Бихар
Бихар (лат-га. Bihar) — Энэтхэг улсын харьяа, нутгийн дорнод биед оршдог муж.
94 мянган км² газар нутаг, 103 сая хүн амтай. Албан ёсны хоёр хэл нь хинди, урдү.
Газар зүй
[засварлах | кодоор засварлах]
Бихар нутаг Энэтхэг орны дорнод хэсэгт оршдог.
Уттар Прадеш, Өрнөд Бенгал, Жарканд муж, Балба улстай хил залгадаг.
Нутгийн тэг голоор баруунаас зүүнш Ганга мөрөн урсдаг.
Ганга мөрний цутгал Гандак, Коши, Орхани, Сон зэрэг гол мөн урсана.
Ганга мөрний нам доор газарт хамаарах ба үржил шимт хөрс шороотой.
Нутгийн хойд хязгаар Хималайн нурууны өвөр бэл болно. Нутгийн 7.2% ой.
Хүн ам зүй
[засварлах | кодоор засварлах]Бихар муж хүн амын олноор (103 сая) Энэтхэг улсын мужийн дунд 3-р байр эзэлнэ.
Хүн ард шигүү (1012 хүн/км²) суудаг. Хотжилтын хувь - 11% буюу улсдаа хамгийн бага.
Бичиг үсэгт тайлагдсан хувь - 63.8%. Үүнээс эрэгтэйд 73.5%, эмэгтэйд 53.3%.
Хинди, божпур, магах, майтил, урдү, бенгал хэлээр хэлэлцдэг.
Хүн ардын 82.7%% хиндү, 16.7% лал шашин шүтлэгтэй.
Хот суурин
[засварлах | кодоор засварлах]Томоохон хот (2011 оны байдлаар):
Түүх
[засварлах | кодоор засварлах]Бихар нутагт эрт дээр үед Паталипутра нийслэлтэй Магада улс оршин байв.
Вайшал гэдэг бүгд найрамдах улс нийтийн тооллын өмнөх үед байжээ.
Гаутама Будда Магадад ном сургаалиа түгээж, Бодгая дахь Бодь модны доор даяанчилжээ.
Дараа нь Паталипутрад төвтэй Маврын улс оршин тогтнов. Ашока хааны үед ихэд хүчирхэгжсэн.
Нутгийн ноёд эзэн мэдэж байгаад Их Могол Улс, дараа нь Британийн Энэтхэгийн мэдэлд оржээ.
Бенгал мужийн харьяанд байгаад 1912 онд Бихар-Орисса муж болов. 1936 онд тус муж хоёр салж Бихар муж байгуулагдсан.
2000 онд Бихар мужийн өмнөд хэсэг Жарканд муж болон салжээ.
Зураг
[засварлах | кодоор засварлах]-
Бодь мод
-
Нэгэн бунхан
-
2008 оны үерт
автсан тариан талбай -
Их сургуулийн хэсэг
Эшлэл
[засварлах | кодоор засварлах]- ↑ Porwal, Vikas (2022-03-22). "Бихар Дивас мужийн дуулал: क्या है बिहार का राज्यगीत, यहां जानिए इसकी दिलचस्प कहानी". Zee News (хинди хэлээр). Татаж авсан: 2024-09-27.
- ↑ Иш татахад гарсан алдаа: Invalid
<ref>
tag; no text was provided for refs namedBiharCensus2023
- ↑ Неги, Манжет (2024-12-24). "Хуучин төрийн ажилтан Ажай Бхалла Манипурын захирагчаар томилогдож, Ариф Хан Бихар руу нүүжээ". India Today. Татаж авсан: 2024-12-24.
- ↑ "Мужийн мэдээлэл". Бихарын засгийн газар. Эх хувилбараас архивласан: 2017-09-22. Татаж авсан: 2017-09-27.
- ↑ "Бихарын байршил - Газарзүйн байршил Бихар Энэтхэг". www.bharatonline.com. Архивласан огноо 2023-03-24. Татаж авсан: 2023-03-24.
- ↑ "Bihar Profile" (PDF). census.gov.in. Эх хувилбараас (PDF) архивласан: 9 August 2021. Татаж авсан: 14 March 2020.
- ↑ "Бихарын төсвийн шинжилгээ 2024-25".
- ↑ "Дэд үндэсний ХХИ – Бүс нутгийн мэдээллийн сан". Global Data Lab (англи хэлээр). Радбоудын их сургуулийн менежментийн судалгааны хүрээлэн. Архивласан огноо 2024-09-23. Татаж авсан: 2024-09-28.
- ↑ "Үндэсний эрүүл мэндийн судалгааны I үе шат (2019-2020)-ын дагуу Энэтхэгийн муж ба холбооны нутаг дэвсгэрийн хүйсийн харьцаа" (PDF). Эрүүл мэнд, гэр бүлийн халамжийн яам, Энэтхэг. 2020-12-10. Архивласан (PDF) огноо 2022-11-25. Татаж авсан: 2022-11-25.