Jump to content

Гольми

Википедиа — Чөлөөт нэвтэрхий толь
Гольми, 67Ho
Гольми
Дуудлага/ˈgɔɮʲmi/
Гадаад байдалмөнгөлөг цагаан
Стандарт атомын жин Ar°(Ho)
Үелэх систем дэх Гольми
Устөрөгч Гели
Лити Берилли Бор (химийн элемент) Нүүрстөрөгч Азот Хүчилтөрөгч Фтор Неон
Натри Магни Хөнгөн цагаан Цахиур Фосфор Хүхэр Хлор Аргон
Кали Кальци Сканди Титан Ванади Хром Манган Төмөр (химийн элемент) Кобальт Никель Зэс Цайр Галли Германи Хүнцэл Селени Бром Криптон
Рубиди Стронци Иттри Циркони Ниоби Молибден Технеци Рутени Роди Паллади Мөнгө (химийн элемент) Кадми Инди Цагаан тугалга Сурьма Теллур Иод Ксенон
Цези Бари Лантан Цери Празеодим Неодим Промети Самари Европи Гадолини Терби Диспрози Гольми Эрби Тули Иттерби Лютеци Гафни Тантал Вольфрам Рени Осми Ириди Цагаан алт Алт Мөнгөн ус Талли Хар тугалга Висмут Полони Астат Радон
Франци Ради Актини Тори Протактини Уран Нептуни Плутони Америци Кюри Беркли Калифорни (химийн элемент) Эйнштейни Ферми Менделеви Нобели Лоуренси Резерфорди Дубни Сиборги Бори Хасси Мейтнери Дармштадти Рентгени Коперници Нихони Флерови Москови Ливермори Теннессин Оганесон


Ho

Es
диспрозигольмиэрби
Атомын дугаар (Z)67
Бүлэгf-блокийн бүлгүүд (дугааргүй)
Үе6-р үе
Блок  f-блок
Электрон байгуулалт[Xe] 4f11 6s2
Давхарга бүрт2, 8, 18, 29, 8, 2
Физик шинж чанарууд
Төлөвхатуу
Хайлах температур1734 K ​(1461 °C, ​2662 °F)
Буцлах температур2873 K ​(2600 °C, ​4712 °F)
Нягт (20° C)8.795 г/см3[3]
шингэн үед (х.т.)8.34 г/см3
Хайлах энтальп17.0 кЖ/моль
Уурших энтальп251 кЖ/моль
Хувийн дулаан шингээлт27.15 Ж/(моль·K)
Уурын даралт
P (Па) 1 10 100 1 к 10 к 100 к
T (K) 1432 1584 (1775) (2040) (2410) (2964)
Атомын шинж чанар
Исэлдэлтийн зэрэгнийтлэг: +3
0,[4] +2[5]
Цахилгаан сөрөг чанарПолингийн шаталбар: 1.23
Ионжилтын энерги
  • 1-р: 581.0 кЖ/моль
  • 2-р: 1140 кЖ/моль
  • 3-р: 2204 кЖ/моль
Атомын радиусэмпирик: 176 пм
Ковалент радиус192±7 пм
Спектрийн хүрээ дэх өнгөт шугамууд
Спектрийн хүрээ дэх өнгөт шугамууд
гольми элементийн спектрийн шугам
Бусад шинж чанарууд
Байгалийн тархацанхдагч
Талст бүтэцгексагонал нягт бүтэцтэй (гнб) (hP2)
Торны тогтмолууд
Hexagonal close packed crystal structure for гольми
a = 357.80 пм
c = 561.77 пм (20 °C)[3]
Дулааны тэлэлтpoly: 11.2 µм/(м⋅K) (ө.т.)
Дулаан дамжуулалт16.2 Вт/(м⋅K)
Цахилгаан эсэргүүцэлpoly: 814 nΩ⋅м (ө.т.)
Соронзон чанарпарасоронзон
Юнгийн модуль64.8 ГПа
Хөдөлгөх модуль26.3 ГПа
Эзлэхүүний модуль40.2 ГПа
Дууны хурд нимгэн саваа2760 м/с (20 °C)
Пуассоны коэффициент0.231
Викерсийн хатуулаг410–600 МПа
Бринеллийн хатуулаг500–1250 МПа
CAS дугаар7440-60-0
Түүх
Нэрийн үүсэлНээсэн хүний төрөлх хот Стокхольмын Латин нэр Holmia
НээсэнПер Теодор Клеве, Жак-Луи Соре болон Марк Делафонтен (1878)
Анх ялгасанХайнрих Боммер (1939)
Хамгийн тогвортой изотопууд
Гол изотопууд[6] Задрал
дэлбэг байдал хагас задрал (t1/2) хэлбэр бүтээгдэхүүн
163Ho хиймэл 4570 ж ε 163Dy
164Ho хиймэл 28.8 мин ε 164Dy
β 164Er
165Ho 100% тогтвортой
166Ho хиймэл 26.812 ц β 166Er
166m1Ho хиймэл 1133 ж β 166Er
167Ho хиймэл 3.1 ц β 167Er
 Ангилал: Гольми
үзэх · хэлэлцэх · засах | эх сурвалж

Гольми нь дэс дугаар 67, Ho тэмдэглэгээтэй химийн элемент юм. Үелэх системийн лантаноидын бүлэгт байдаг учраас газрын ховор металлд тооцогддог.

Гольмиг 1878 онд швейцарийн химич Марк Делафонтен, Жак-Луи Соре нар спектрометрийн шингээлтийн шугамаас ялгарч байгааг анх олж илрүүлжээ. Тэд шинэ элементээ ›X‹ хэмээн нэрлэв. 1879 онд шведийн химич Пер Теодор Клеве швейцарийн химичдээс хамааралгүйгээр цэврээрээ бус эрбигийн шар оксидоос нэгэн шинэ элементийг ялган авчээ. Клеве Карл Густав Мосандер аргыг хэрэглэсэн ба ингэхдээ эхлээд бүх мэдэх бодисоо ялгаад, үлдэгдлийг нь ялгасан байна. Түүний ялгасан үлдэгдэл нь бор өнгөтэй байсан ба түүнээ гольми гэж нэрлэснээс гадна бас нэг ногоон өнгөтэй шаар байсныг тули хэмээн нэрлэв.

Сүүлд 1911 онд шведийн химич Гольмберг гольмийн оксидыг цэврээр гаргаж авсан байна. Тэрбээр энэ элементийг шведийн нийслэл Стокхольмд мэдэгдэхдээ өөрийн нэрийг оролцуулсан уу, эсвэл Клевегийн нэрийг бодож өгсөн үү гэдгийг түүнээс өөр хэн ч мэдэхгүй. Цэвэр гольмийн металлыг 1940 онд анх гаргаж авчээ.

Гольми
 Commons: Гольми – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан
Wiktionary
Wiktionary
Wiktionary: Гольми – Энэ үгийг тайлбар толиос харна уу
  1. "Стандарт атомын жин: Гольми". CIAAW. 2021.
  2. Прохаска, Томас; Иргер, Йоханна; Бенефилд, Жаклин; Бөхлке, Жон К.; Чессон, Лесли А.; Коплен, Тайлер Б.; Дин, Типин; Данн, Филип Ж. Х.; Грёнинг, Манфред; Холден, Норман Э.; Мейжер, Харро А. Ж. (2022-05-04). "Элементүүдийн стандарт атомын жин 2021 (IUPAC Техникийн тайлан)". Pure and Applied Chemistry (Англи хэлээр). doi:10.1515/pac-2019-0603. ISSN 1365-3075.
  3. 3.0 3.1 Арбластер, Жон В. (2018). Элементүүдийн кристаллографийн шинж чанарын сонгосон утгууд. Материалын Парк, Охайо: ASM International. ISBN 978-1-62708-155-9.
  4. Yttrium and all lanthanides except Ce and Pm have been observed in the oxidation state 0 in bis(1,3,5-tri-t-butylbenzene) complexes, see Cloke, F. Geoffrey N. (1993). "Zero Oxidation State Compounds of Scandium, Yttrium, and the Lanthanides". Chem. Soc. Rev. 22: 17–24. doi:10.1039/CS9932200017. and Arnold, Polly L.; Petrukhina, Marina A.; Bochenkov, Vladimir E.; Shabatina, Tatyana I.; Zagorskii, Vyacheslav V.; Cloke (2003-12-15). "Arene complexation of Sm, Eu, Tm and Yb atoms: a variable temperature spectroscopic investigation". Journal of Organometallic Chemistry. 688 (1–2): 49–55. doi:10.1016/j.jorganchem.2003.08.028.
  5. All the lanthanides, except Pm, in the +2 oxidation state have been observed in organometallic molecular complexes, see Lanthanides Topple Assumptions and Meyer, G. (2014). "All the Lanthanides Do It and Even Uranium Does Oxidation State +2". Angewandte Chemie International Edition. 53 (14): 3550–51. doi:10.1002/anie.201311325. PMID 24616202.. Additionally, all the lanthanides (La–Lu) form dihydrides (LnH2), dicarbides (LnC2), monosulfides (LnS), monoselenides (LnSe), and monotellurides (LnTe), but for most elements these compounds have Ln3+ ions with electrons delocalized into conduction bands, e. g. Ln3+(H)2(e).
  6. Кондев, Ф. Г.; Ван, М.; Хуан, В. Ж.; Наими, С.; Ауди, Г. (2021). "The NUBASE2020 evaluation of nuclear properties" (PDF). Chinese Physics C. 45 (3): 030001. doi:10.1088/1674-1137/abddae.