Jump to content

Орос хэл

Холбоос засах
Википедиа — Чөлөөт нэвтэрхий толь
(Оросоор-с чиглүүлэгдэв)
Орос хэл
русский язык
Өөрийн нэр[ˈruskʲɪi̯ jɪˈzɨk] ⓘ
ТархалтОрос, Орос хэлний ертөнцийн бусад бүс нутаг
Төрөлх хэлтэн
Төрөлх: 150 сая (2020 тооллого)[1]
Хоёрдогч: 110 сая (2020 тооллого)[1]
Эрт хэлбэр
Кирилл (Орос цагаан толгой)
Орос брайл үсэг
Албан ёсны хэрэглээ
Улс

Үндэстэн хоорондын хэл ч албан ёсны статусгүй, эсвэл нутгийн түвшинд албан ёсны статустай


Байгууллагууд
Орон нутаг
Тохируулагч
байгууллага		Оросын Шинжлэх ухааны Академийн харьяа Орос хэлний хүрээлэн[21]
Томьёолбор
ISO 639-1ru
ISO 639-2rus
ISO 639-3rus
Глоттологruss1263
Linguasphere53-AAA-ea < 53-AAA-e
(төрлүүд: 53-AAA-eaa - 53-AAA-eat)
  Орос хэл олонхын хэл
  Орос хэл цөөнхийн хэл

Орос хэл (орос. Русский язык) бол Энэтхэг-Европын хэлний язгуурын слав хэлний дорнод дэд бүлэгт багтдаг. Оросын Холбооны Улсын албан ёсны хэл бөгөөд хуучин Зөвлөлт Холбоот Улсын бүрэлдэхүүнд багтаж байсан орнуудад өргөн хэрэглэгдэж ирсэн. Эдүгээ орос хэлийг төрөлх хэлээ гэж үздэг 160 сая орчим хүн байна. Бичиг үсгийн хамгийн эртний дурсгал нь манай эриний 10-р зуунд хамаарагддаг байна.

Орос хэл бол НҮБ-ын албан ёсны 6 хэлний нэг юм. «Language Monthly» (№ 3, 1997) сэтгүүлийн мэдэгдэж буйгаар дэлхий дээр 300 сая орчим хүн орос хэл мэддэг бөгөөд тэдний 160 сая нь төрөлх хэлээ гэж үздэг бол 110 сая орчим хүн хоёр дахь хэлээ гэж үздэг байна.

Өнөөгийн байдлаар орос хэл нь Беларусь улсын төрийн хоёр хэлний нэг бөгөөд Казахстан болон Киргиз улсад албан ёсны хоёр хэлний нэг гэж тодорхойлдог байна.

Гэллапын судалгааны хүрээлэнгийн (Gallup, Inc), хуучин ЗХУ-д багтаж байсан Бүгд Найрамдах Улсуудад орос хэлний талаарх санал асуулгаар Беларусийн хүн амын -92 %, Украины -83 % , Казахстаны - 68 %, Киргизийн- 38 % орос хэлийг сонгосон байна.

Орос цагаан толгой

[засварлах | кодоор засварлах]
А а Б б В в Г г Д д Е е Ё ё
Ж ж З з И и Й й К к Л л М м
Н н О о П п Р р С с Т т У у
Ф ф Х х Ц ц Ч ч Ш ш Щ щ Ъ ъ
Ы ы Ь ь Э э Ю ю Я я

Үзэх: Монголд орос хэл

[засварлах | кодоор засварлах]

Тэмдэглэл

[засварлах | кодоор засварлах]
  1. ↑ Бүгд Найрамдах Узбекистан Улсын хууль тогтоомжийн дагуу орос хэл нь албан ёсны хэлний хувьд ямар ч статусгүй. Уг заалтад зөвхөн "Иргэдийн хүсэлтээр төрийн нотариатч, нотариатчийн үүрэг гүйцэтгэгчээс бүрдүүлсэн баримт бичгийн эх бичвэрийг орос хэл дээр, боломжтой бол хүлээн зөвшөөрөгдсөн бусад хэлээр олгоно" гэж заасан байдаг. "Uzbekistan: Law "On Official Language"". Архивласан огноо 8 May 2019. Татаж авсан: 13 November 2021.
  2. ↑ 2.0 2.1 Абхаз, Өмнөд Осети нь зөвхөн хэсэгчлэн хүлээн зөвшөөрөгдсөн улс юм.

Лавлах холбоос

[засварлах | кодоор засварлах]
  1. ↑ 1.0 1.1 Орос хэл at Ethnologue (26th ed., 2023) Closed access icon
  2. ↑ "68 дугаар зүйл. ОХУ-ын Үндсэн хууль". Constitution.ru. Архивласан огноо 6 June 2013. Татаж авсан: 18 June 2013.
  3. ↑ "17 дугаар зүйл. Бүгд Найрамдах Беларусь Улсын Үндсэн хууль". President.gov.by. 11 May 1998. Эх хувилбараас архивласан: 2 May 2007. Татаж авсан: 18 June 2013.
  4. ↑ Nazarbaev, N. (4 December 2005). "Article 7. Constitution of the Republic of Kazakhstan". Constcouncil.kz. Эх хувилбараас архивласан: 20 October 2007. Татаж авсан: 18 June 2013.
  5. ↑ "Официальный сайт Правительства КР". Gov.kg. Эх хувилбараас архивласан: 22 December 2012. Татаж авсан: 16 February 2020.
  6. ↑ "КОНСТИТУЦИЯ РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН". prokuratura.tj. Parliament of Tajikistan. Архивласан огноо 24 February 2021. Татаж авсан: 9 January 2020.
  7. ↑ Юрий Подпоренко (2001). "Бесправен, но востребован. Русский язык в Узбекистане". Дружба Народов. Архивласан огноо 13 May 2016. Татаж авсан: 27 May 2016.
  8. ↑ Шухрат Хуррамов (11 September 2015). "Почему русский язык нужен узбекам?". 365info.kz. Архивласан огноо 1 July 2016. Татаж авсан: 27 May 2016.
  9. ↑ Евгений Абдуллаев (2009). "Русский язык: жизнь после смерти. Язык, политика и общество в современном Узбекистане". Неприкосновенный запас. Архивласан огноо 23 June 2016. Татаж авсан: 27 May 2016.
  10. ↑ "16 дугаар зүйл. Гагаузийн хууль эрх зүйн код". Gagauzia.md. 5 August 2008. Архивласан огноо 13 May 2013. Татаж авсан: 18 June 2013.
  11. ↑ "Конституция Республики Абхазия". 18 January 2009. Эх хувилбараас архивласан: 18 January 2009. Татаж авсан: 16 February 2020.
  12. ↑ "КОНСТИТУЦИЯ РЕСПУБЛИКИ ЮЖНАЯ ОСЕТИЯ" [Constitution of the Republic of South Ossetia]. 11 August 2009. Эх хувилбараас архивласан: 11 August 2009. Татаж авсан: 5 April 2021.
  13. ↑ "Law of the Moldavian Soviet Socialist Republic on the Functioning of Languages on the Territory of the Moldavian SSR". U.S. English Foundation Research. 2016. Эх хувилбараас архивласан: 21 September 2016.
  14. ↑ "Romania : Languages of Romania". Ethnologue.com. 19 February 1999. Архивласан огноо 31 January 2013. Татаж авсан: 28 January 2016.
  15. ↑ 15.0 15.1 "List of declarations made with respect to treaty No. 148 (Status as of: 21/9/2011)". Council of Europe. Архивласан огноо 22 May 2012. Татаж авсан: 22 May 2012.
  16. ↑ "National Minorities Policy of the Government of the Czech Republic". Vlada.cz. Архивласан огноо 7 June 2012. Татаж авсан: 22 May 2012.
  17. ↑ "Președintele CCM: Constituția nu conferă limbii ruse un statut deosebit de cel al altor limbi minoritare". Deschide.md. Архивласан огноо 29 January 2021. Татаж авсан: 22 January 2021.
  18. ↑ Article 10 Архивлагдсан 21 Тавдугаар сар 2011 at the Wayback Machine of the Constitution says: "The state language of Ukraine is the Ukrainian language. The State ensures the comprehensive development and functioning of the Ukrainian language in all spheres of social life throughout the entire territory of Ukraine. In Ukraine, the free development, use and protection of Russian, and other languages of national minorities of Ukraine, is guaranteed."
  19. ↑ Ethnic Groups and Religious department, Fujian Provincial Government (13 September 2022). "少数民族的语言文字有哪些？". fujian.gov.cn (хятад хэлээр). Архивласан огноо 28 October 2022. Татаж авсан: 28 October 2022. 我国已正式使用和经国家批准推行的少数民族文字有19种，它们是...俄罗斯文...
  20. ↑ Ministry of Education of the People's Republic of China (27 August 2021). "中国语言文字概况（2021年版）". moe.gov.cn (хятад хэлээр). Архивласан огноо 4 January 2024. Татаж авсан: 18 December 2023. ...属于印欧语系的是属斯拉夫语族的俄语...
  21. ↑ "Russian Language Institute". Ruslang.ru. Архивласан огноо 19 July 2010. Татаж авсан: 16 May 2010.

Гадаад холбоос

[засварлах | кодоор засварлах]
 Commons: Russian language – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан
Wikipedia
Wikipedia
 Википедиа: Орос хэлээр
"https://mn.wikipedia.org/w/index.php?title=Орос_хэл&oldid=819059"-с авсан