "Remarks on the Fission Barriers of SHN and Search for Element 120" in Exotic Nuclei.: 155–164. doi:10.1142/9789813226548_0024. 
  12. ↑ 12.0 12.1 Chemisches Element 111 heißt „Roentgenium“. In: gsi.de. GSI Helmholtzzentrum für Schwerionenforschung, 11. Наймдугаар сар 2004, хандсан 19. Наймдугаар сар 2018.
  13. ↑ Sigurd Hofmann, Victor Ninov, F. P. Heßberger, Peter Armbruster, H. Folger, Gottfried Münzenberg, H. J. Schött, A. G. Popeko, A. V. Yeremin, A. N. Andreyev, S. Saro, R. Janik, M. Leino: The new element 111. In: Zeitschrift für Physik A Hadrons and Nuclei. Band 350, Nr. 4, Dezember 1995, S. 281–282, doi:210.1007/BF01291182 (englisch, [cds.cern.ch/record/275062/files/SCAN-9501181.pdf online verfügbar] als Preprint durch cds.cern.ch [PDF; 179 kB]).
  14. ↑ P. J. Karol, H. Nakahara, B. W. Petley, E. Vogt: On the Claims for Discovery of Elements 110, 111, 112, 114, 116, and 118 (IUPAC Technical Report). In: Pure and Applied Chemistry. Band 75, Nr. 10, Oktober 2003, S. 1601–1611, doi:10.1351/pac200375101601 (englisch).
  15. ↑ John Corish, G. M. Rosenblatt: Name and symbol of the element with atomic number 111 (IUPAC Recommendations 2004). In: Pure and Applied Chemistry. Band 76, Nr. 12, Dezember 2004, S. 2101–2103, doi:10.1351/pac200476122101 (englisch).
"https://mn.wikipedia.org/w/index.php?title=Рентгени&oldid=832563"-с авсан