Харьков
| Харьков | |||
| Харків / Харьков | |||
|
| ||
| Ерөнхий мэдээлэл | |||
|---|---|---|---|
| Муж: | Харьков муж | ||
| Район: | Тойроггүй хот | ||
| д.т.д: | 152 м | ||
| Нутаг дэвсгэр: | 306.0 км² | ||
| Хүн ам: | 1,452,887 (2015) | ||
| Хүн амын нягтрал: | 4,748 оршин суугч км² тутамд | ||
| Шуудангийн дугаар: | 61000–61499 | ||
| Утасны код: | +380 572 | ||
| Газар зүйн байршил: | 50° 0′ У, 36° 15′ Д | ||
| КОАТУУ: | 6310100000 | ||
| Засаг захиргааны гишүүнчлэл: | 9 район | ||
| Засаг дарга: | Геннадий Кернес | ||
| Хаяг: | пл. Конституції 7 61200 м. Харків | ||
| Цахим хуудас: | http://www.city.kharkov.ua/ | ||
| Статистикийн мэдээлэл | |||
| |||
Харьков [ха́рьков] буюу Харкив (Украин: Харків) гэдэг нь Украин улсын зүүн хэсэгт орших Харьков мужийн засаг захиргааны төв, 350 км² газар нутагтай 1.45 сая хүн амтай улсдаа хоёрдугаар ордогсаятан хот юм.
Эш түүх
[засварлах | кодоор засварлах]Өнөөгийн хотын суурь 1654 онд тавигдсан. Оросын эзэнт гүрний үед украйны төв байсан ёсоор Зөвлөлт Украин байгуулагдсан эхний жилүүд, 1935 он хүртэл нийслэл хот нь байв.
Газар зүй
[засварлах | кодоор засварлах]
Харьков хот далайн түвшнээс дээш 94—205 метр өндөр газар 350 км² нутаг эзлэн оршдог. Дундуур нь Харьков, Лопань, Уды, Немышля, Алексеевка, Саржинка, Очеретянка, Роганка, Студенок зэрэг гол горхи урсдаг.
Нийслэл Киевээс 477 км, Оросын хилээс 26 км зайнд оршдог. Өөрийн гэсэн хотын бөөгнөрөлтэй. Өргөн хүрээнд энэ нь хил дамнаад Харьков–Белгород хотын бөөгнөрөл болдог.
Лениний, Зержинскийн, Киевийн, Москвагийн, Фрунзийн, Оржоникидзегийн, Коминтернийн, Чернозаводын, Октябрийн гээд 9 дүүрэгт хуваагддаг.
Хүн ам зүй
[засварлах | кодоор засварлах]| Он | Хүн ам |
|---|---|
| 1655 | 587 |
| 1785 | 10,805 |
| 1901 | 198 273 |
| 1962 | 1,000,000 |
| 2012 | 1,452,443 |
1950 онд 718,000, 1959 онд 953,000, 1962 онд 1 сая гаруй хүн амтай байсан бол 1970 оны хүн амын тооллогоор Харьков хотод 1,223,000 хүн амьдарч байсан бол 1979 онд 1,444,000 хүн амтай байсан. 2014 оны 1-р сарын 1-ний байдлаар Харьковын хүн ам 1,423,000 хүн байв (Киевийн дараа 2-р байр)
Харьков хотод 2020 онд 1,452,443 хүн оршин сууж байна. Хүн амын тоогоор улсынхаа хотуудаас хоёрдугаарт явна. Анхнаасаа олон үндэстний өлгий байсан. Еврей үндэстэн олон байж байгаад дайнаар нэлэнхүй хөнөөгдсөн бөгөөд дүрэвсэн байна. Одоо украин үндэстэн олонхийг бүрдүүлж байна.
| 1926 | 1939 | 1959 | 1989 | 2001 | |
| украин | 38,6% | 48,5% | 48,4% | 50,4% | 62,0% |
| орос | 37,2% | 32,9% | 36,1% | 42,0% | 33,0% |
| еврей | 19,5% | 15,6% | 8,7% | 3,0% | 0,7% |
Засаг захиргаа
[засварлах | кодоор засварлах]Орчин үеийн Харьков хотын нутаг дэвсгэр нь есөн Засаг захиргаа-нутаг дэвсгэрийн нэгжид хуваагддаг - хотын дүүрэг: Шевченков, Новобавар, Киев, Слобод, Холодногор Москва, Аж үйлдвэрийн, Немышлян болон Основян юм.
Эдийн засаг
[засварлах | кодоор засварлах]Танк, бульдозер, цахилгаан тоног төхөөрөмж, генератор, турбин гэх мэт хүнд үйлдвэр хөгжсөн.
Боловсрол
[засварлах | кодоор засварлах]Харьков хотын дээд сургуулиудад 200 гаруй мянган оюутан сурдаг бөгөөд түүний 12 мянга нь гадаад оюутнууд юм байна. /Дэлхийн хоёрдугаар дайны дараагаас монгол оюутнууд Харьков хотын дунд, дээд сургуулиудад сурч эхэлсэн. 2020 оны байдлаар Монголоос 20 орчим оюутан сурж байсан ажээ/.
1804 онд байгуулагдсан Харьковын Их сургууль /Василь Назарович Каразины нэрэмжит/ нь 21 факультеттай: биологи; физик, техникийн; радио физик, биоанагаахын электроник, компьютерийн систем; биеийн тамирын; компьютерийн шинжлэх ухаан; философийн; математик, компьютерийн шинжлэх ухаан; газарзүй, геологи, амралт, аялал жуулчлал; экологийн; эдийн засгийн; Гадаад хэл; түүхэн; филологи; эмнэлгийн; химийн; социологийн; сэтгэл судлал; хууль ёсны; бие махбодийн болон эрчим хүч; олон улсын эдийн засгийн харилцаа, аялал жуулчлалын бизнес.Тус их сургууль нь Нобелийн шагналтан, физикч Лев Ландау, биологич Илья Мечников нарын судалгаа, үйл ажиллагаатай нягт холбоотой юм. Мөн Харьков хотод дараах сургуулиуд байдаг байна. Үүнд:
- В.В.Докучаевын нэрэмжит Харьковын Үндэсний хөдөө аж ахуйн их сургууль ,
- Харьковын Политехникийн дээд сургууль,
- Харьковын Үндэсний Эдийн Засгийн Их Сургууль,
- Харьковын Үндэсний Анагаах Ухааны Их Сургууль,
- Цэцэн Ярославын /Ярослав Мудрдрый/ нэрэмжит Үндэсний Хууль зүйн Академи,
- Харьковын Улсын соёлын академи,
- Эм зүйн Үндэсний их сургууль,
- Үндэсний сансар судлалын их сургууль,
- И.П.Котляревскийн нэрэмжит Харьковын үндэсний урлагийн их сургууль зэрэг юм.
Алдартай уугуул иргэд
[засварлах | кодоор засварлах]Людмила Гурченко, театр, кино жүжигчин, поп дуучин, кино найруулагч
Өв соёл
[засварлах | кодоор засварлах]Харьковт шинжлэх ухааны хүрээлэн 142, дээд сургуулийн газар 45 (1805 онд байгуулагдсан Харьковын их сургууль ...), музей 16, театр 6, номын сан 80, зургийн үзэсгэлэн 1 тоотой байна.
Харьковын «Металлист» хөлбөмбөгийн баг Украины дээд лигт тоглодог.
Ах дүү хот
[засварлах | кодоор засварлах]
|
Цахим холбоос
[засварлах | кодоор засварлах]
Commons: Kharkiv – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны санЭшлэл
[засварлах | кодоор засварлах]- ↑ 1.00 1.01 1.02 1.03 1.04 1.05 1.06 1.07 1.08 1.09 1.10 1.11 1.12 1.13 1.14 1.15 1.16 Міста-побратими – Харківська міська рада (Memento 24. Аравдугаар сар 2013 цахим архивт) (Украйн)
- ↑ "Brno – Partnerská města" (Czech хэлээр). © 2006–2009 City of Brno. Татаж авсан: 17 July 2009.
{{cite web}}: External link in|publisher= - ↑ Чорногорське місто Цетіньє стало партнером Харкова (Memento 28. Есдүгээр сар 2011 цахим архивт)(Украйн)
- ↑ Побратимські зв'язки між містами України та США (Украйн)
- ↑ "OKI Sister City Coalition".
- ↑ Міжрегіональне співробітництво між Україною та Латвією (Украйн)
- ↑ Харків і Газіантеп - міста-побратими (Memento 28. Есдүгээр сар 2011 цахим архивт)(Украйн)
- ↑ Співробітництво між регіонами України та регіонами Литовської Республіки (Украйн)
- ↑ "Sister cities – Kutaisi City Local Government". Эх хувилбараас архивласан: 2011-10-03. Татаж авсан: 2014-09-08.
- ↑ Partenariat et amitié existantsеntre villes et régions de France et d‘Ukraine (Франц)
- ↑ Побратимські стосунки між містами та регіонами (Memento 30. Арванхоёрдугаар сар 2006 цахим архивт) (Украйн)
- ↑ "Співробітництво міст України та Польщі". Mfa.gov.ua. Татаж авсан: 2012-07-15.
- ↑ "Poznań - Miasta partnerskie". 1998–2013 Urząd Miasta Poznania (Polish хэлээр). City of Poznań. Архивласан огноо 2013-09-23. Татаж авсан: 2013-12-11.
{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link) - ↑ "Poznań Official Website – Twin Towns" (Polish хэлээр). © 1998–2008 Urząd Miasta Poznania. Татаж авсан: 29 November 2008.
{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link) - ↑ Международные и межрегиональные связи || Официальный портал Администрации Санкт-Петербурга (Орос хэл)
- ↑ Побратимські зв'язки між містами України та Республіки Болгарія (Украйн)
- ↑ "Асоціація міст України і Національна асоціація общин республіки Болгарія підписали угоду про співпрацю". Kmv.gov.ua. Татаж авсан: 2012-04-20.
- ↑ Загвар:Webarchiv/Archive-is (Украйн)