Олон улсын физикийн олимпиад

Олон улсын физикийн олимпиад (ОУФО) нь ахлах ангийн сурагчидын дунд жил бүр зохиогддог физикийн тэмцээн юм. Энэ нь олон улсын шинжлэх ухааны олимпиадуудын нэгд ордог. Хамгийн анхны ОУФО нь 1967 онд Польш улсын Варшав хотод зохиогдож байсан.

Орон бүрээс оролцох баг нь үндэсний хэмжээнд шалгарсан таван сурагч (оролцогч) болон багийн хоёр удирдагчаас бүрдэнэ. Мөн ажиглагч дагалдан явах боломжтой. Сурагчид онолын болон туршлагын бодлогуудыг бодох бөгөөд бие даан өрсөлдөнө. Сурагчидын амжилтыг алт, мөнгө, хүрэл медаль болон шагналт байраар урамшуулдаг.

Олимпиадын онолын хэсэг нь 3 бодлогоос бүрдэх бөгөөд 5 цагийн хугацаанд бодох ёстой. Энэ төрлийн бодлого нь ихэвчлэн хоёр болон түүнээс дээш хэсгүүдээс бүрддэг. Харин туршлагын ажил нь нэг юмуу хоёр ажлаас бүрддэг бөгөөд үүнд мөн 5 цагийн хугацаа өгдөг.

39-р ОУФО нь 2008 оны 7-р сарын 20-29-нд Вьетнамын Ханой хотод болсон, мөн 40-р олимпиад нь Мексик улсын Меридад 2009 оны 7-р сарын 11-19-ны хооронд болсон байна. Олон улсын физикийн 41-р олимпиад 2010 оны 7-р сарын 17-25-ны хооронд Хорват улсын Загреб хотод зохиогдсон. Хамгийн сүүлд 2011 онд 42-р ОУФО нь Тайланд улсын Бангкок хотод 7-р сарын 10-18-ны хооронд зохион байгуулагдлаа.

Түүх

Анхны ОУФО-г зохион байгуулахаас хэдэн сарын өмнө олимпиадад оролцох урилгыг төв Европын орнуудын хэмжээнд хүргүүлэв. Урилгыг зөвхөн Болгар, Чехословак, Унгар, Румын зэрэг улсууд хүлээн авч зохион байгуулагч орон Польштой нийлээд таван орон оролцохоор болсон. Баг бүр нь багийн нэг ахлагч, дунд сургуулийн гурван сурагчаас бүрдэж байв. Анхны ОУФО-д онолын 4 бодлого, туршлагын нэг ажлыг сурагчид бодох ёстой байлаа.

Хоёр дугаар олимпиадыг 1968 онд Проф. Резсо Кунфалви Унгар улсын Будапешт хотод зохион байгуулав. Энэ тэмцээнд нийт найман орон оролцсон. Ардчилсан Герман Улс, ЗСБНХУ болон Югослав зэрэг улсууд шинээр оролцсон юм. Өмнөх олимпиадын адил баг бүр 3 гишүүнтэй нэг ахлагчтай байв. Хоёр дугаар ОУФО болохоос тодорхой хугацааны өмнө дүрэм болон хөтөлбөрийн урьдчилсан хувилбарыг боловсруулсан юм. Сүүлд тэмцээнд оролцсон багийн ахлагч нараас бүрдсэн Олон Улсын Зөвлөл нь эдгээр баримтуудыг албан ёсоор хүлээн зөвшөөрсөн юм. Энэ явдал II ОУФО болсноос хэдэн сарын дараа Чехословакийн Брнод болсон тусгай хуралдаан дээр болсон билээ.

Гурав дугаар ОУФО-г 1969 онд Проф. Ростислав Костял Чехословак улсын Брнод зохион байгуулав. Энэ удаад баг бүр дунд сургуулийн таван сурагч, 2 ахлагчтайгаар оролцов. Брнод болсон тэмцээнийг өмнө батлагдсан албан ёсны дүрмийн дагуу зохион байгуулав.

1970 онд ЗСБНХУ-ын Москва хотод дараагийн олимпиад болов. Орон бүрээс зургаан сурагч хоёр ахлагч оролцов. Энэ олимпиадын үеэр дүрмэнд бага зэрэг өөрчлөлт орсон.

1971 онд Болгар улсын Софид болсон тав дугаар ОУФО-аас хойш баг бүр таван сурагч, хоёр ахлагчаас бүрдэх болсон. 1978 болон 1980 онуудад ОУФО зохион байгуулагдаагүй юм. Энэ нь барууны орнууд тэмцээнд оролцох болсоноос үүдэлтэй. Олимпиадад оролцсон анхны капиталист орон нь ХБНГУ байв. Эхэндээ тэмцээнд оролцох болсон цөөн хэдэн барууны орнууд ОУФО нь хоёр жил тутамд барууны болон зүүний орнуудад ээлжлэн зохиогдоно гэсэн зарчмыг хүлээн авахаас татгалзсан юм. Тиймээс социалист орнууд 1978 болон 1980 онуудад олимпиад зохион байгуулахаас татгалзсан юм. Харин 1982 оноос эхлэн жил бүрийн олимпиадууд сэргэсэн бөгөөд учир нь тэр үед олимпиад зохион явуулах ачааллыг үүрэлцэх хангалттай олон барууны орнууд оролцож эхэлсэн. Өнөө үед тэмцээнийг ирээдүйд зохион байгуулах орнууд аль хэдийн тодорсон байгаа. ОУФО-г зохион байгуулах хүсэлтэй орнууд хүсэлтээ бусаддаа зохион байгуулах жилээсээ гурван жилийн өмнө мэдэгдэх ёстой. Үүний дараа тухайн улс нь хүлээх жагсаалтанд орох бөгөөд энэ нь жишээлбэл 2006 оноос 2050-иад он хүртэлх жагсаалт байна. Ээлжиндээ ОУФО-г зохион байгуулж чадаагүй орныг ОУФО-оос хасах хүртэл арга хэмжээ авдаг. Энэ тухайлбал 2000 онд Франц улсад тохиолдсон юм.

Тэмцээний зохион байгуулалт, бүтэц

Тэмцээн буюу олимпиад нь хоёр өдөр үргэлжлэнэ. Нэг өдөрт нь онолын бодлогууд бодно. Онолын хэсэг нь дунд сургуулийн физикийн хичээлд заагддаг хөтөлбөрт байдаг бүлгүүдээс хамгийн багадаа дөрвийг хамруулан нийт 3 бодлоготой байдаг. Нөгөө өдөрт туршилтын ажил (бодлого) хийх бөгөөд энэ хэсэг нэг юм уу хоёр ажлаас бүрдэнэ. Энэ хоёр өдөр нь дундаа ядаж нэг өдрийн завсарлагатай байна. Дээрх хоёр өдөрт бодох хугацаа нь тус бүр таван цаг байна. Баг бүр нь ерөнхий боловсролын болон техник дунд сургуулийн сурагчдаас бүрдэх ёстой. Их сургууль болон коллежийн сурагчид оролцохыг хориглоно. Багууд голдуу таван сурагч болон хоёр ахлагчтай байдаг.

Олимпиадын медаль болон шагналт байр хүртэх болзол нь дараах дүрмийн дагуу хэрэгжинэ.^[1]: Алтан медалийг нийт оролцогчдын хамгийн өндөр оноо авсан 6%-д олгоно. Мөнгөн медаль болон түүнээс дээш медалийн болзлыг хамгийн өндөр оноотой нийт оролцогчидын 18% нь хангана. Хүрэл болон түүнээс дээш медалийн хувьд хамгийн өндөр оноотой нийт оролцогчидын 36%. Шагналт байр болон түүнээс дээш байрын болзол нь нийт оролцогчдын хамгийн өндөр оноотой 60% ноогдоно. Бусад оролцогчид оролцсон тухай сертификат хүртдэг. Хамгийн өндөр оноо авсан оролцогч (Үнэмлэхүй аврага) нь алтан медалиас гадна тусгай шагнал хүртдэг.

Зохион байгуулагч орнууд

Эшлэл

↑ "Statutes of the International Physics Olympiads". Эх хувилбараас архивласан: 2017-07-27. Татаж авсан: 2007-12-04.

Цахим холбоос

[1] "Statutes of the International Physics Olympiads". Эх хувилбараас архивласан: 2017-07-27. Татаж авсан: 2007-12-04.

[1]