Каунас

Каунас
Уур амьсгалын диаграмм
	Температур °C, Тунадас мм
	Эх сурвалж: wetterkontor.de

Каунас

Сүлд

Далбаа

Улс:

Байгуулагдсан:

1361

Солбицол:

54° 54′ У, 23° 56′ ДКоординат: 54° 54′ У, 23° 56′ З

47 м

157 км²

304,097 (2014)

1,937 хүн км² тутамд

ДЕЦ (UTC+2)

(+370) 37

44xxx – 52xxx

K

Каунас хотын тойрог дахь хот

Хотын гишүүнчлэл:

11 суурингийн хэсэг^[1]

Засаг дарга:

Висвалдас Матийошайтис
(Vieningas Kaunas)

Цахим хаяг:

www.kaunas.lt

Каунас

Каунас (Литва хэл: Kaunas, латви хэл: Kauņa, пол. Kowno, Орос: Каунас) нь Литвын хоёр дахь том хот бөгөөд Зөвлөлт Холбоот Улсад нэгдэхийн өмнө Литвын нийслэл байв. Хүн ам нь 2005 оны байдлаар 361,300 орчим. Литвын нутгийн төв хэсэгт орших бөгөөд Немунас, Нерис голуудын цутгалд байх хотын төв хэсэг нь түүхэн барилгууд элбэгтэйгээрээ алдартай. Варшаваас Рига, Таллиннаар дамжин Хельсинки хүрэх "Via Baltica" хурдны зам тус хотоор дайрч өнгөрнө.

Түүх[засварлах | кодоор засварлах]

Каунасын түүх нь 10-р зуунаас эхтэй. Хамгийн анх түүхийн дурсгалд нэр нь гарч ирсэн үе бол 1361 он юм. 13-р зуунд Тевтоны рыцариудын довтолгооноос хотоо хамгаалах зорилгоор хэрмэн хана барьсан аж. 1362 онд Тевтоны рыцариуд хотыг эзэлж, Каунас цайзыг сүйтгэсэн бөгөөд түүнийг 15-р зууны эхэнд сэргээн барьсан байна. 1408 онд Магдебургийн хуулиар тусгай эрх олгогдсоноос хойш усан боомт бүхий худалдааны төв болон цэцэглэж эхлэв. 1441 онд Ханзагийн лигт элсч, тус лигийн худалдааны төв нээгдсэн байна. 16-р зуун гэхэд Литвын Их Вант Улсын бүрэлдэхүүнд сургууль, эмнэлэг зэргээр хангагдсан амьдрахад тухтай хот болсон байлаа. 1655 онд Оросууд удаа дараа тус хотыг довтолж, 1701 онд Шведийн армид эзлэгдсэн. Мөн 1657, 1708 онд хар үхэл буюу тахал Каунасыг дайрч байснаас гадна 1731, 1732 онд хотын нэг хэсэг нь түймэрт өртөн сүйрч байжээ.

1795 онд Польш-Литвын холбооны нэг хэсэг байсан тус хотыг Оросын Хаант Улс эзэлж, Вилений губерны харьяанд оруулсан байна. 1812 онд Наполеоны цэргүүд Орост довтлох үеэрээ хотыг 2 ч удаа түйвээсэн билээ. Польш, Литвад Оросыг эсэргүүцсэн 2 удаагийн бослогын (1830-31, 1863-64) үеэр Оросууд Каунаст цэрэг оруулан бослогыг дарж байсан гэдэг. 1843 онд Каунаст төвтэй Ковно (Каунас) губерн байгуулагдсан аж. 1862 онд Орос, Германыг холбосон төмөр зам ашиглалтад ороход Каунас чухал зангилаа болсон юм. Мөн 1898 онд цахилгаан станц баригджээ.

1919 онд большевикууд Вильнюсыг эзлэхэд Литвын засгийн газар Каунаст байрлаж байв. Мөн Польшууд Вильнюсыг эрхшээлдээ оруулахад Каунасыг түр нийслэлээ болгосон бөгөөд энэ нь 1939 онд Литва улс ЗХУ-ын бүрэлдэхүүнд орох хүртэл үргэлжилсэн байна.

Дэлхийн 2 дайны хооронд Каунас хот нь Литвын хамгийн том хот, аж үйлдвэрийн төв нь болжээ. Балтын орнууд ЗХУ-ын бүрэлдэхүүнд ороод удалгүй Нацист Германд эзлэгдэж, хот ихээхэн сүйтгэгдсэн. 1991 онд ЗХУ задрахад Литва улс тусгаар тогтнолоо олон, Каунас нь тус улсын бүрэлдэхүүнд оржээ.

Хүн ам[засварлах | кодоор засварлах]

Он	Хүн ам
1796	8,500
1813	3,000
1825	5,000
1840	8,500
1860	23,300
1897	71,000
1923	92,000
1940	154,000
1959	214,000
1966	275,000
1989	418,087
2001	378,943
2004	366,652
2005	361,274

Өдгөө Каунасын оршин суугчдын ихэнх нь литвачууд боловч 19-р зуунд тэд дөнгөж 6.6%-г эзэлдэг байв^[2]

Уур амьсгал[засварлах | кодоор засварлах]

Сарын дундаж температур болон хур тунадасны хэмжээ: Каунас

	1-р сар	2-р сар	3-р сар	4-р сар	5-р сар	6-р сар	7-р сар	8-р сар	9-р сар	10-р сар	11-р сар	12-р сар
Маx. Температур (°C)	−2.9	−1.7	2.9	11.0	18.1	21.5	23.1	21.8	17.7	11.1	3.8	−0.9	Ø	10.5
Мин. Температур (°C)	−7.8	−7.5	−4.0	1.9	7.2	10.6	13.0	12.1	8.7	4.2	−0.6	−5.1	Ø	2.8
Температур (°C)	−3.3	−3.1	0.9	7.4	13.0	15.8	18.2	17.5	12.7	7.5	1.9	−2.0	Ø	7.3

Тунадас (мм)	36	27	32	41	54	74	71	69	57	50	52	46	Σ	609

Нартай цаг (h/d)	1.4	2.5	3.9	5.4	8.3	8.7	8.2	8.0	5.3	3.6	1.5	1.0	Ø	4.8

Бороотой өдөр (d)	10	7	9	10	9	10	11	8	11	10	12	12	Σ	119

Агаарын чийгшил (%)	86	86	80	74	73	70	74	78	82	86	89	89	Ø	80.6