Jump to content

Лютеци

Википедиа — Чөлөөт нэвтэрхий толь
Лютеци, 71Lu
Лютеци
Дуудлага/ɮjuˈetsʰi/
Гадаад байдалмөнгөлөг цагаан
Стандарт атомын жин Ar°(Lu)
Үелэх систем дэх Лютеци
Устөрөгч Гели
Лити Берилли Бор (химийн элемент) Нүүрстөрөгч Азот Хүчилтөрөгч Фтор Неон
Натри Магни Хөнгөн цагаан Цахиур Фосфор Хүхэр Хлор Аргон
Кали Кальци Сканди Титан Ванади Хром Манган Төмөр (химийн элемент) Кобальт Никель Зэс Цайр Галли Германи Хүнцэл Селени Бром Криптон
Рубиди Стронци Иттри Циркони Ниоби Молибден Технеци Рутени Роди Паллади Мөнгө (химийн элемент) Кадми Инди Цагаан тугалга Сурьма Теллур Иод Ксенон
Цези Бари Лантан Цери Празеодим Неодим Промети Самари Европи Гадолини Терби Диспрози Гольми Эрби Тули Иттерби Лютеци Гафни Тантал Вольфрам Рени Осми Ириди Цагаан алт Алт Мөнгөн ус Талли Хар тугалга Висмут Полони Астат Радон
Франци Ради Актини Тори Протактини Уран Нептуни Плутони Америци Кюри Беркли Калифорни (химийн элемент) Эйнштейни Ферми Менделеви Нобели Лоуренси Резерфорди Дубни Сиборги Бори Хасси Мейтнери Дармштадти Рентгени Коперници Нихони Флерови Москови Ливермори Теннессин Оганесон
Y

Lu

Lr
иттербилютецигафни
Атомын дугаар (Z)71
Бүлэг3-р бүлэг
Үе6-р үе
Блок  d-блок
Электрон байгуулалт[Xe] 4f14 5d1 6s2
Давхарга бүрт2, 8, 18, 32, 9, 2
Физик шинж чанарууд
Төлөвхатуу
Хайлах температур1925 K ​(1652 °C, ​3006 °F)
Буцлах температур3675 K ​(3402 °C, ​6156 °F)
Нягт (20° C)9.840 г/см3[3]
шингэн үед (х.т.)9.3 г/см3
Хайлах энтальпca. 22 кЖ/моль
Уурших энтальп414 кЖ/моль
Хувийн дулаан шингээлт26.86 Ж/(моль·K)
Уурын даралт
P (Па) 1 10 100 1 к 10 к 100 к
T (K) 1906 2103 2346 (2653) (3072) (3663)
Атомын шинж чанар
Исэлдэлтийн зэрэгнийтлэг: +3
0,[4] +2[5]
Цахилгаан сөрөг чанарПолингийн шаталбар: 1.27
Ионжилтын энерги
  • 1-р: 523.5 кЖ/моль
  • 2-р: 1340 кЖ/моль
  • 3-р: 2022.3 кЖ/моль
Атомын радиусэмпирик: 174 пм
Ковалент радиус187±8 пм
Спектрийн хүрээ дэх өнгөт шугамууд
Спектрийн хүрээ дэх өнгөт шугамууд
лютеци элементийн спектрийн шугам
Бусад шинж чанарууд
Байгалийн тархацанхдагч
Талст бүтэцгексагонал нягт бүтэцтэй (гнб) (hP2)
Торны тогтмолууд
Hexagonal close packed crystal structure for лютеци
a = 350.53 пм
c = 554.93 пм (20 °C)[3]
Дулааны тэлэлтpoly: 9.9 µм/(м⋅K) (ө.т.)
Дулаан дамжуулалт16.4 Вт/(м⋅K)
Цахилгаан эсэргүүцэлполи: 582 nΩ⋅м (ө.т.)
Соронзон чанарпарасоронзон[6]
Юнгийн модуль68.6 ГПа
Хөдөлгөх модуль27.2 ГПа
Эзлэхүүний модуль47.6 ГПа
Пуассоны коэффициент0.261
Викерсийн хатуулаг755–1160 МПа
Бринеллийн хатуулаг890–1300 МПа
CAS дугаар7439-94-3
Түүх
Нэрийн үүсэлРомын эрин үеийн Парисын Латин Лютециа нэрээр
НээсэнКарл Ауэр фон Вельсбах, Жорж Урбэн (1906)
Анх ялгасан1953
Нэр өгсөнЖорж Урбэн (1906)
Хамгийн тогвортой изотопууд
Гол изотопууд[7] Задрал
дэлбэг байдал хагас задрал (t1/2) хэлбэр бүтээгдэхүүн
173Lu хиймэл 1.37 ж ε 173Yb
174Lu хиймэл 3.31 ж β+ 174Yb
175Lu 97.4% тогтвортой
176Lu 2.60% 3.701×1010 ж β 176Hf
177Lu хиймэл 6.6443 ө β 177Hf
 Ангилал: Лютеци
үзэх · хэлэлцэх · засах | эх сурвалж

Лютеци (Англи: Lutetium) нь Lu гэж тэмдэглэгддэг, атомын дугаар 71 бүхий химийн элемент юм. Лютеци нь бусад лантаноидын бүлгийн элементүүдтэй адил гялтганасан мөнгөлөг өнгөтэй газрын ховор элемент элемент юм. Лантаноидын агшилтаас хамааралтайгаар лютецийн атом нь хамгийн жижиг атомын радиустай байхаас гадна тус элемент нь лантаноидууд дотроосоо хамгийн өндөр нягттай мөн хамгийн өндөр хайлах- ба буцлах температуртай байна.

1907 онд Жорж Урбайн, Карл Ауэр фон Вэлсбах, Чарльз Жэймс нарын химичид бараг нэгэн зэрэг энэхүү элементийг нээсэн байна. Хэдийгээр аль 1909 онд түрүүлж нээсэн эрдэмтнээр Урбайныг тооцон, түүний санал болгосон Лютеци хэмээх нэрээр нэрлэхээр тогтсон хэдий ч герман хэлтэй орнуудад удаан хугацаанд Карл Ауэр фон Вэлсбахыг нээсэн эрдэмтнээр тооцон, түүний санал болгосон Кассиопеиум (Cassiopeium химийн тэмдэг нь: Cp) хэмээх нэрийг ашигласан байдаг.

99,995 хувийн агуулга бүхий лютецийн 1 см³ шоо

Лютеци нь газрын ховор элементүүд дотроос хамгийн ховор олдоцтой элемент юм.

Wiktionary
Wiktionary
Wiktionary: Лютеци – Энэ үгийг тайлбар толиос харна уу
 Commons: Лютеци – Викимедиа дуу дүрсний сан
  1. "Стандарт атомын жин: Лютеци". CIAAW. 2024.
  2. Прохаска, Томас; Иргер, Йоханна; Бенефилд, Жаклин; Бөхлке, Жон К.; Чессон, Лесли А.; Коплен, Тайлер Б.; Дин, Типин; Данн, Филип Ж. Х.; Грёнинг, Манфред; Холден, Норман Э.; Мейжер, Харро А. Ж. (2022-05-04). "Элементүүдийн стандарт атомын жин 2021 (IUPAC Техникийн тайлан)". Pure and Applied Chemistry (Англи хэлээр). doi:10.1515/pac-2019-0603. ISSN 1365-3075.
  3. 3.0 3.1 Арбластер, Жон В. (2018). Элементүүдийн кристаллографийн шинж чанарын сонгосон утгууд. Материалын Парк, Охайо: ASM International. ISBN 978-1-62708-155-9.
  4. Yttrium and all lanthanides except Ce and Pm have been observed in the oxidation state 0 in bis(1,3,5-tri-t-butylbenzene) complexes, see Cloke, F. Geoffrey N. (1993). "Zero Oxidation State Compounds of Scandium, Yttrium, and the Lanthanides". Chem. Soc. Rev. 22: 17–24. doi:10.1039/CS9932200017. and Arnold, Polly L.; Petrukhina, Marina A.; Bochenkov, Vladimir E.; Shabatina, Tatyana I.; Zagorskii, Vyacheslav V.; Cloke (2003-12-15). "Arene complexation of Sm, Eu, Tm and Yb atoms: a variable temperature spectroscopic investigation". Journal of Organometallic Chemistry. 688 (1–2): 49–55. doi:10.1016/j.jorganchem.2003.08.028.
  5. All the lanthanides, except Pm, in the +2 oxidation state have been observed in organometallic molecular complexes, see Lanthanides Topple Assumptions and Meyer, G. (2014). "All the Lanthanides Do It and Even Uranium Does Oxidation State +2". Angewandte Chemie International Edition. 53 (14): 3550–51. doi:10.1002/anie.201311325. PMID 24616202.. Additionally, all the lanthanides (La–Lu) form dihydrides (LnH2), dicarbides (LnC2), monosulfides (LnS), monoselenides (LnSe), and monotellurides (LnTe), but for most elements these compounds have Ln3+ ions with electrons delocalized into conduction bands, e. g. Ln3+(H)2(e).
  6. Лиде, Д. Р., ed. (2005). "Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds". CRC Хими, физикийн гарын авлага (PDF) (86-р хэвлэл). Бока Ратон (Флорида): CRC Press. ISBN 0-8493-0486-5.
  7. Кондев, Ф. Г.; Ван, М.; Хуан, В. Ж.; Наими, С.; Ауди, Г. (2021). "The NUBASE2020 evaluation of nuclear properties" (PDF). Chinese Physics C. 45 (3): 030001. doi:10.1088/1674-1137/abddae.