Самара

Хот
Самара
Самара
Далбаа Сүлд
Далбаа
Далбаа
Сүлд
Сүлд
Холбооны тойрог Ижилийн тойрог
Муж Самара
Хотын тойрог Самара
Дотоод гишүүнчлэл 9 дүүрэг
Засаг дарга Елена Лапушкина
Байгуулагдсан 1586 он
Урьдын нэр Куйбышев (1935–1990 он)
Хот 1586 оноос хойш
Нутаг дэвсгэр 466 км2
Хүн ам 1.164.685 оршин суугч
(Мэдээ: 14. 10-р сар 2010)[1]
Хүн амын нягтрал 2499 хүн/км²
Далайн түвшнээс дээш 100 м
Угсаатны харьцаа оросууд (90%)
татарууд (3,6%)
мордовачууд (1,1%)
украинчууд (1,1%)
чувашчууд (1%)[2]
Цагийн бүс UTC+4
Утасны код (+7) 846
Шуудангийн дугаар 443000–443125
ТХ-н улсын дугаар 63, 163
ОКАТО 36 401
Цахим хуудас city.samara.ru
Газар зүйн байршил
Солбицол 53° 11′ У, 50° 7′ ДКоординат: 53° 11′ 0″ У, 50° 7′ 0″ З
Самара (Европын Орос)
Самара (Европын Орос)
ОХУ-ын өрнөд хэсэг дэх газар зүйн байршил
Самара (Самара муж)
Самара (Самара муж)
Бүс нутаг дахь байршил
Оросын хотын жагсаалт

Самара (1935-1991 оны хооронд Куйбышев, түүнээс хойш Самара хас. Самыр) — ОХУ-ын Самара мужийн төв, 1.2 сая хүнтэй саятан, улсынхаа зургаадугаар их, Ижил мөрний эрэгт оршдог хот.

Түүх[засварлах | кодоор засварлах]

Хотын нэр[засварлах | кодоор засварлах]

Самара хотын нэрийн гарлын тухай хоёр гол онол байдаг. Эхний хувилбараар бол Ижил мөрөнд цутгадаг Самара голын нэрээр нэрлэгдсэн гэх. Харин хоёрдугаар хувилбарт грек хэлний „Самар“-худалдаачин, наймаачин болон „Ра“ гэх Ижил мөрний эртний нэрээс гаралтай гэж үздэг аж.

Хотын үүсэл[засварлах | кодоор засварлах]

Оросын түүхийн бичгүүдэд Самара хотыг анх 1361 онд дурдсан байдаг. 1367 онд венецийн худалдаачид болох Франческо, Доминико Пиццигано нарын Ижил мөрний газрын зургийг зурахдаа Самара гэх сууринг тэмдэглэсэн байдаг байна.

1586 онд Фёдор Иванович хааны зарлигаар Ижил мөрөнд цутгах Самара голын хамгийн өргөн хэсэг дээр хяналтын цайз бариулсан ба түүний „Самара хотхон“ хэмээн нэрлэжээ. Энэхүү бэхлэлт нь оросыг нүүдэлчдээс хамгаалах зорилготой байсан төдийгүй Казаниас Астрахань руу явах усан замын найдвартай байдлыг хангах ёстой байв.

Анхандаа хэрмийн хашааг үзүүрлэсэн модоор хийн, дээр нь харуулын цамхаг болон буудах шагайвчтайгаар барьжээ. 1636 онд цайзын урт 1700 метр, өргөн нь 350 метр болсон байлаа. 1689 онд тус „хотхон“ нь албан ёсоор хотын эрхтэй болов. Энэ үед Самара нь зөвхөн цэргийн чухал бааз төдийгүй оросуудын дорно дахины улсуудтай худалдаа эрхлэх томоохон төвийн зэрэгцээ хийх ба ачаа барааг шилжүүлэх цэг болсон байв.

Хүн амын өсөлт[засварлах | кодоор засварлах]

Он Хүн ам
1897 89.999
1926 172.000
1939 390.488
1959 806.356
1970 1.044.849
1979 1.216.233
1989 1.254.460
2002 1.157.880
2010 1.164.685

Тайлбар: Хүн амын тооллогын мэдээ

Зургийн цомог[засварлах | кодоор засварлах]

Самарын театр
Самарын үнэн алдартны сүм
Самарын улсын филармони

Цаг агаар[засварлах | кодоор засварлах]

Самара
Уур амьсгалын диаграмм
123456789101112
 
 
46
 
-9
-16
 
 
35
 
-8
-15
 
 
33
 
-1
-8
 
 
39
 
12
2
 
 
32
 
21
10
 
 
58
 
24
14
 
 
64
 
26
16
 
 
52
 
24
14
 
 
45
 
18
9
 
 
52
 
8
2
 
 
54
 
0
-5
 
 
51
 
-6
-11
Температур °CТунадас мм
Эх сурвалж: Roshydromet
Сарын дундаж температур болон хур тунадасны хэмжээ: Самара
1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар
Маx. Температур (°C) −9.0 −7.5 −0.9 11.5 20.9 24.1 26.1 24.2 18.1 8.3 −0.1 −5.7 Ø 9.2
Мин. Температур (°C) −15.7 −14.6 −7.7 2.3 9.6 13.6 15.9 13.9 8.7 1.5 −4.6 −11.4 Ø 1
Тунадас (мм) 46 35 33 39 32 58 64 52 45 52 54 51 Σ 561
Бороотой өдөр (d) 10 7 7 7 5 8 8 7 7 9 10 10 Σ 95
Т
е
м
п
е
р
а
т
у
р
−9.0
−15.7
−7.5
−14.6
−0.9
−7.7
11.5
2.3
20.9
9.6
24.1
13.6
26.1
15.9
24.2
13.9
18.1
8.7
8.3
1.5
−0.1
−4.6
−5.7
−11.4
1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар
Хур тунадас
Х
у
р

т
у
н
а
д
а
с
46
35
33
39
32
58
64
52
45
52
54
51
  1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар
Эх сурвалж: Roshydromet

Цахим холбоос[засварлах | кодоор засварлах]

 Commons: Самара – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан

Эшлэл[засварлах | кодоор засварлах]

  1. Itogi Vserossijskoj perepisi naselenija 2010 goda. Tom 1. Čislennostʹ i razmeščenie naselenija (Ergebnisse der allrussischen Volkszählung 2010. Band 1. Anzahl und Verteilung der Bevölkerung). Tabellen 5, S. 12–209; 11, S. 312–979 (Download von der Website des Föderalen Dienstes für staatliche Statistik der Russischen Föderation)
  2. Национальный состав, владение языками, гражданство населения Самарской области