Гольми
| Гольми | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Дуудлага | /ˈgɔɮʲmi/ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Гадаад байдал | мөнгөлөг цагаан | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Стандарт атомын жин Ar°(Ho) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Үелэх систем дэх Гольми | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Атомын дугаар (Z) | 67 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Бүлэг | f-блокийн бүлгүүд (дугааргүй) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Үе | 6-р үе | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Блок | f-блок | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Электрон байгуулалт | [Xe] 4f11 6s2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Давхарга бүрт | 2, 8, 18, 29, 8, 2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Физик шинж чанарууд | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Төлөв | хатуу | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Хайлах температур | 1734 K (1461 °C, 2662 °F) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Буцлах температур | 2873 K (2600 °C, 4712 °F) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Нягт (20° C) | 8.795 г/см3 [3] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| шингэн үед (х.т.) | 8.34 г/см3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Хайлах энтальп | 17.0 кЖ/моль | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Уурших энтальп | 251 кЖ/моль | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Хувийн дулаан шингээлт | 27.15 Ж/(моль·K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Уурын даралт
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Атомын шинж чанар | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Исэлдэлтийн зэрэг | нийтлэг: +3 0,[4] +2[5] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Цахилгаан сөрөг чанар | Полингийн шаталбар: 1.23 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ионжилтын энерги |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Атомын радиус | эмпирик: 176 пм | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ковалент радиус | 192±7 пм | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Бусад шинж чанарууд | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Байгалийн тархац | анхдагч | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Талст бүтэц | гексагонал нягт бүтэцтэй (гнб) (hP2) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Торны тогтмолууд | a = 357.80 пм c = 561.77 пм (20 °C)[3] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Дулааны тэлэлт | poly: 11.2 µм/(м⋅K) (ө.т.) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Дулаан дамжуулалт | 16.2 Вт/(м⋅K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Цахилгаан эсэргүүцэл | poly: 814 nΩ⋅м (ө.т.) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Соронзон чанар | парасоронзон | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Юнгийн модуль | 64.8 ГПа | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Хөдөлгөх модуль | 26.3 ГПа | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Эзлэхүүний модуль | 40.2 ГПа | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Дууны хурд нимгэн саваа | 2760 м/с (20 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Пуассоны коэффициент | 0.231 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Викерсийн хатуулаг | 410–600 МПа | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Бринеллийн хатуулаг | 500–1250 МПа | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| CAS дугаар | 7440-60-0 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Түүх | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Нэрийн үүсэл | Нээсэн хүний төрөлх хот Стокхольмын Латин нэр Holmia | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Нээсэн | Пер Теодор Клеве, Жак-Луи Соре болон Марк Делафонтен (1878) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Анх ялгасан | Хайнрих Боммер (1939) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Хамгийн тогвортой изотопууд | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Гольми нь дэс дугаар 67, Ho тэмдэглэгээтэй химийн элемент юм. Үелэх системийн лантаноидын бүлэгт байдаг учраас газрын ховор металлд тооцогддог.
Түүх
[засварлах | кодоор засварлах]Гольмиг 1878 онд швейцарийн химич Марк Делафонтен, Жак-Луи Соре нар спектрометрийн шингээлтийн шугамаас ялгарч байгааг анх олж илрүүлжээ. Тэд шинэ элементээ ›X‹ хэмээн нэрлэв. 1879 онд шведийн химич Пер Теодор Клеве швейцарийн химичдээс хамааралгүйгээр цэврээрээ бус эрбигийн шар оксидоос нэгэн шинэ элементийг ялган авчээ. Клеве Карл Густав Мосандер аргыг хэрэглэсэн ба ингэхдээ эхлээд бүх мэдэх бодисоо ялгаад, үлдэгдлийг нь ялгасан байна. Түүний ялгасан үлдэгдэл нь бор өнгөтэй байсан ба түүнээ гольми гэж нэрлэснээс гадна бас нэг ногоон өнгөтэй шаар байсныг тули хэмээн нэрлэв.
Сүүлд 1911 онд шведийн химич Гольмберг гольмийн оксидыг цэврээр гаргаж авсан байна. Тэрбээр энэ элементийг шведийн нийслэл Стокхольмд мэдэгдэхдээ өөрийн нэрийг оролцуулсан уу, эсвэл Клевегийн нэрийг бодож өгсөн үү гэдгийг түүнээс өөр хэн ч мэдэхгүй. Цэвэр гольмийн металлыг 1940 онд анх гаргаж авчээ.
Шинж чанар
[засварлах | кодоор засварлах]
Цахим холбоос
[засварлах | кодоор засварлах]| Wiktionary: Гольми – Энэ үгийг тайлбар толиос харна уу |
Эшлэл
[засварлах | кодоор засварлах]- ↑ "Стандарт атомын жин: Гольми". CIAAW. 2021.
- ↑ Прохаска, Томас; Иргер, Йоханна; Бенефилд, Жаклин; Бөхлке, Жон К.; Чессон, Лесли А.; Коплен, Тайлер Б.; Дин, Типин; Данн, Филип Ж. Х.; Грёнинг, Манфред; Холден, Норман Э.; Мейжер, Харро А. Ж. (2022-05-04). "Элементүүдийн стандарт атомын жин 2021 (IUPAC Техникийн тайлан)". Pure and Applied Chemistry (Англи хэлээр). doi:10.1515/pac-2019-0603. ISSN 1365-3075.
- ↑ 3.0 3.1 Арбластер, Жон В. (2018). Элементүүдийн кристаллографийн шинж чанарын сонгосон утгууд. Материалын Парк, Охайо: ASM International. ISBN 978-1-62708-155-9.
- ↑ Yttrium and all lanthanides except Ce and Pm have been observed in the oxidation state 0 in bis(1,3,5-tri-t-butylbenzene) complexes, see Cloke, F. Geoffrey N. (1993). "Zero Oxidation State Compounds of Scandium, Yttrium, and the Lanthanides". Chem. Soc. Rev. 22: 17–24. doi:10.1039/CS9932200017. and Arnold, Polly L.; Petrukhina, Marina A.; Bochenkov, Vladimir E.; Shabatina, Tatyana I.; Zagorskii, Vyacheslav V.; Cloke (2003-12-15). "Arene complexation of Sm, Eu, Tm and Yb atoms: a variable temperature spectroscopic investigation". Journal of Organometallic Chemistry. 688 (1–2): 49–55. doi:10.1016/j.jorganchem.2003.08.028.
- ↑ All the lanthanides, except Pm, in the +2 oxidation state have been observed in organometallic molecular complexes, see Lanthanides Topple Assumptions and Meyer, G. (2014). "All the Lanthanides Do It and Even Uranium Does Oxidation State +2". Angewandte Chemie International Edition. 53 (14): 3550–51. doi:10.1002/anie.201311325. PMID 24616202.. Additionally, all the lanthanides (La–Lu) form dihydrides (LnH2), dicarbides (LnC2), monosulfides (LnS), monoselenides (LnSe), and monotellurides (LnTe), but for most elements these compounds have Ln3+ ions with electrons delocalized into conduction bands, e. g. Ln3+(H−)2(e−).
- ↑ Кондев, Ф. Г.; Ван, М.; Хуан, В. Ж.; Наими, С.; Ауди, Г. (2021). "The NUBASE2020 evaluation of nuclear properties" (PDF). Chinese Physics C. 45 (3): 030001. doi:10.1088/1674-1137/abddae.

