Бурхан Багшийн алтан сүм
| Бурхан Багшийн Алтан Сүм | |
|---|---|
 | |
| Товч мэдээлэл | |
| Байрлал | ОХУ, Халимаг улс, Элст хот |
| Байгуулсан нь | Арвандөрөвдөгч Далай лам |
| Байгуулагдсан | 2005 он |
| Хөлгөн | Их хөлгөн (Очирт хөлгөн) |
| Ёс, Урсгал | Буяны ёс |
| Хамба лам | Харцхаев Анджа Александрович |
Бурхан Багшийн алтан сүм (халим. Бурхн Багшин алтн сүм) нь Элст хотод байх Халимагийн бурханы шашны гол сүм юм. 2005 оны 12 сарын 27-ны өдөр нээгдэж, эхний хурлаа хурсан. 56 метр өндөр бүхий 7 давхар сүмийн дотор дорнод Европт хамгийн өндөр болох 12 метр өндөр бурхан багшийн баримал залаатай байдаг.
Түүх
[засварлах | кодоор засварлах]Энэхүү сүмийг 2004 онд Элст хотод айлчилж ирсэн Төвд, Монгол, Оросын буддын шашны төлөөлөгчид болон шашны удирдагч XIV Далай ламын адислалаар хуучин төмөр бетон эдлэлийн үйлдвэрийн суурин дээр босгожээ. Өглөөний зургаан цагт өргөл өргөх ёслолоор нээлтийн ёслол эхэлсэн. Ёслолын энэ хэсгийг зөвхөн лам хуврагуудыг байлцуулан хийх ёстой тул сүсэгтэн олонд зориулан телевизийн шууд нэвтрүүлэг зохион байгуулжээ. Албан ёсны хэсэгт Халимагийн Шажин лам Тело Түлкү Ринбүчи буюу Эрдни Омбадыков, төв хурлын лам нар, Монгол Улсын Хамба лам Дэмбэрэлийн Чойжамц, Бүгд Найрамдах Тува Улсын Хамба ламын төлөөлөгчид, Буриадын төлөөлөгч Лодой Ринбүүчи, Жампа Тинлэй нар оролцов. Халимаг, Элст Зосимагийн хамба лам, Москвагийн Үнэн алдартны шашны патриархын төлөөлөгч Эцэг Дудко. Ёслолд мөн Халимаг, Тува, Буриад улсын засгийн газрын төлөөлөгчид, Балба улсаас ОХУ-д суугаа Элчин сайд, Япон, Энэтхэг, Америк, Европын орнуудаас ирсэн зочид оролцсон байна.
Элст хот дахь уг Бурхан багшийн уг сүмийг маш богино хугацаанд барьсан байна. 9 сарын дотор барилгачид, архитекторууд сүмийг бүтээгээд зогсохгүй дотоод засал чимэглэлийг бүрэн гүйцэтгэж чадсан байна. Сүмийн барилгын зургийн төслийг С.Курнеев, В.Гиляндиков, Л.Амнинов нар хийжээ.
Гадаад төрх
[засварлах | кодоор засварлах]
Уг Бурханы шашны ариун сүм нь Элст хотын гол үзмэрүүдийн нэг болоод байгаа юм. Энд лам нар шашны олон ном уншиж, олон түмэн залбирал үйлдэж, баяр ёслолын зан үйл явуулдаг болоод байна.
“Бурхан багшийн Алтан сүм”-ийн барилгыг тойроод таван метр тутамд ээлжлэн цагаан суварга бүхий хашаагаар хүрээлэгдсэн байдаг. Сүмийг тойроод нийт 108 суварга байдаг. Алтан сүмийн гол хаалга нь өмнө зүгт хардаг бөгөөд сүмийн хүрээлсэн хашаа нь ертөнцийн дөрвөн зүгт харсан хаалгатай байдаг юм. Хийдийн барилгын цогц байдал нь мандал хэлбэртэй байдаг. Үүнээс гадна сүмийн төв байргийг Наланда хийдийн бурхны шашны их багш нарын 17 хөшөөгөөр хүрээлүүлсэн байдаг байна.
Дотоод байдал
[засварлах | кодоор засварлах]Бурхан багшийн алтан сүм 7 давхар юм. Нэг давхарт номын сан, мүзей, хурал хурдаг танхим байралдаг. Хоёрдугаар давхарт Будда Шагжамүнигийн 9 метрийн өндөр баримал бүхий мөргөл үйлдэх дуган байралдаг юм. Уг баримал дотор ариун нандин зүйлс - тарни, хүж, үнэт эдлэл, Бүгд найрамдах Халимаг улсын өнцөг булан бүрээс авчирсан газрын шороо, Халимагт ургадаг ургамал, үр тариа байдаг. Бурхан багшийн баримал нь алтадаж бүрсэн бөгөөд алмааз шигтгэж чимсэн байдаг. Гурван давхарт лам нар, төвд эмч, зурхайчид иргэдийг хүлээн авах тусгай өрөөнүүд байдаг. Мөн энэ давхарт сүмийн захиргаа, удирдлагын өрөнүүд байралдаг ажээ. Дөрөв дэх давхарт Халимагийн Буддистуудын тэргүүн Тело Тулку Ринбүчигийн өргөө, хурлын бага танхим зэрэг байралдаг. Таван давхарт Дээрхийн Гэгээнтэн XIV Далай Ламын өрөө байдаг. Зургаа дахь давхарт тусгай туслах өрөөнүүд байдаг. Долдугаар давхарт сүмийн лам нарын бясалгалаа хийх зориулалттай өрөө байралдаг байна.
Хурал
[засварлах | кодоор засварлах]Халимагийн ард түмний сайн сайхны төлөө, Бүгд найрамдах улсын хөгжил цэцэглэлт, бүх амьд амьтаны сайн сайхан, аз жаргал, эрүүл энхийн төлөө өдөр бүр 09.00 цагаас эхлэн Төв дуганд өглөөний хурал, залбирал, мөргөл үйлддэг байна.
- Баасан гараг бүр 14:00 цагт залбирлын ерөөл уншдаг.
- Билгийн тооллын дагуу 8, 15, 29 хоног тутамд Бурханы томоохон ном хурж мөргөл үйлддэг.
-Шинийн 8-нд - Ногоон Дарь эхийн залбирал ном уншдаг.
-Шинийн 15 - Анагаах ухаан - Манал уншдаг.
-Шинийн 29-нд - Сүсэг бишрэлийг хамгаалагчдад зориулсан залбирал -Сахиусан ном уншдаг ажээ.
Мацаг барих шинийн 8, 15, 30 өдрүүдэд —сүмийн лам нар Ногоон Дарь эх (8-нд), Манал (15-нд), Бурхан-Багш (30-нд), Окон-Тэнгэр (29-нд) уншиж залбирдаг байна.
Холбоос
[засварлах | кодоор засварлах]- Албан ёсны цахим сүлжээ - khurul.ru
- Burkhan Bakshin Altan Sume (The Golden Abode of the Buddha Shakyamuni) in English.