Аммиак

Аммиак
Ball-and-stick model of the ammonia molecule	Space-filling model of the ammonia molecule
Нэр
	IUPAC нэр Azane
	Өөр нэр Hydrogen nitride; Trihydrogen nitride; Nitro-Sil; Nitrogen trihydride
Ерөнхий
CAS бүртгэлийн дугаар	7664-41-7
3DMet	B00004
Байлштейны дугаар	3587154
ChEBI	CHEBI:16134
ChEMBL	ChEMBL1160819
ChemSpider	217
ЕХ дугаар	231-635-3
Gmelin	79
Jmol-3D зураг	Зураг
KEGG	D02916
MeSH	Ammonia
PubChem	222
RTECS дугаар	BO0875000
UNII	5138Q19F1X
UN дугаар	1005
	InChI InChI=1S/H3N/h1H3 ; Key: QGZKDVFQNNGYKY-UHFFFAOYSA-N ; InChI=1/H3N/h1H3; Key: QGZKDVFQNNGYKY-UHFFFAOYAF;
	SMILES N;
Шинж чанар
Химийн томъёо	NH3
Моль масс	17.031 g/mol
Гадаад байдал	Өнгөгүй хий
Үнэр	Хүчтэй идэмхий үнэртэй
Нягт	0.86 kg/m3 (буцлах температурт 1.013 бар); 0.769 kg/m3 (STP); 0.73 kg/m3 (1.013 bar at 15 °C); 681.9 kg/m3 at −33.3 °C (liquid); 817 kg/m3 at −80 °C (тунгалаг хуурай)
Хайлах температур	−77.73 °C (−107.91 °F; 195.42 K)
Буцлах температур	−33.34 °C (−28.01 °F; 239.81 K)
Усанд уусдаг эсэх	47% w/w (0 °C); 31% w/w (25 °C); 18% w/w (50 °C)
Уусалт:	хлороформ, эфир, этанол, метанол
Ханасан уурын даралт	8573 h Pa
Хүчиллэг (pKa)	32.5 (−33 °C), 10.5 (DMSO)
Суурьлаг (pKb)	4.75
Хугалах илтгэгч (nD)	1.3327
Зууралдлага	0.276 cP (−40 °C)
Бүтэц
Цэгийн бүлэг	C3v
Молекул бүтэц	Тригонал пирамид
Диполь момент	1.42 D
Термохими
Ердийн моляр энтроп (So298)	193 J·mol−1·K−1
Үүсэлтийн ердийн энтальп (ΔfHo298)	−46 kJ·mol−1
Аюултай нөхцөл
Бодисийн аюулгүй байдлын хүснэгт	ICSC 0414 (anhydrous)
Аюулын тэмдэг
АТ-фраз	H221, H280, H314, H331, H400
Урьдчилан сэргийлэлт	P210, P261, P273, P280, P305+351+338, P310
ЕХ ангилал	T C N
Р-фраз	R10, R23, R34, R50
АБ-фраз	(S1/2), S9, S16, S26, S36/37/39, S45, S61
NFPA 704	1 3 0
Дөл авалцах температур	шатдаг хий
Өөрөө шатах температур	651 °C (1,204 °F; 924 K)
Дэлбэрэх хязгаар	15–28%
	Үхлийн тун эсвэл концентраци:
LD50 (Медиан тун)	0.015 mL/kg (хүн, амаар)
LC50 (Медиан концентраци)	40,300 ppm (харх, 10 min); 28595 ppm (харх, 20 min); 20300 ppm (харх, 40 min); 11590 ppm (харх, 1 hr); 7338 ppm (харх, 1 hr); 4837 ppm (хулгана, 1 hr); 9859 ppm (туулай, 1 hr); 9859 ppm (муур, 1 hr); 2000 ppm (харх, 4 hr); 4230 ppm (хулгана, 1 hr)
LCLo (Хамгийн бага концентраци)	5000 ppm (сүүн тэжээлтэн, 5 min); 5000 ppm (хүн, 5 min)
	АНУ-ын зөвшөөрөгдсөн дээд хэмжээ (NIOSH):
PEL (Зөвшөөрөгдөх)	50 ppm (25 ppm ACGIH- TLV; 35 ppm STEL)
REL (Зөвлөсөн)	TWA 25 ppm (18 mg/m3) ST 35 ppm (27 mg/m3)
IDLH (Аюултай хэмжээ	300 ppm
Хамааралтай нэгдлүүд
Катионууд	Phosphine; Arsine; Stibine
Хамааралтай: азотын гидрид	Гидразин; Гидразиний хүчил
Бусад	Аммонийн гидроксид
	Өөрөөр тодотгож заагаагүй бол бодисуудын хэвийн төлөв (25 °C [77 °F], 100 kPa) дахь үзүүлэлтүүд.
	шалгах (what is: /?)
	Мэдээлэлийн хайрцагны эх сурвалж

Аммиак NH₃ - өнгөгүй, амьсгал боогдуулам хурц үнэртэй хий. Агаарын даралтанд -33,19°C-д буцалдаг, -77,75°C-д хатуурдаг. Аммиак болон агаарын холимог нь тодорхой нөхцөлд тэсрэх боломжтой. Усанд сайн уусдаг. 20°C-д нэг эзлэхүүн усанд ойролцоогоор 700 дахин их аммиак уусдаг. Ийм уусмлыг усан аммиак гэж нэрлэнэ.

Ердийн температурт аммиак нь тогтвортой, 1200°C-с дээш температурт задарч, устөрөгч ба азотыг үүсгэдэг. Катализаторын орчинд аммиакийн задрал 300°C-с эхэлдэг. Аммиак нь урвалын идэвхтэй, хүчилтэй урвалд орж давс, нүүрсхүчлийн давхар исэлтэй урвалд орж шүвтэр зэргийг үүсгэдэг бол цагаан алтан болон бусад зарим нэг катализаторын орчинд азотын ислийг үүсгэн исэлддэг.

Хэрэглээ

Аммиак нь азотын хүчил болон азотын бордооны (аммонийн нитрат, шүвтэр, аммонийн сульфат, нийлмэл бордоо г.м.) түүхий эд. Шингэн аммиак нь өөрөө маш өндөр концентрацитай бордоо юм. Аммиакийг капролактам, синилийн хүчил, шүү, тэсрэх бодис, техникийн давсууд зэргийг үйлдвэрлэхэд, мөн хөргөлтийн техникт хөргөгч бодис болгон ашигладаг. Аммиак нь органик синтезд өргөн ашиглагддаг.

Эх сурвалж

↑ http://www.engineeringtoolbox.com/gas-density-d_158.html
↑ Yost, Don M. (2007). "Ammonia and Liquid Ammonia Solutions". Systematic Inorganic Chemistry. READ BOOKS. p. 132. ISBN 1-4067-7302-6.
↑ Blum, Alexander (1975). "On crystalline character of transparent solid ammonia". Radiation Effects and Defects in Solids. 24 (4): 277. doi:10.1080/00337577508240819.
↑ Budavari, Susan, ed. (1996). The Merck Index: An Encyclopedia of Chemicals, Drugs, and Biologicals (12th ed.). Merck. ISBN 0-911910-12-3.
↑ Perrin, D. D., Ionisation Constants of Inorganic Acids and Bases in Aqueous Solution; 2nd Ed., Pergamon Press: Oxford, 1982.
↑ ^6.0 ^6.1 Zumdahl, Steven S. (2009). Chemical Principles 6th Ed. Houghton Mifflin Company. p. A22. ISBN 0-618-94690-X.
↑ ^7.0 ^7.1 ^7.2 Datenblatt Аммиак bei Sigma-Aldrich, abgerufen am {{{Datum}}} (PDF). Angabe des Markenparameters in Загвар:Sigma-Aldrich fehlerhaft bzw. nicht definiertKategorie:Wikipedia:Vorlagen-Parameterfehler/Sigma-Aldrich
↑ ^8.0 ^8.1 "Ammonia". Immediately Dangerous to Life and Health. National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH).
↑ "NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards #0028". National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH).

Гадаад холболт

Commons: Ammonia – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан

International Chemical Safety Card 0414 (anhydrous ammonia), ilo.org.
International Chemical Safety Card 0215 (aqueous solutions), ilo.org.
Загвар:PubChemLink
"Ammoniac et solutions aqueuses" (франц хэлээр). Institut National de Recherche et de Sécurité. Archived from the original on 2010-12-11. Татаж авсан: 2015-12-20.
Emergency Response to Ammonia Fertilizer Releases (Spills) for the Minnesota Department of Agriculture.ammoniaspills.org
National Institute for Occupational Safety and Health – Ammonia Page, cdc.gov
NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards - Ammonia, cdc.gov
Ammonia, video

Загвар:Азотын нэгдлүүд

[1] ttp://www.engineeringtoolbox.com/gas-density-d_158.html

[2] Yost, Don M. (2007). "Ammonia and Liquid Ammonia Solutions". Systematic Inorganic Chemistry. READ BOOKS. p. 132. ISBN 1-4067-7302-6.

[3] Blum, Alexander (1975). "On crystalline character of transparent solid ammonia". Radiation Effects and Defects in Solids. 24 (4): 277. doi:10.1080/00337577508240819.

[4] Budavari, Susan, ed. (1996). The Merck Index: An Encyclopedia of Chemicals, Drugs, and Biologicals (12th ed.). Merck. ISBN 0-911910-12-3.

[5] Perrin, D. D., Ionisation Constants of Inorganic Acids and Bases in Aqueous Solution; 2nd Ed., Pergamon Press: Oxford, 1982.

[b1-6] 6.0 ^6.1 Zumdahl, Steven S. (2009). Chemical Principles 6th Ed. Houghton Mifflin Company. p. A22. ISBN 0-618-94690-X.

[sigma-7] 7.0 ^7.1 ^7.2 Datenblatt Аммиак bei Sigma-Aldrich, abgerufen am {{{Datum}}} (PDF). Angabe des Markenparameters in Загвар:Sigma-Aldrich fehlerhaft bzw. nicht definiertKategorie:Wikipedia:Vorlagen-Parameterfehler/Sigma-Aldrich

[IDLH-8] 8.0 ^8.1 "Ammonia". Immediately Dangerous to Life and Health. National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH).

[NIOSH-9] "NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards #0028". National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]