Ханх сум

Монгол улсын
Хөвсгөл аймгийн
Ханх сум
Монгол улсын ; Хөвсгөл аймгийн ; Ханх сум
	Хөвсгөл нуурын Турт боомт
	Улбар шар нь Мөрөн, ягаан нь Ханх
5,500 км²	газар нутагтай
2,140 хүн	оршин суудаг
26,000	толгой малтай
Дотроо	Тураг, Хороо, Турт гэх гурван багтай.
1931 онд	үүсэн байгуулагдсан
1959 онд	эргэн байгуулагдсан
1994 онд	ахин байгуулагдсан
Эргэн тойрондоо	Цагаан-Үүр, Чандмань-Өндөр, Рэнчинлхүмбэ гурван сум, Хөвсгөл нуурын ус, ОХУ-ын БНБурУ-ын Түнхэн аймгаар хүрээлэгдэнэ.

Ханх сум нь Хөвсгөл аймгийн сум юм. Нийт 5,500 км² газар нутагтай^[1]. 2000 оны байдлаар 2140 оршин суугчтай байв. Сумын төв Турт нь Хөвсгөл нуурын хөвөөнд, аймгийн төв Мөрөнгөөс хойш 280 км, нийслэл Улаанбаатараас 1020 км, Оростой хиллэх Ханх-Мондийн хилийн боомтоос 22 км зайд оршино. Хөвсгөл аймгийн хамгийн өндөр цэг Мөнх Сарьдаг тус сумын нутагт, Оросын хилийн орчимд бий.

Түүх[засварлах | кодоор засварлах]

1931 онд Хөвсгөл аймагтай хамт байгуулагдсан. 1933 онд 346 өрхийн 1,000 орчим хүн, 13,200 орчим толгой мал тоологджээ. 1955 онд сумыг татан буулгаж, зарим хэсгийг нь Чандмань-Өндөр суманд нэгтгэсэн бол үлдэх хэсэг нь Турт хороо нэртэйгээр зохион байгуулагджээ. 1959 онд сумыг сэргээн байгуулсан ч 1978 онд дахин татан буулгаж, энэ удаа Рэнчинлхүмбэ сумтай нэгтгэсэн байна. 1994 онд тус сумыг дахин байгуулсан. 1956 - 1990 онд тус суманд "Хөвсгөл Долгио" нэгдэл ажиллаж байв.

Эдийн засаг[засварлах | кодоор засварлах]

2004 онд багцаагаар 26,000 толгой мал байснаас хонь 6,600, ямаа 7,500, үхэр, сарлаг 8,900,адуу 2,600, тэмээ 6 байв^[2]. 2000 онд сумын төв ОХУ-ын эрчим хүчний шугамд холбогджээ.