Далайн орнууд

**Далайн орнууд**
Нутаг дэвсгэр	1260000 км²
Хүн ам	16.5 сая
Нягтшил	13 хүн/км²
Цагийн бүс	UTC+9 - UTC-6

Далайн орнууд хэмээх нэршлээр номхон далайн хойд болон австралийн зүүн талаарх арлын орнуудыг хэлдэг. 7500 орчим арлын нийт хуурай газрын талбай нь 1,3 сая км² (Монгол Улсын газар нутгийн тавны дөрөв орчим) бөгөөд 70 сая километр квадрат тэнгисийн бүс нутагт тархсан байна. 2100 орчим арал дээр нь нийт 16,5 сая хүн амьдардаг. Далайн орнууд нь Австралийн хамтаар Австрали ба далайн орнууд гэсэн тивийн том бүс нутгийг үүсгэнэ.

Нэр томьёо

Далайн орнууд

Далайн орнуудад хамаарах бүс нутгийг төрөл бүрээр тодорхойлсон байдаг. Жишээлбэл герман хэлтэй улсуудад зөвхөн Полинез, Меланез (Шинэ Гвинейн хамт) Микронезийг далайн орнуудад тооцдог. Шинэ Зеланд, Хавайн аль аль нь Полинезд орох бөгөөд учир нь энэ хоёр арлын уугуул иргэд нь Полинезчүүд байсантай холбоотой. Тийм ч учраас тэдний соёл энэ нутгуудад ихээхэн нөлөөлсөн байдаг. Хэдийгээр өнөөдөр Шинэ Зеланд нь европын цагаачдаар, Хавай нь америкийн цагаачдаар дүүрч эдгээр улсуудын эдийн засгийн бүсэд хамаарч байгаа ч уугуул нутгийн иргэдийн соёл өнөө үед ч нөлөөтэй хэвээр байгаа юм.

Маш ховор тохиолдолд Малайн архипелагийн зүүн хэсгийг оруулан тооцдог. Англи хэлтэй улсуудад заримдаа Австрали ба далайн орнуудыг товчлон Далайн орнууд хэмээн нэрлэх нь бий.

Газар зүй

Геологи

Далайн орнуудыг геологи талаас нь авч үзвэл тив биш, учир нь Шинэ Каледони, Шинэ Зеланд, Шинэ Гвиней, Тасмани нь эртний Гондвана тивийн эх газрын царцдасаас бүрэлджээ.

Улс төрийн гишүүнчлэл

Бүрэн эрхт улс

Күүкийн арлууд нь Шинэ Зеландын чөлөөт холбооны бүрэн эрхт тусгаар улс бөгөөд тус улсыг Нэгдсэн Үндэстний Байгууллага болоод 20 гаран улсууд тусгаар тогтнолыг хүлээн зөвшөөрсөн юм. Гэхдээ Күүкийн арлууд нь НҮБ-ын гишүүн улс биш.

Далайн орнуудын бүс нутагт байдаг хоёр улсын хоорондох цорын ганц хуурай газрын хил нь Шинэ Гвиней дэх Индонез ба Папуа Шинэ Гвинейн хоорондын хил юм.

Улсын нэр	Нийслэл	Газар нутгийн хэмжээ (км²)	Хүн амын тоо (Мэдээ: 2002)	Хүн амын нягтрал (хүн/км²)
Күүкийн арлууд	Аваруа	240	20.811	87
Фижи	Сува	18.270	856.346	47
Кирибати	Өмнөд Тарава	811	96.335	119
Маршаллын арлууд	Мажуро	181	73.630	407
Микронезийн Холбооны Улс	Паликир	702	135.869	194
Науру	Ярен	21	12.329	587
Шинэ Зеланд	Веллингтон	268.680	3.908.037	16,4
Палау	Нгерулмуд	458	19.409	42
Папуа Шинэ Гвиней	Порт Морсби	462.840	5.172.033	11
Соломоны арлууд	Хониара	28.450	494.786	17
Самоа	Апиа	2.944	178.631	61
Тонга	Нукуалофа	748	106.137	142
Тувалу	Фунафути	26	11.146	429
Вануату	Порт Вила	12.200	196.178	16

Хараат бүс нутаг

Байршил	Улс Харьяа улс	Нийслэл	Газар нутгийн хэмжээ (км²)	Хүн амын тоо (Мэдээ: 2002)	Хүн амын нягтрал (хүн/км²)
	Америкийн Самоа Америкийн Нэгдсэн Улс	Паго Паго	199	68.688	345
	Францын Полинез Франц	Папеете	4.167	257.847	62
	Гуам Америкийн Нэгдсэн Улс	Хагатна	549	160.796	293
	Шинэ Каледони Франц	Нумеа	19.060	207.858	11
	Ниуэ Шинэ Зеланд	Алофи	260	2.134	8,2
	Хойд Марианы арлууд Америкийн Нэгдсэн Улс	Сайпан	477	77.311	162
	Норфолк Арал Австрали	Кингстон	35	1.866	53
	Питкэрний арлууд Их Британи	Адамстаун	47	47	1,0
	Токелау Шинэ Зеланд	Факаофо^[1]	10	1.431	143
	Уоллис ба Футуна Франц	Мата Уту	274	15.585	57
Хараат бүс нутаг (хүнгүй арлууд)
	Австрали Австрали	Виллис Исланд Цаг уурын станц	3	4 Станцын ажилчид	1,3
	АНУ-ын жижиг арлууд АНУ-ын жижиг арлууд Америкийн Нэгдсэн Улс	байхгүй	28	40 эрдэмтэн, ажилчид	1,4

	Франц Франц	байхгүй	1,7	хүн амьдардаггүй	0
Үндэстний засаг захиргааны дэд нэгж, ихэнхдээ далайн бус орнууд
	Хавай Хавай Америкийн Нэгдсэн Улс	Хонолулу	28.311	1.285.498	45
	Пасха арал Чили	Ханга Роа	164	3.791	23
	Индонез Индонез	Жаяпура	365.466	2.851.999	8
	Индонез Индонез	Маноквари	56.515	760.855	13