1 сарын 3

Нэгдүгээр сарын 3 нь Григорийн тооллын жилийн 3 дахь өдөр юм. Мөн он дуустал 362 өдөр (өндөр жил бол 363 дэх) үлдэж байна.

Онцлох үйл явдал

1521 - Ромын пап Х Лео папын захидал явуулж шашны зүтгэлтэн Мартин Лютерийг хөөв.
1749 – Дани улсад хамгийн удаан хугацаанд нийтлэгдэж байгаа Berlingske сонины анхны дугаар хэвлэгджээ.
1777 – Принстоны тулалдаанд Америкийн генерал Жорж Вашингтоны арми Британийн Корнуоллсын армийг буулган авав.
1815 – Австри, Их Британи, Франц батлан хамгаалах холбоог нууцаар байгуулж Орос болон Пруссийн эзэнт гүрний эсрэг ажиллагаа явуулж эхлэв.
1833 - Английн ахмад Жеймс Онслоу "Клио" хөлөг онгоцоор Фолклендийн аралд хүрснээр Британийн бүрэн эрхт байдлыг дахин зарлажээ.
1848 – Либери улсын анхны ерөнхийлөгч Жосеф Женкинс Робертс тангараг өргөв.
1868 - Япон дахь Мейжигийн сэргэлт: Токүгавагийн эрх ямбыг халж, Сацүма, Чошү нар засгийн эрхийг булаан авав.
1861 - Америкийн иргэний дайн: Делавейр муж АНУ-аас салан тусгаарлахгүй байхаар болов.
1870 – Алдарт Брүүклин гүүрийн барилгын ажил эхэлжээ.
1885 - Хятад-Францын дайн: Нуй Бопын тулаан эхлэв.
1888 – Гэрлийн хугарлаар алсын одыг харах боломж бүхий 91 см-ийн урттай телескопыг Ликийн судалгааны төвд зохион бүтээв. Энэ нь дэлхийн түүхэнд хамгийн анхны том хэмжээтэй телескоп байсан юм.
1911 - Оросын Туркестан дахь Алматы хотод 7.7 магнитудын хүчтэй газар хөдлөв.
1913 - Балканы нэгдүгээр дайн: Грек улс Эгийн тэнгисийн зүүнтэй орших Чиос аралд хяналтаа тогтоов. Османы эзэнт гүрний сүүлийн цэргүүд тулаанд бууж өгсөнөө зарлаж гэдрэг буцжээ.
1920 - Мексикийн Пуебла болон Веракруз хотод 6.4 магнитудын хүчтэй газар хөдөлж, 640 магадгүй түүнээс ч их хүний амь насыг авч одов.
1925 – Бенито Муссолини өөрийгөө Итали улсын удирдагч хэмээн зарлав.
1933 – АНУ-ын Умард Дакота мужийн төлөөлөгчдийн танхимын даргаар Минни Д.Крейг томилогдсон нь энэ суудалд суусан анхны эмэгтэй улстөрч байсан юм.
1947 – АНУ-ын Төлөөлөгчдийн танхимын хуралдааныг анх удаа телевизээр дамжуулав.
1949 – Филиппин улсын төв банк байгуулагджээ.
1953 - АНУ-ын Конгресст анх удаа ээж, хүү хоёр сонгогдов. Охайо мужийн улстөрч Францес П.Болтон болон түүний хүү Оливер Болтон конгрессийн танхимд сонгогджээ.
1956 – Эйфелийн цамхаг-ийн дээд хэсэгт гал гарчээ.
1957 – Хамилтон цагны үйлдвэр дэлхийд анх удаа электрон цаг зохион бүтээжээ.
1959 – Аляск муж АНУ-ын 49 дэх муж улс болов.
1961 - Хүйтэн дайн: Эдийн засгийн хэд, хэдэн ориг тавьсны дараа АНУ Куба улстай дипломат харилцаагаа тасалжээ.
- Португалийн харьяанд байсан Ангол улсын Байса де Кассанже хотод фермерүүд эсэргүүцлийн жагсаал зохион байгуулж эцэстээ бослого болон хувирав. Энэ нь Анголын тусгаар тогтнолын дайны эхлэл болжээ.
1962 – Пап лам XXIII Йоан Кубын удирдагч Фидель Кастротой уулзжээ.
1977 – Apple компани компьютеруудаа үйлдвэрлэж эхлэв.
1990 - АНУ Панам руу довтлов. Улмаар Панамын дарангуйлагч Мануэль Норьега АНУ-д бууж өгчээ.
1993 – ОХУ-ын нийслэл Москва хотноо ОХУ-ын ерөнхийлөгч Борис Ельцин, АНУ-ын ерөнхийлөгч Жорж Буш нар START буюу Стратегийн зэвсэглэлийг хорогдуулах хоёр дахь гэрээнд гарын үсэг зурав.
2000 – Чарли болон Снүүпигийн Пинатс комиксын сүүлийн дугаар хэвлэгджээ.
2002 – Израйль-Палестинийн сөргөлдөөн: Улаан тэнгист байан Палестинийн "Карине А" хөлгөөс Израйлийн зэвсэгт хүчин 50 тонн зэвсэг илрүүлжээ.
2004 – Улаан тэнгист Египетийн агаарын тээврийн 604-р нислэг осолдож хөлөгт зорчиж байсан 148 хүн бүгд амиа алдав.
2009 – Сатоши Накамото гэгч цахим тооцооны Биткойны блокчейн технологийн эхний блокыг боловсруулжээ.
2015 - Боко Харам бүлэглэл Нигерийн зүүн хойд хэсгийн Бага тосгонд довтлон, 2000 гаруй хүнийг хүйс тэмтэрчээ.
2016 – Саудын Арабид бослого хөдөлгөөн, өлсгөлөн зарласан гэх үндэслэлээр тэмцэгч Нимр аль-Нимрийг цаазаар авав. Үүнээс болж Иран улс Саудын Арабтай дипломат харилцаагаа тасалжээ.
2018 – Компьютерийн хамгаалалтын "Мелтдаун", "Спектр" микропроцессрийг бүх компьютерүүдэд угсарч дуусгав.
2019 - Хятадын хөөргөсөн "Чанг-э 4" хөлөг анх удаагаа сарны алсад хүрэв.
2020 - Ираны генерал, төрийн зүтгэлтэн Касем Сулеймани Америкуудын хийсэн дронын дайралтад өртөн амь насаа алджээ.
2024 - Иран улсын Керман хотод хэд, хэдэн удаагийн цуврал дэлбэрэлтийн улмаас наад зах нь 91 хүн амь насаа алдав. Тус хотод орших Касем Сулейманигийн бунхны ойролцоо, дурсгалыг нь хүндэтгэж байсан иргэд амь насаа алджээ.

Мэндэлсэн алдартнууд

МЭӨ 106 – Эртний Ромын философич, улстөрч Цицерон (МЭӨ 43 онд нас барсан)
1611 - Английн улстөрийн онолч Жеймс Харрингтон (1677 онд нас барсан)
1777 – Наполеон Бонапартын дүү Элиса Бонапарт (1820 онд нас барсан)
1816 - АНУ-ын улстөрч, бизнесмен Самуэл Померой (1891 онд нас барсан)
1861 - Английн газрын теннисний нэрт тамирчин ах дүү Эрнест, Уиллиам Реншоу (1899, 1904 онд нас барсан)
1875 - Грекийн 145 дахь Ерөнхий сайд Александрос Диомидис (1950 онд нас барсан)
1876 – Зүүн Германы анхны Ерөнхийлөгч Вильгелм Пиек (1960 онд нас барсан)
1877 - Академийн наадмын шагналт жүжигчин Жозефин Халл (1957 онд нас барсан)
1879 – АНУ-ын 32 дахь тэргүүн хатагтай Грейс Күүлидж (1957 онд нас барсан)
1883 – Их Британийн цэрэг, хуульч, Их Британийн ерөнхий сайд Клемэнт Аттлий (1967 онд нас барсан)
- Олимпын мөнгөн медальт Канадын зээрэнцэг шидэгч Данкан Гиллис (1963 онд нас барсан)
1892 он — Английн зохиолч, "Бөгжний эзэн", "Хоббит"-ын гурамсан романыг зохиогч Ж.Р.Р.Толкин (1973 онд нас барсан)
1901 - Вьетнам улсын анхны Ерөнхийлөгч Нго Дин Дьем (1963 онд нас барсан)
1905 - Холливудад алдаршсан анхны Хятад гаралтай жүжигчин Анна Мей Вонг (1961 онд нас барсан)
1910 - Америкийн нэрт кино найруулагч, продюсер Жон Старжес (1992 онд нас барсан)
1927 – Турк улсын 9 дэх тэргүүн хатагтай Назмие Демирэл (2013 онд нас барсан)
1929 он — Италийн кино найруулагч Сержио Леоне (1989 онд нас барсан)
- "Интел" компанийг хамтран үүсгэн байгуулалцсан Гордон Моор (2023 онд нас барсан)
1932 - Олимпын хүрэл медальт, Европын хошой аварга, Финландын тулгууртай харайгч Ээлес Ландстром (2022 онд нас барсан)
1939 - Америкийн алдарт хоккейч "Алтан Жет" хочит Бобби Халл (2023 онд нас барсан)
1946 – Алдарт Лед Зеппэлин хамтлагийн басс гитарчин Стивен Стиллс
1950 - Сербийн онгоцны ослоос амьд үлдэн, Гиннесийн дээд амжилтын номд бичигдсэн Весна Вулович (2016 онд нас барсан)
1953 – Мальдив улсын 5 дахь Ерөнхийлөгч Мохаммед Вахийд Хассан
1956 – АНУ-ын жүжигчин, найруулагч, кино зохиолч, продьюсер Мел Гибсон
1962 - АНУ-ын Мэргэжлийн бейсболын лигийн дэлхийн цувралын аварга Даррен Даултон (2017 онд нас барсан)
1969 - Олимпын аварга, тив, дэлхийн хошой аварга, Италийн бобслейч Герда Вайсенштайнер
1971 - Өмнөд Солонгосын жүжигчин И Ил Хва
1974 - Олимпын мөнгөн медальт Канадын хоккейч Тодд Варринер
1976 - Грекийн хөлбөмбөгч Ангелос Басинас
1980 - Олимпын аварга, мөнгөн медальт, дэлхийн аварга, танхимын ДАШТ-ын хошой аварга Америкийн декатлонч Брайан Клей
1982 - Өмнөд Солонгосын дуучин, жүжигчин Пак Жи Ёнг
1983 - Ирландын жүжигчин Кейти Макгарт
1985 - Литвын сагсанбөмбөгч Линас Клейза
1986 - Монтенегрогийн алдарт сагсанбөмбөгч Никола Пекович
1987 - Испанийн хөлбөмбөгч Адриан
- Өмнөд Солонгосын дуучин, жүжигчин Ким Ок Бин
1988 – Хойд Ирландын хөлбөмбөгч Жонни Эванс
1989 - Олимпын гурав, дэлхийн 10 удаагийн аварга Японы уран хөдөлгөөнт гимнастикч Үчимүра Кохей
1991 - Өмнөд Солонгосын дуучин, жүжигчин Го Хара (2019 онд нас барсан)
1992 – АНУ-ын сагсан бөмбөгч Дүг Макдермотт
1995 - Йорданы сагсан бөмбөг Ронде Холлис-Жефферсон
- Өмнөд Солонгосын дуучин, жүжигчин Жисоо
- Өмнөд Солонгосын дуучин, жүжигчин Ким Сёл Хён
1996 - Английн жүжигчин Флоренс Пью
2003 - Шведийн байгаль экологийн төлөө тэмцэгч Грета Тунберг

Нас барсан алдартнууд

236 – Пап Антерус
1322 - Францын хаан V Филип (1292 онд төрсөн)
1701 – Монакогийн хунтайж I Льюй (1642 онд төрсөн)
1903 - Адольф Гитлерийн эцэг Алойс Гитлер (1837 онд төрсөн )
1923 он — Чехийн зохиолч, нийтлэлч Ярослав Хашек
1933 – Германы канцлер Вильгелм Куно (1876 онд төрсөн)
1945 – Польшийн аялагч, сэтгүүлч Фердинанд Антон Оссендовскый (1879 онд төрсөн)
1956 – Германы канцлер Йосеф Вирт (1876 онд төрсөн)
1979 – Хилтоны сүлжээ рестораныг үндэслэгч Конрад Хилтон (1887 онд төрсөн)
2002 – Heineken компанийн эзэн, Голландын бизнесмэн Фредди Хайникэн (1923 онд төрсөн)

Commons: 1 сарын 3 – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан