Азийн наадам

Азийн наадам (Азийн тоглолт) нь Дэлхийн хоёрдугаар дайны дараа Энэтхэг улсын санаачилгаар зохиогдох болсон, 4 жил тутам зохион байгуулдаг Ази тивийн улсуудын спортын наадaм юм. Азийн Олимпийн Зөвлөл (англи. Olympic Council of Asia, OCA) ерөнхий зохион байгуулагч нь тул "Азийн олимп” хэмээн нэрлэгддэг.

Ази тивд анх удаа олон спортын наадам 1913 онд Филиппиний Манила хотод "Дорно дахины наадам" гэж нэрлэгддэг. 1917 онд Шанхай хотод; нэрийг "Дорно дахины наадам"-аас "Алс Дорнодын аварга шалгаруулах тэмцээн" болгон өөрчилсөн. Эдгээр тоглоомууд 1938 он хүртэл үргэлжилсэн. Харин Азийн бусад орнуудад “Баруун Азийн наадам” 1934-1938 онд зохион байгуулагдаж байсан. Анхны “Баруун Азийн наадам” 1934 онд Энэтхэгийн Шинэ Дели хотод зохион байгуулагдаж байжээ. Дэлхийн 2-р дайны улмаас 1938 онд "Иерусалем Палестины Баруун Азийн 2-р наадам", "Алс Дорнодын Осака 11-р наадам" зэрэг Азийн бүх наадмыг 1938 онд цуцалжээ. 1948 оны Лондонгийн зуны Олимпийн үеэр Азийн Үндэсний Олимпын Хорооны ерөнхийлөгч нар Ази дахь бүх наадмыг (Алс Дорнодын болон Баруун Азийн наадам) нэгтгэж, Азийн бүх ҮОХ-ны Азийн наадам гэж нэрлэх шийдвэр гаргажээ. Азийн наадмын холбоо нь 1949 онд Энэтхэгийн Шинэ Дели хотод байгуулагдсан. Анхны Азийн нэгдсэн наадам 1951 онд Энэтхэгийн Шинэ Дели хотод болсон бол Азийн хоёр дахь наадам 1954 онд Филиппин улсын Манила хотод болсон. Үүнээс хойш дөрвөн жилд нэг удаа наадмыг зохион байгуулдаг болсон.

1981 онд Азийн спортын удирдагчид "Азийн наадмын холбоо"-ны нэрийг "Азийн Олимпийн Зөвлөл" (англи. Olympic Council of Asia, OCA) болгон өөрчлөх шийдвэр гаргажээ. 1982 онд Азийн Олимпийн Зөвлөлийн төв байрыг Энэтхэгээс Кувейт руу нүүлгэсэн байна.

Ерөнхий зүйл[засварлах | кодоор засварлах]

Ерөнхийдөө олимпын наадамд багтдаг спортын төрлүүдээс бүрдэхээс гадна боулинг, бильярд, кабади, сепак такрау зэрэг Азид өргөн тархсан, олимпод багтдаггүй спортын төрлүүд ч бий.

Түүнээс хойш ерөнхийдөө зуны олимп зохиогддоггүй тэгш тоотой жилүүдэд зохиогдсоор иржээ. Мөн 1986 оноос эхлэн зуны наадмаас гадна Азийн өвлийн наадам зохиогдох болсон.

Тайланд улсын нийслэл Бангкок хотноо хамгийн олон буюу дөрвөн удаа болж байсан түүхтэй. Азийн улсуудын хувьд дараа жил нь болох олимпын сонгон шалгаруулалт, 2 жилийн дараах Олимпын наадамд амжилт гаргах найдлага бүхий залуу тамирчдын томоохон сорилго болдог билээ.

Азийн наадам зохиогдсон газрууд[засварлах | кодоор засварлах]

Азийн зуны наадам болсон газруудын жагсаалт болно.

Азийн өвлийн наадам гэсэн сэдвээс өвлийн наадам болсон газруудыг харна уу.

д.д.	Oн	Cар өдөр	Xот	Улс	Оролцсон орон	Тамирчид	Спортын төрөл	Монгол тамирчид
1	1951	3 сарын 4 - 11	Шинэ Дели	Энэтхэг Энэтхэг	11	489	6
2	1954	5 сарын 1 - 9	Манила	Филиппин Филиппин	18	970	8
3	1958	5 сарын 24 - 1	Токио	Япон Япон	20	1820	13
4	1962	8 сарын 24 - 4	Жакарта	Индонез Индонез	17	1460	14
5	1966	12 сарын 9 - 20	Бангкок	Тайланд Тайланд	18	1945	14
6	1970	12 сарын 9 - 20	Бангкок	Тайланд Тайланд	18	2400	13
7	1974	9 сарын 1 - 15	Тегеран	Иран Иран	25	3010	16
8	1978	12 сарын 9 - 20	Бангкок	Тайланд Тайланд	27	3842	19
9	1982	11 сарын 19 - 4	Шинэ Дели	Энэтхэг Энэтхэг	33	3411	20
10	1986	9 сарын 20 - 5	Сөүл	Өмнөд Солонгос Өмнөд Солонгос	27	4839	25
11	1990	9 сарын 22 - 7	Бээжин	Хятад Хятад	37	6122	27
12	1994	10 сарын 2 - 16	Хирошима	Япон Япон	43	6828	34
13	1998	12 сарын 6 - 20	Бангкок	Тайланд Тайланд	41	6554	36
14	2002	9 сарын 29 - 14	Пусан	Өмнөд Солонгос Өмнөд Солонгос	44	7711	38
15	2006	12 сарын 1 - 15	Доха	Катар Катар	45	9520	39
16	2010	11 сарын 12 - 27	Гуанжоу	Хятад Хятад	45	9704	42
17	2014	9 сарын 19 - 4	Инчон	Өмнөд Солонгос Өмнөд Солонгос	-	9500	-
18	2018	8-р сарын 18-2	Жакарта	Индонез Индонез	45	10000	40	269 тамирчин оролцсон
19	2023	9-р сарын 23-10	Ханжоу	Хятад	45	12000	61	408 тамирчин, 250 дасгалжулагч