Жуулчлал
Жуулчлал (Англи: Tourism) гэвэл амрах, зугаацаж цэнгэх, заваа өнгөрүүлэх, ажил хэргийн зорилгоор хол газар хэдэн сар, өдрөөр аялах гэдэг утгыг илэрхийлэх жуулчлах үйлийн нэр гэж ойлгоно. "Амралт, ажил хэргийн зорилгоор нэг жилийн дотор оршин суудаг газраасаа хол аялан явж амьдраваас түүнийг жуулчин гэнэ" гэж НҮБ-ын Дэлхийн Аялал жуулчлалын байгууллага тодорхойлжээ.[1]
Сүүлийн жилүүдэд дунджаар жил бүр 1 тэрбум хүмүүс олон улсад аялж 1 их наяд ам.дол (837 сая евро) зарцуулж байна.
2010 онд нийт 940 сая хүн улс дамжин жуулчлаж, жуулчлалын орлого 919 тэрбум америк доллараар хэмжигджээ. Энэ нь өнгөрөгч онтойгоо харьцуулахад жуулчдын тоо 6.6%, орлого 4.7% өссөн байна.[2]
Жуулчлал нь, Итали, Тайланд болон арлын Бахамын арлууд, Фижи, Мальдив, Филиппин, Сейшел зэрэг олон орны ажиллах хүч, үйлчилгээ, үйлдвэрлэлийн салбарыг хөдөлгөн, мэдэгдэхүйц орлого бий болгогч эдийн засгийн чухал салбар хэмээгддэг. Жишээлбэл, агаарын, газрын тээврүүд, эмнэлэг, зочид буудал, амралт, үзвэрийн газрууд, цэнгэл, байгалийн хүрээлэнгүүд, мөрийтэй тоглоомын , худалдааны газрууд, хөгжмийн болон жүжгийн тоглолт зэрэг нь жуулчлалын үйлчилгээнд хамрагдана.
Дэлхий дахины жуулчлалын орлого, тоо
[засварлах | кодоор засварлах]2013 онд хамгийн их жуулчин хүлээн авсан орнууд
[засварлах | кодоор засварлах]
2013 онд дэлхий даяар 1,087 тэрбум жуулчид аялж өмнөх оноосоо 5% илүү гарав.
| Байр | Улс | Дэлхийн аялал жуулчлалын байгууллага Бүс |
Олон улсын жуулчид ирэгсэд (2013)[3] |
Олон улсын жуулчид ирэгсэд (2012)[3] |
Өөрчлөлт (2012 - 2013) (%) |
Өөрчлөлт (2011 - 2012) (%) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 |  Франц |
Европ | — | 83.0 сая | — | ▲ 1.8 |
| 2 |  Америкийн Нэгдсэн Улс |
Хойд Америк | 69.8 сая | 66.7 сая | ▲ 4.7 | ▲ 6.3 |
| 3 |  Испани |
Европ | 60.7 сая | 57.5 сая | ▲ 5.6 | ▲ 2.3 |
| 4 |  Хятад |
Aзи | 55.7 сая | 57.7 сая | ▼ 3.5 | ▲ 0.3 |
| 5 |  Итали |
Европ | 47.7 сая | 46.4 сая | ▲ 2.9 | ▲ 0.5 |
| 6 |  Турк |
Европ | 37.8 сая | 35.7 сая | ▲ 5.9 | ▲ 3.0 |
| 7 |  Герман |
Европ | 31.5 сая | 30.4 сая | ▲ 3.7 | ▲ 7.3 |
| 8 |  Нэгдсэн Хаант Улс |
Европ | 31.2 сая | 29.3 сая | ▲ 6.4 | ▼ 0.1 |
| 9 |  Орос |
Европ | 28.4 сая | 25.7 сая | ▲ 10.2 | ▲ 13.5 |
| 10 |  Тайланд |
Aзи | 26.5 сая | 22.4 сая | ▲ 18.8 | ▲ 16.2 |
2013 онд хамгийн их жуулчлалын орлоготой орнууд
[засварлах | кодоор засварлах]| Байр | Улс | Бүс | Жуулчлалын орлого (2013)[3] |
Жуулчлалын орлого (2012)[4] |
Өөрчлөлт (2012 - 2013) (%) |
Өөрчлөлт (2011 - 2012) (%) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Америкийн Нэгдсэн Улс |
Хойд америк | $139.6 тэрбум | $126.2 тэрбум | ▲ 10.6 | ▲ 9.2 |
| 2 | Испани |
Европ | $60.4 тэрбум | $56.3 тэрбум | ▲ 7.4 | ▼ 6.3 |
| 3 | Франц |
Европ | $56.1 тэрбум | $53.6 тэрбум | ▲ 4.8 | ▼ 2.2 |
| 4 | Хятад |
Aзи | $51.7 тэрбум | $50.0 тэрбум | ▲ 3.3 | ▲ 3.2 |
| — |  Макао, Хятад |
Aзи | $51.6 тэрбум | $43.7 тэрбум | ▲ 18.1 | ▲ 13.7 |
| 5 | Итали |
Европ | $43.9 тэрбум | $41.2 тэрбум | ▲ 6.6 | ▼ 4.2 |
| 6 | Тайланд |
Aзи | $42.1 тэрбум | $33.8 тэрбум | ▲ 24.4 | ▲ 24.4 |
| 7 | Герман |
Европ | $41.2 тэрбум | $38.1 тэрбум | ▲ 8.1 | ▼ 1.9 |
| 8 | Нэгдсэн Хаант Улс |
Европ | $40.6 тэрбум | $36.2 тэрбум | ▲ 12.1 | ▲ 3.3 |
| — |  Хонконг, Хятад |
Aзи | $38.9 тэрбум | $33.1 тэрбум | ▲ 17.7 | ▲ 16.2 |
| 9 |  Австрали |
Далайн | $30.9 тэрбум | $31.7 тэрбум | ▼ 2.8 | ▲ 4.5 |
| 10 | Турк |
Европ | $27.9 тэрбум | $25.3 тэрбум | ▲ 6.8 | ▲ 2.4 |
2013 онд Азийн жуулчлал
[засварлах | кодоор засварлах]2013 онд Азид 248,0 сая жуулчид аялав.
| Байр | Улс | Олон улсын жуулчид - ирэгсэд (2013)[3] | Олон улсын жуулчид - ирэгсэд (2012)[3] |
Өөрчлөлт (2012 - 2013) (%) |
Өөрчлөлт (2011 - 2012) (%) |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Хятад |
55.7 сая | 57.7 сая | ▼ 3.5 | ▲ 0.3 |
| 2 | Тайланд |
26.5 сая | 22.4 сая | ▲ 18.8 | ▲ 16.2 |
| 3 |  Малайз |
25.7 сая | 25.0 сая | ▲ 2.7 | ▲ 1.3 |
| — | Хонконг, Хятад |
25.6 сая | 23.7 сая | ▲ 8.0 | ▲ 6.5 |
| — | Макао, Хятад |
14.2 сая | 13.5 сая | ▲ 5.1 | ▲ 5.0 |
| 4 |  Өмнөд Солонгос |
12.1 сая | 11.1 сая | ▲ 9.3 | ▲ 13.7 |
| 5 |  Сингапур |
— | 11.0 сая | — | ▼ 6.8 |
| 6 |  Япон |
10.3 сая | 8.3 сая | ▲ 24.0 | ▲ 34.4 |
| 7 |  Индонез |
8.8 сая | 8.0 сая | ▲ 9.4 | ▲ 5.2 |
| 8 |  Тайвань |
8.0 сая | 7.3 сая | ▲ 9.6 | ▲ 20.1 |
| 9 |  Вьетнам |
7.5 сая | 6.8 сая | ▲ 10.6 | ▲ 9.5 |
| 10 |  Энэтхэг |
6.8 сая | 6.5 сая | ▲ 4.1 | ▼ 4.3 |
2013 онд Европын жуулчлал
[засварлах | кодоор засварлах]2013 онд Европт 563,44 сая жуулчид аялав.
| Байр | Улс | Олон улсын жуулчид - ирэгсэд (2013)[3] |
Олон улсын жуулчид - ирэгсэд (2012)[3] |
Өөрчлөлт (2012 - 2013) (%) |
Өөрчлөлт (2011 - 2012) (%) |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Франц |
— | 83.0 сая | — | ▲ 1.8 |
| 2 | Испани |
60.7 сая | 57.5 сая | ▲ 4.7 | ▲ 6.3 |
| 3 | Итали |
47.7 сая | 46.4 сая | ▲ 2.9 | ▲ 0.5 |
| 4 | Турк |
37.8 сая | 35.7 сая | ▲ 5.9 | ▲ 3.0 |
| 5 | Герман |
31.5 сая | 30.4 сая | ▲ 3.7 | ▲ 7.3 |
| 6 | Нэгдсэн Хаант Улс |
31.2 сая | 29.3 сая | ▲ 6.4 | ▼ 0.1 |
| 7 | Орос |
28.4 сая | 25.7 сая | ▲ 10.2 | ▲ 13.5 |
| 8 |  Австри |
24.8 сая | 24.1 сая | ▲ 2.7 | ▲ 4.9 |
| 9 |  Украин |
24.6 сая | 23.0 сая | ▲ 7.2 | ▲ 7.5 |
| 10 |  Грек |
17.9 сая | 15.5 сая | ▲ 15.5 | ▼ 5.5 |
2010 онд хамгийн их жуулчлалын орлоготой орнууд
[засварлах | кодоор засварлах]2010 онд дэлхий даяарх жуулчлалын орлого 919 тэрбум америк доллараар хэмжигджээ. Энэ нь өнгөрөгч онтойгоо харьцуулахад 4.7% өсчээ.[2] 2010 онд орлогоороо тэргүүлсэн доорх 10 орныг Дэлхийн Жуулчлалын Байгууллагаас тайлагнажээ.
| Дэс | Улс | ДЖБ Бүс |
Жуулчлалын орлого (2010)[2] |
|---|---|---|---|
| 1 |  АНУ |
Хойд Америк | $103.5 тэрбум |
| 2 | Испани |
Европ | $52.5 тэрбум |
| 3 | Франц |
Европ | $46.3 тэрбум |
| 4 | БНХАУ |
Ази | $45.8 тэрбум |
| 5 | Итали |
Европ | $38.8 тэрбум |
| 6 | Герман |
Европ | $34.7 тэрбум |
| 7 | Их Британи |
Европ | $30.4 тэрбум |
| 8 | Австрали |
Номхон далайн | $30.1 тэрбум |
| 9 | Хонконг (Хятад) |
Ази | $23.0 тэрбум |
| 10 | Турк |
Европ | $20.8 тэрбум |
Монголын аялал жуулчлалын компаниуд
[засварлах | кодоор засварлах]- Газарчин аялал > Дотоод аялал > Гадаад аялал
- Женко Тур
- Монгол аялал
- Жуулчин аялал
Эшлэл
[засварлах | кодоор засварлах]- ↑ "UNWTO technical manual: Collection of Tourism Expenditure Statistics" (PDF). World Tourism Organization. 1995. p. 14. Эх хувилбараас (PDF) архивласан: 2010-09-22. Татаж авсан: 2009-03-26.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 "UNTWO Tourism Highlights 2011 Edition" (PDF). World Tourism Organization. July 2011. Эх хувилбараас (PDF) архивласан: 3 Арван хоёрдугаар сар 2011. Татаж авсан: 24 October 2011.
{{cite web}}: Check date values in:|archive-date=(help) - ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 "2014 Жуулчлалын хандлага" (PDF). Дэлхийн жуулчлалын байгууллага. 2013. Эх хувилбараас (PDF) архивласан: 2015-02-05. Татаж авсан: 2014-06-13.
- ↑ "World's top destinations by international tourism receipts" (PDF). World Tourism Barometer. UNWTO. July 2013. Татаж авсан: 11 July 2013.