Жуулчлал

Хөвсгөл аймагт жил бүр олон арван мянган дотоод гадаадын жуулчид айлчилж эдийн засгийн чухал бүрдэл орлогыг оруулдаг, Хөвсгөл аймгаар аялж буй АНУ-ын жуулчин
Бүргэд үзэх аялалын хөтөлбөр нь Монгол ба төв азийн орнуудын жуулчиллаа хөгжүүлэх чухал бүрдэл хэсэг юм
Тайландад гинжтэй барс харж буй жуулчид

Жуулчлал (Англи: Tourism) гэвэл амрах, зугаацаж цэнгэх, заваа өнгөрүүлэх, ажил хэргийн зорилгоор хол газар хэдэн сар, өдрөөр аялах гэдэг утгыг илэрхийлэх жуулчлах үйлийн нэр гэж ойлгоно. "Амралт, ажил хэргийн зорилгоор нэг жилийн дотор оршин суудаг газраасаа хол аялан явж амьдраваас түүнийг жуулчин гэнэ" гэж Дэлхийн Жуулчлалын Байгууллага тодорхойлжээ.[1]

Сүүлийн жилүүдэд дунджаар жил бүр 1 тэрбум хүмүүс олон улсад аялж 1 их наяд ам.дол (837 сая евро) зарцуулж байна.

2010 онд нийт 940 сая хүн улс дамжин жуулчлаж, жуулчлалын орлого 919 тэрбум америк доллараар хэмжигджээ. Энэ нь өнгөрөгч онтойгоо харьцуулахад жуулчдын тоо 6.6%, орлого 4.7% өссөн байна.[2]

Жуулчлал нь, Итали, Тайланд болон арлын Багам, Фижи, Мальдив, Филиппин, Сейшел зэрэг олон орны ажиллах хүч, үйлчилгээ, үйлдвэрлэлийн салбарыг хөдөлгөн, мэдэгдэхүйц орлого бий болгогч эдийн засгийн чухал салбар хэмээгддэг. Жишээлбэл, агаарын, газрын тээврүүд, эмнэлэг, зочид буудал, амралт, үзвэрийн газрууд, цэнгэл, байгалийн хүрээлэнгүүд, мөрийтэй тоглоомын , худалдааны газрууд, хөгжмийн болон жүжгийн тоглолт зэрэг нь жуулчлалын үйлчилгээнд хамрагдана.

Дэлхий дахины жуулчлалын орлого, тоо[засварлах | кодоор засварлах]

2013 онд хамгийн их жуулчин хүлээн авсан орнууд[засварлах | кодоор засварлах]

2013 онд хамгийн их жуулчин хүлээн авсан 10 орнууд

2013 онд дэлхий даяар 1,087 тэрбум жуулчид аялж өмнөх оноосоо 5% илүү гарав.

Байр Улс Дэлхийн жуулчлалын байгууллага
Бүс
Олон улсын жуулчид
ирэгсэд
(2013)[3]
Олон улсын жуулчид
ирэгсэд
(2012)[3]
Өөрчлөлт
(2012 -
2013)
(%)
Өөрчлөлт
(2011 -
2012)
(%)
1 ФранцФранц Франц Европ 83.0 сая 1.8
2 Америкийн Нэгдсэн УлсАмерикийн Нэгдсэн Улс Америкийн Нэгдсэн Улс Хойд Америк 69.8 сая 66.7 сая 4.7 6.3
3 ИспаниИспани Испани Европ 60.7 сая 57.5 сая 5.6 2.3
4 ХятадХятад Хятад Aзи 55.7 сая 57.7 сая 3.5 0.3
5 ИталиИтали Итали Европ 47.7 сая 46.4 сая 2.9 0.5
6 ТуркТурк Турк Европ 37.8 сая 35.7 сая 5.9 3.0
7 ГерманГерман Герман Европ 31.5 сая 30.4 сая 3.7 7.3
8 Их БританиИх Британи Их Британи Европ 31.2 сая 29.3 сая 6.4 0.1
9 Оросын Холбооны УлсОросын Холбооны Улс Орос Европ 28.4 сая 25.7 сая 10.2 13.5
10 ТайландТайланд Тайланд Aзи 26.5 сая 22.4 сая 18.8 16.2

2013 онд хамгийн их жуулчлалын орлоготой орнууд[засварлах | кодоор засварлах]

Байр Улс Бүс Жуулчлалын орлого
(2013)[3]
Жуулчлалын орлого
(2012)[4]
Өөрчлөлт
(2012 -
2013)
(%)
Өөрчлөлт
(2011 -
2012)
(%)
1 Америкийн Нэгдсэн УлсАмерикийн Нэгдсэн Улс Америкийн Нэгдсэн Улс Хойд америк $139.6 тэрбум $126.2 тэрбум 10.6 9.2
2 ИспаниИспани Испани Европ $60.4 тэрбум $56.3 тэрбум 7.4 6.3
3 ФранцФранц Франц Европ $56.1 тэрбум $53.6 тэрбум 4.8 2.2
4 ХятадХятад Хятад Aзи $51.7 тэрбум $50.0 тэрбум 3.3 3.2
Загвар:Макао MAC-CHN Aзи $51.6 тэрбум $43.7 тэрбум 18.1 13.7
5 ИталиИтали Итали Европ $43.9 тэрбум $41.2 тэрбум 6.6 4.2
6 ТайландТайланд Тайланд Aзи $42.1 тэрбум $33.8 тэрбум 24.4 24.4
7 ГерманГерман Герман Европ $41.2 тэрбум $38.1 тэрбум 8.1 1.9
8 Их БританиИх Британи Их Британи Европ $40.6 тэрбум $36.2 тэрбум 12.1 3.3
Загвар:HKG-CHN Aзи $38.9 тэрбум $33.1 тэрбум 17.7 16.2
9 АвстралиАвстрали Австрали Далайн $30.9 тэрбум $31.7 тэрбум 2.8 4.5
10 ТуркТурк Турк Европ $27.9 тэрбум $25.3 тэрбум 6.8 2.4


2013 онд Азийн жуулчлал[засварлах | кодоор засварлах]

2013 онд Азид 248,0 сая жуулчид аялав.

Байр Улс Олон улсын жуулчид - ирэгсэд (2013)[3] Олон улсын жуулчид - ирэгсэд
(2012)[3]
Өөрчлөлт
(2012 -
2013)
(%)
Өөрчлөлт
(2011 -
2012)
(%)
1 ХятадХятад Хятад 55.7 сая 57.7 сая 3.5 0.3
2 ТайландТайланд Тайланд 26.5 сая 22.4 сая 18.8 16.2
3 МалайзМалайз Малайз 25.7 сая 25.0 сая 2.7 1.3
Загвар:HKG-CHN 25.6 сая 23.7 сая 8.0 6.5
Загвар:Макао MAC-CHN 14.2 сая 13.5 сая 5.1 5.0
4 Өмнөд СолонгосӨмнөд Солонгос Өмнөд Солонгос 12.1 сая 11.1 сая 9.3 13.7
5 СингапурСингапур Сингапур 11.0 сая 6.8
6 ЯпонЯпон Япон 10.3 сая 8.3 сая 24.0 34.4
7 ИндонезИндонез Индонез 8.8 сая 8.0 сая 9.4 5.2
8 ТайваньТайвань Тайвань 8.0 сая 7.3 сая 9.6 20.1
9 ВьетнамВьетнам Вьетнам 7.5 сая 6.8 сая 10.6 9.5
10 ЭнэтхэгЭнэтхэг Энэтхэг 6.8 сая 6.5 сая 4.1 4.3

2013 онд Европын жуулчлал[засварлах | кодоор засварлах]

2013 онд Европт 563,44 сая жуулчид аялав.

Байр Улс Олон улсын жуулчид - ирэгсэд
(2013)[3]
Олон улсын жуулчид - ирэгсэд
(2012)[3]
Өөрчлөлт
(2012 -
2013)
(%)
Өөрчлөлт
(2011 -
2012)
(%)
1 ФранцФранц Франц 83.0 сая 1.8
2 ИспаниИспани Испани 60.7 сая 57.5 сая 4.7 6.3
3 ИталиИтали Итали 47.7 сая 46.4 сая 2.9 0.5
4 ТуркТурк Турк 37.8 сая 35.7 сая 5.9 3.0
5 ГерманГерман Герман 31.5 сая 30.4 сая 3.7 7.3
6 Их БританиИх Британи Их Британи 31.2 сая 29.3 сая 6.4 0.1
7 Оросын Холбооны УлсОросын Холбооны Улс Орос 28.4 сая 25.7 сая 10.2 13.5
8 АвстриАвстри Австри 24.8 сая 24.1 сая 2.7 4.9
9 УкраинУкраин Украин 24.6 сая 23.0 сая 7.2 7.5
10 ГрекГрек Грек 17.9 сая 15.5 сая 15.5 5.5

2010 онд хамгийн их жуулчлалын орлоготой орнууд[засварлах | кодоор засварлах]

2010 онд дэлхий даяарх жуулчлалын орлого 919 тэрбум америк доллараар хэмжигджээ. Энэ нь өнгөрөгч онтойгоо харьцуулахад 4.7% өсчээ.[2] 2010 онд орлогоороо тэргүүлсэн доорх 10 орныг Дэлхийн Жуулчлалын Байгууллагаас тайлагнажээ.

Дэс Улс ДЖБ
Бүс
Жуулчлалын
орлого
(2010)[2]
1  АНУ Хойд Америк $103.5 тэрбум
2  Испани Европ $52.5 тэрбум
3  Франц Европ $46.3 тэрбум
4  БНХАУ Ази $45.8 тэрбум
5  Итали Европ $38.8 тэрбум
6  Герман Европ $34.7 тэрбум
7  Их Британи Европ $30.4 тэрбум
8  Австрали Номхон далайн $30.1 тэрбум
9 ХонконгХонконг Хонконг (Хятад) Ази $23.0 тэрбум
10  Турк Европ $20.8 тэрбум

Монголын аялал жуулчлалын компаниуд[засварлах | кодоор засварлах]

Эшлэл[засварлах | кодоор засварлах]

  1. "UNWTO technical manual: Collection of Tourism Expenditure Statistics" (PDF). World Tourism Organization. 1995. p. 14. Archived from the original (PDF) on 2010-09-22. Retrieved 2009-03-26.
  2. 2.0 2.1 2.2 "UNTWO Tourism Highlights 2011 Edition" (PDF). World Tourism Organization. July 2011. Archived from the original (PDF) on 3 Арван хоёрдугаар сар 2011. Retrieved 24 October 2011. {{cite web}}: Check date values in: |archive-date= (help)
  3. 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 "2014 Жуулчлалын хандлага" (PDF). Дэлхийн жуулчлалын байгууллага. 2013. Archived from the original (PDF) on 2015-02-05. Retrieved 2014-06-13.
  4. "World's top destinations by international tourism receipts" (PDF). World Tourism Barometer. UNWTO. July 2013. Retrieved 11 July 2013.