Аммиак

Аммиак
Ball-and-stick model of the ammonia molecule
Ball-and-stick model of the ammonia molecule
Space-filling model of the ammonia molecule
Space-filling model of the ammonia molecule
Stereo structural formula of the ammonia molecule
Нэр
IUPAC нэр
Azane
Өөр нэр
Hydrogen nitride

Trihydrogen nitride
Nitro-Sil

Nitrogen trihydride
Ерөнхий
7664-41-7 YesY
3DMet B00004
3587154
ChEBI CHEBI:16134 YesY
ChEMBL ChEMBL1160819 YesY
ChemSpider 217 YesY
ЕХ дугаар 231-635-3
79
Jmol-3D зураг Зураг
KEGG D02916 YesY
MeSH Ammonia
PubChem 222
RTECS дугаар BO0875000
UNII 5138Q19F1X YesY
UN дугаар 1005
  • InChI=1S/H3N/h1H3 YesY
    Key: QGZKDVFQNNGYKY-UHFFFAOYSA-N YesY
  • InChI=1/H3N/h1H3
    Key: QGZKDVFQNNGYKY-UHFFFAOYAF
  • N
Шинж чанар
NH3
Моль масс 17.031 g/mol
Гадаад байдал Өнгөгүй хий
Үнэр Хүчтэй идэмхий үнэртэй
Нягт 0.86 kg/m3 (буцлах температурт 1.013 бар)

0.769  kg/m3 (STP)[1]
0.73 kg/m3 (1.013 bar at 15 °C)
681.9 kg/m3 at −33.3 °C (liquid)[2]
817 kg/m3 at −80 °C (тунгалаг хуурай)[3]

Хайлах температур −77.73 °C (−107.91 °F; 195.42 K)
Буцлах температур −33.34 °C (−28.01 °F; 239.81 K)
47% w/w (0 °C)
31% w/w (25 °C)
18% w/w (50 °C)[4]
Уусалт: хлороформ, эфир, этанол, метанол
Ханасан уурын даралт 8573 h Pa
Хүчиллэг (pKa) 32.5 (−33 °C),[5] 10.5 (DMSO)
Суурьлаг (pKb) 4.75
1.3327
Зууралдлага 0.276 cP (−40 °C)
Бүтэц
C3v
Тригонал пирамид
1.42 D
Термохими
193 J·mol−1·K−1[6]
−46 kJ·mol−1[6]
Аюултай нөхцөл
Бодисийн аюулгүй байдлын хүснэгт ICSC 0414 (anhydrous)
Аюулын тэмдэг [7]
H221, H280, H314, H331, H400[7]
P210, P261, P273, P280, P305+351+338, P310[7]
Хортой (T-Toxic) T Идэмхий (C-Corrosive) C Хүрээлэн буй орчинд аюултай (N-Nature) N
Р-фраз R10, R23, R34, R50
АБ-фраз (S1/2), S9, S16, S26, S36/37/39, S45, S61
NFPA 704
NFPA 704 four-colored diamond poly 300 0 450 150 300 300 150 150 Шатамхай код 1: Дөл авалцахын тулд урьдчилан сайн халаагдсан байх шаардлагатай. Дөл авалцах температур нь 93 °C (200 °F)-с дээш. Жишээ нь, канолагийн тос poly 150 150 300 300 150 450 0 300 Эрүүл мэндийн код 3: Богино хугацааны нөлөөлөөр аюултай, тодорхой хугацааны эсвэл үлдэгдэл хор хөнөөлийг үзүүлдэг. Жишээ нь, хлорын хий. poly 450 150 600 300 450 450 300 300 Химийн идэвхийн код 0: Ердийн тогтвротой, галын аюулын үед ч мөн адил тогтвортой, устай усвалд ордоггүй. Жишээ нь, шингэн азот poly 300 300 450 450 300 600 150 450 Тусгай аюул (цагаан): код үгүй desc none
1
3
0
Дөл авалцах температур шатдаг хий
651 °C (1,204 °F; 924 K)
Дэлбэрэх хязгаар 15–28%
Үхлийн тун эсвэл концентраци:
0.015 mL/kg (хүн, амаар)
40,300 ppm (харх, 10 min)
28595 ppm (харх, 20 min)
20300 ppm (харх, 40 min)
11590 ppm (харх, 1 hr)
7338 ppm (харх, 1 hr)
4837 ppm (хулгана, 1 hr)
9859 ppm (туулай, 1 hr)
9859 ppm (муур, 1 hr)
2000 ppm (харх, 4 hr)
4230 ppm (хулгана, 1 hr)[8]
5000 ppm (сүүн тэжээлтэн, 5 min)
5000 ppm (хүн, 5 min)[8]
АНУ-ын зөвшөөрөгдсөн дээд хэмжээ (NIOSH):[9]
50 ppm (25 ppm ACGIH- TLV; 35 ppm STEL)
TWA 25 ppm (18 mg/m3) ST 35 ppm (27 mg/m3)
300 ppm
Хамааралтай нэгдлүүд
Phosphine
Arsine
Stibine
Хамааралтай: азотын гидрид
Гидразин
Гидразиний хүчил
Бусад
Аммонийн гидроксид
Өөрөөр тодотгож заагаагүй бол бодисуудын хэвийн төлөв (25 °C [77 °F], 100 kPa) дахь үзүүлэлтүүд.
 YesY шалгах (what isYesY/N?)
Мэдээлэлийн хайрцагны эх сурвалж

Аммиак NH3 - өнгөгүй, амьсгал боогдуулам хурц үнэртэй хий. Агаарын даралтанд -33,19°C-д буцалдаг, -77,75°C-д хатуурдаг. Аммиак болон агаарын холимог нь тодорхой нөхцөлд тэсрэх боломжтой. Усанд сайн уусдаг. 20°C-д нэг эзлэхүүн усанд ойролцоогоор 700 дахин их аммиак уусдаг. Ийм уусмлыг усан аммиак гэж нэрлэнэ.

Ердийн температурт аммиак нь тогтвортой, 1200°C-с дээш температурт задарч, устөрөгч ба азотыг үүсгэдэг. Катализаторын орчинд аммиакийн задрал 300°C-с эхэлдэг. Аммиак нь урвалын идэвхтэй, хүчилтэй урвалд орж давс, нүүрсхүчлийн давхар исэлтэй урвалд орж шүвтэр зэргийг үүсгэдэг бол цагаан алтан болон бусад зарим нэг катализаторын орчинд азотын ислийг үүсгэн исэлддэг.

Хэрэглээ[засварлах | кодоор засварлах]

Аммиак нь азотын хүчил болон азотын бордооны (аммонийн нитрат, шүвтэр, аммонийн сульфат, нийлмэл бордоо г.м.) түүхий эд. Шингэн аммиак нь өөрөө маш өндөр концентрацитай бордоо юм. Аммиакийг капролактам, синилийн хүчил, шүү, тэсрэх бодис, техникийн давсууд зэргийг үйлдвэрлэхэд, мөн хөргөлтийн техникт хөргөгч бодис болгон ашигладаг. Аммиак нь органик синтезд өргөн ашиглагддаг.

Эх сурвалж[засварлах | кодоор засварлах]

  1. http://www.engineeringtoolbox.com/gas-density-d_158.html
  2. Yost, Don M. (2007). "Ammonia and Liquid Ammonia Solutions". Systematic Inorganic Chemistry. READ BOOKS. p. 132. ISBN 1-4067-7302-6.
  3. Blum, Alexander (1975). "On crystalline character of transparent solid ammonia". Radiation Effects and Defects in Solids. 24 (4): 277. doi:10.1080/00337577508240819.
  4. Budavari, Susan, ed. (1996). The Merck Index: An Encyclopedia of Chemicals, Drugs, and Biologicals (12th ed.). Merck. ISBN 0-911910-12-3.
  5. Perrin, D. D., Ionisation Constants of Inorganic Acids and Bases in Aqueous Solution; 2nd Ed., Pergamon Press: Oxford, 1982.
  6. 6.0 6.1 Zumdahl, Steven S. (2009). Chemical Principles 6th Ed. Houghton Mifflin Company. p. A22. ISBN 0-618-94690-X.
  7. 7.0 7.1 7.2 Datenblatt Аммиак bei Sigma-Aldrich, abgerufen am {{{Datum}}} (PDF). Angabe des Markenparameters in Загвар:Sigma-Aldrich fehlerhaft bzw. nicht definiertKategorie:Wikipedia:Vorlagen-Parameterfehler/Sigma-AldrichЗагвар:Sigma-Aldrich/Name nicht angegebenЗагвар:Sigma-Aldrich/Datum nicht angegeben
  8. 8.0 8.1 "Ammonia". Immediately Dangerous to Life and Health. National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH).
  9. "NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards #0028". National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH).

Гадаад холболт[засварлах | кодоор засварлах]

 Commons: Ammonia – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан

Загвар:Азотын нэгдлүүд