Тэрхийн цагаан нуур
 | Энэ нийтлэл ямар ч эх сурвалжгүй байна. |
| Тэрхийн цагаан нуур | |
|---|---|
| |
| Байршил | Хангайн нуруу, Архангай аймаг |
| Солбицол | 48°10′15″N 99°43′20″E / 48.17083°N 99.72222°EСолбицол: 48°10′15″N 99°43′20″E / 48.17083°N 99.72222°E |
| Нуурт цутгах | Тэрхийн гол |
| Нуураас гарах | Суман гол |
| Ай савд багтдаг орон |  Монгол
|
| Урт | 16 км |
| Өргөн | 4-10 км |
| Талбай | 61 км² |
| Дундаж гүн | 20 м |
| Хөвөөний түвшин | 2060 м |
Тэрхийн Цагаан нуур нь Архангай аймгийн Тариат сумын нутагт Хоргын тогооны дэргэд байрлах цэнгэг уст нуур. Хангайн нуруунаас эх авсан Хойд, Урд Тэрхийн голын урсгал Хорго галт уулын халуун хайлмал бодист боогдон үүсчээ.
Нуурын голд орших жижиг арал дээр шувууд үүрээ засаж өндөглөдөг. Нууранд хар галуу их ирдэг бөгөөд 5 метр хүртэл гүн рүү шумбан загасаар хооллодог байна. Цурхай зэрэг Сэлэнгийн савын загастай. Мөн ховор шувууд амьдардаг. Нуурын Толгой нь Хоргын дархан газарт багтдаг.
Энэ нуурт 10 гаруй гол цутгадгаас хамгийн том нь Тэрхийн гол юм. Харин ганц гол эх аван гадагш урсдаг нь Суман гол юм. Тэрхүү гол нь цаашлаад 50 орчим километр урсаад Чулуутын голд цутгадаг.
Тус нуурыг 2011 онд CNN мэдээллийн төв аялах шилдэг газруудын нэгт багтаажээ.
Нэрний гарал
[засварлах | кодоор засварлах]Тэрхийн цагаан нуурын зүүн эрэг дээр овоо бүхий дөрөлж дээгүүр гарч ирсэн аяны хүмүүс гэнэт их нуур байхыг харахад үзэсгэлэнтэй байдлыг биширсэн домог байдаг билээ.
Домогт өгүүлснээр: Нуур буй газар урьд өвс бэлчээр сайтай уужим тал байжээ. Тал дунд нэг худаг байсан бөгөөд өвгөн эмгэн хоёр тэр худгаас ус аваад худгаа тагладаг байжээ. Гэтэл эмгэн нь нэг удаа ус аваад худгаа таглахаа мартчихжээ. Тэр шөнө худаг нь оргилж алтан дэлхийг усны үер авах аюул нөмөрсөн үед Их Монгол гэгч нэгэн их хүчтэн Уран мандал уулын оройг тасдан аваад худгийн ам руу шидэн хаасанд хальсан ус нуур болон тогтжээ. Ийнхүү гэнэт нуур тогтсоныг нутгийн нэгэн хүн хараад “тэр их нуур”-ыг хараач гэсэнд уг нуурыг тэгэж нэрлэж байснаа хожим нь Тэрхийн цагаан нуур болон хувирчээ. Их Монгол аварга нуурын голд байдаг уулын орой шиг зүйлийг авчирч худгийн амыг хаасан гэдэг ба нэрийг нь Санхам толгой /Санхам гэдэг ургамал ургадаг/ гэдэг. Үнэхээр ч нуурын дунд байрлах оройг Уран мандал уулын (Хажууханд байдаг уул) оройд аваачаад тавьчихвал яг эвээрээ таарах шинжтэй ба энэ нутагт зөвхөн нуурын дундах толгойд болон Уран мандал ууланд л Санхам гэдэг ургамал ургадаг аж.
Цахим холбоос
[засварлах | кодоор засварлах]
Commons: Тэрхийн цагаан нуур – Викимедиа дуу дүрсний сан