Үржингийн Хүрэлбаатар

Үржингийн Хүрэлбаатар
Бүтэн нэр	Үржингийн Хүрэлбаатар
Төрсөн он	1954 он (68–69 настай)
Төрсөн газар	Монгол, Говь-Алтай, Төгрөг
Улс орон	Монгол (МУ)
Ажил үйл	яруу найрагч, сэтгүүлч

Үржингийн Хүрэлбаатар (1954 онд төрсөн) гэж Монгол Улсын соёлын гавъяат зүтгэлтэн, Хэл бичгийн ухааны доктор, яруу найрагч, зохиолч, сэтгүүлч, шүүмж судлаач, дууны шүлгийн нэрт мастер.

Намтар

Хүрэлбаатар 1954 онд Монгол улсын Говь-Алтай аймгийн Төгрөг сумын нутагт Үржингийн хоёрдугаар хүү болон төрсөн.

УБИС-ийн хэл уран зохиолын ангийг 1977 онд, МЛИС-ийн сэтгүүлчийн ангийг 1984 онд, Унгар улсын Олон улсын сэтгүүлчийн дээд курсыг 1988 онд тус тус төгсч багш-сэтгүүлчийн хос мэргэжил эзэмшсэн. Тэрээр ШУА-ийн Хэл зохиолын хүрээлэнгийн Урлаг судлалын сектор /1977-1980/-т эрдэм шинжилгээний ажилтан, театр судлаач, Улаанбаатар хотын намрын хороо, АДХ-ын гүйцэтгэх захиргааны хэвлэл "Улаанбаатарын мэдээ" /1980-1990/ сонинд сурвалжлагч, хэлстийн эрхлэгч, Нийслэлийн төр, захиргааны төв хэвлэл- "Улаанбаатар" /1990-1999/ сонины анхны эрхлэгчээр тус тус ажиллаж байсан. «Улаанбаатар» сонины нэрэмжит Монгол улсын арслангуудын барилдааныг санаачлагч, «Монголын сайхан бүсгүй» шалгаруулах тэмцээнийг зохион байгуулсан билээ. Мөн Цагдаагийн Ерөнхий газрын хэвлэл "Нүгэл буян" /1992/, Улсын гаалийн Ерөнхий Газрын хэвлэл "Алтан босго" /1993/ сонин зэрэг арав гаруй сонинг үүсгэн байгуулсан. 1990-1992 онд Улаанбаатар хотын АИХ-ын депутат, 1992-1996 онд Нийслэлийн Иргэлийн төлөөлөгчдийн хурлын төлөөлөгч, 1999-2008 онд МУНН-ын даргаар ажиллаж байсан.

2001 онд Гадаад хэл, сэтгүүл зүйн "Түгээмэл" дээд сургуулийг үүсгэн байгуулж захирлаар нь ажиллаж байна. "Арслан судлалын төв" /1995/, "Мишигийн Цэдэндорж" сан /1998/, Д.Намдаг судлалын төв /2001/, Монголын дууны яруу найрагчдын нийгэмлэг /2011/, Монголын сэтгүүл зүйн академи /2012/ зэрэг төрийн бус арав гаруй байгууллагыг үүсгэн байгуулж тэргүүлэн ажилладаг.

Ү.Хүрэлбаатарын гол судалгаа нь зохиолч, найруулагч Донровын Намдагийн тухай байлаа. Тэрбээр "Д.Намдагийн туршиц туурвил зүй" /жүжгийн зохиолын жишээн дээр УБ.,1998/ ганц сэдэвт бүтээл туурвиж хэл бичгийн ухааны доктор /Ph.D/-ын зэрэг хамгаалсан. Ү. Хүрэлбаатар нь монголын рок поп, түүгээр ч барахгүй нийтийн дууны ертөнцөд өөрийн гэсэн байр суурьтай томоохон яруу найрагч юм. Түүний шүлгээр бүтсэн 500 гаруй дууг монголын ард түмэн чихэндээ ээмэг мэт зүүж, амандаа чихэр мэт хүлхсээр л байна.

2012 онд Монгол Улсын Соёлын Гавъяат зүтгэлтэн цол тэмдгээр энгэрээ мялаасан.

Ү.Хүрэлбаатар нь хэвлэл мэдээлэл, боловсрол, шинжлэх ухаан, соёл урлаг, утга зохиол зэрэг олон салбарт өргөн хүрээтэй үйл ажиллагаа явуулж олонд танигдан хүндлэгдсэн эрч хүч, идэвх санаачлагатай монголын тэргүүний сэхээтний нэг юм. Тэрбээр монголын сэтгүүл зүй, соёл урлаг, утга зохиол, боловсролын салбарт жинтэй хувь нэмэр оруулсан сэтгүүлч, зохиолч, эрдэмтэн юм. Эдүгээ монгол дуу бүтээгчдийн зохиогчийн эрхийг хамгаалах хамтын удирдлагын байгууллага Монголын зохиолч, хөгжмийн зохиолч, нийтлэгчдийн нийгэмлэг /MOSCAP/-ийн гүйцэтгэх захирлаар үр бүтээлтэй ажиллаж байна. Ялангуяа Олон улсын зохиогчдын эрхийн хамтын удирдлагын байгууллагуудын холбоо /CISAC/-ны гишүүн болж олон улсын хүрээнд монголын дуу хөгжмийн бүтээлийн зохиогчийн эрхийг хамгаалах талаар томоохон алхам хийсэн нь монголын уран бүтээлчдийн бүтээлийг хамгаалах гол найдвар болж байна.

Уран бүтээл

Ном

Ганц сэдэвт зохиол

1. “Д.Намдагийн туршиц туурвил зүй” Жүжгийн зохиолын жишээн дээр. Ред. Ц.Мөнх Д.Цэнд УБ, 1998

2. “Экспериментальная поэтика Д.Намдага” УБ., 1998

Ном товхимол

1. “Сургуулийн ертөнцөд хийсэн сурвалжлага” УБ.,1988
2. “Тэнгэрийн зүйдэл” УБ.,1995
3. “Д.Намдагийн уран бүтээлийн онцлог” Ред. Х.Зандраабайдий. УБ., 1998
4. “Малига бүргэдийн дэвэлт” УБ.,1998
5. “Ерөнхий эрхлэгчийн зурвас” УБ.,1998
6. “Бөхийн хорхойтны өдрийн тэмдэглэл” /Нэгдүгээр дэвтэр/ Ред. Д.Дамдин. УБ., 2000.
7. “Газрын зүйдэл” УБ.,2001
8. “Донровын Намдаг” XX зууны монгол зохиолчид. 9-р дэвтэр. Ред. Х.Сампилдэндэв нар. УБ., 2001
9. “Миний хайртын төрсөн өдөр” Ред.Б.Лхагвасүрэн. УБ., 2002
10. “Эрх саран” УБ., 2002
11. "Улс төрд мөнхийн дайсан гэж байхгүй" УБ.,2004
12. "Чөдөр гурвалжин" УБ.,2015
13. "Гандирсан" УБ.,2015
14. "Тархины фитнес" УБ.,2015
15. "Өлзийт өглөөний мэнд" УБ.,2017
16. "Монголын шилдэг нийтлэл" УБ.,2018
17. "Өвөө зээ хоёр" УБ.,2021
18. "Гоо марал" УБ.,2021
19. "Эмээ зээ хоёр" УБ.,2021
20. "Цахим өгүүллэг" УБ.,2021
21. "Оршил" УБ.,2021
22. "Бясалган дуулах уу" УБ.,2021
23. "Чи байх гэвэл шилдэг нь бай" УБ.,2022

Уран бүтээлийн тайлан тоглолт

"Эрх саран" /2002/

"Түгээмэл аялгуу" /2004/

"Миний дуу-Миний аз жаргал" /2013/