1 сарын 16
Харагдац
Түүхэн жилийн өдөр 12 сар · 1 сар · 2 сар | |||||||||||||||||||||||||||||||
|
1 сарын 16 нь Григорийн тооллын жилийн 16 дахь өдөр, энэ өдрөөс хойш он дуусахад 349 хоног үлдэнэ. Хэрэв өндөр жил тохиовол 350 хоног үлдэнэ. Энэ өдрийг АНУ-ыд Шашин шүтлэгийн эрх чөлөөний өдөр болгон тэмдэглэдэг. Католик шашинтнууд I Марселлусын дурсгалыг хүндэтгэдэг ажээ.
Онцлох үйл явдал
[засварлах | кодоор засварлах]- МЭӨ 27 - Гайус Юлий Цезар Октавианусын нэрийг Ромын сенат Августус гэж нэрлэв. Ромын эзэнт гүрнийг тэр энэ мөчөөс эхлэн захирах болсон юм.
- 929 - Эмир III Абд-Ар-Рахман Кордобагын Халифатыг үүсгэн байгуулав.
- 1412 - Медичигийн гэр бүл Папын зөвлөлийн дэргэдэх албан ёсны банкирууд болжээ.
- 1492 - Испанийн аугаа хатан хаан I Исабелла Испани хэлний хэл зүйн дүрмийг анх удаа боловсруулав.
- 1547 - Оросын эзэнт гүрний хаан ширээнд олноо "догшин" хэмээн алдаршсан IV Иван суужээ.
- 1605 - Испанийн Мадрид хотод Мигель де Сервантесын "Дон Кихотын тэргүүн дэвтэр" хэвлэгдэв.
- 1707 - Шотландын парламент хэлэлцээд Нэгдэлийн хуулийг батласнаар Их Британийн бүрэлдэхүүнд нэгджээ.
- 1786 - Америкийн нэрт улстөрч, соён гэгээрүүлэгч Томас Жефферсон Виржиниа мужид "Шашны эрх чөлөөний тунхаг"-ыг хэвлүүлсэн байна.
- 1862 - Хартли Коллиеригийн осол: Их Британид үйл ажиллагаа явуулдаг нэгэн уурхай нурсаны улмаас 200 насанд хүрсэн хүн,4 хүүхэд амиа алджээ. Ослоос хоёр хүн зугтаж амжсан бөгөөд Лондонд энэ талаар мэдэгдсэн байна. Улмаар Их Британид уул уурхай болон хөдөлмөрийн нас, эрхлэлтийг зохицуулсан хуулийн төсөл хэлэлцэгдэж эхэлжээ.
- 1883 - АНУ-д Нийтийн үйлчилгээний алба байгуулагдав.
- 1909 - Британийн аялагч эрдэмтэн Эрнест Шаклтоны экспедиц өмнөд туйлаас соронзон орон байдаг болохыг илрүүлжээ.
- 1919 - АНУ даяар бүгдийг тэнцвэржүүлэх хөдөлгөөн өрнөж, Үндсэн хуульд 18 дахь нэмэлт өөрчлөлт оруулах уриалга гарч эхэллээ. Үүний улмаас нэг жилийн дараа хуурай хууль үйлчилж эхэлсэн юм.
- 1920 - Францын нийслэл Парис хотноо Үндэстнүүдийн лиг /НҮБ/-ийн анхны хуралдаан болжээ.
- 1924 - Грекийн ерөнхий сайдын тушаалд Элефтерос Веницелос дөрөв дэх удаагаа сонгогдов.
- 1945 - Адольф Гитлер газар доорх нуувчаасаа гарав.
- 1951 - Монгол Улсад сэтгүүлчдийн мэргэжлийн байгууллага болох Сэтгүүлчдийн нэгдсэн эвлэл байгуулагджээ
- 1969 - Чехословакын нийслэл Праг хотын төв талбайд Зөвлөлтийн захиргаадалтыг эсэргүүцэж байсан оюутан Йан Палач амиа хорлов. Үүнээс яг нэг жилийн дараа ЗХУ-ыг эсэргүүцсэн "Прагын хавар" хөдөлгөөн эхэлжээ.
- ЗХУ-ын Союз 4 болон Союз 5 хөлөг задгай сансарт нэг, нэгэндээ ачаа зөөж хийн, сансарын нисгэгчид нь задгай сансарт ажиллаж, дэлхийн сансар судлалын түүхэнд шинэ хуудас нээв. Мөн дэлхийг тойрох анхны хиймэл дагуул болсон юм.
- 1991 - Холбоотон гүрнүүдийн цэргийн анги нэгтгэл Ирак улсад нэвтэрч, "Персийн булангын дайн" эхлэв.
- 1992 - Эль Сальвадор улсын Засгийн газар сөрөг хүчинтэй энхийн гэрээ байгуулж, 12 жил үргэлжилсэн иргэний дайн эцэслэжээ.
- 2001 - Конгын Ерөнхийлөгч Лорен-Десир Кабияа бие хамгаалагчдаа буудуулж амиа алдав.
- АНУ-ын Ерөнхийлөгч Билл Клинтон, Теодор Рүүзвелтийг нас барснаас бараг 100 жилийн дараа "Хүндэтгэлийн медал"-иар шагнах зарлиг гаргажээ. Түүнийг Испани-Америкийн дайнд гарамгай гавьяа байгуулсан гэж үзэн шагнахаар болсон байна.
- 2002 - НҮБ-ын Аюулгүй зөвлөл Аль Кайда, Талибан хөдөлгөөний эсрэг үйл ажиллагаа явуулах болсноо зарлаж, Осама бин Ладеныг аюултай хүнээр тооцов.
- 2006 - Либерийн Ерөнхийлөгчөөр сонгогдсон Элен Жонсон Сирлийф тангарагаа албан ёсоор өргөв. Ингэснээр тэрээр Африк тивийн анхны эмэгтэй төрийн тэргүүн болсон юм.
- 2016 - Буркина Фасо улсын нийслэл Уагадугу хотын зочид буудал, ойролцоо орших ресторанд зэвсэгт этгээдүүд халдаж, 126 хүнийг барьцаалав. Олон цаг үргэлжилсэн ажиллагааны дүнд ихэнхийг нь суллаж чадсан ч 23 нь амиа алджээ.
- 2018 - Мьянмарын цагдаа нар Рахин үндэстний жагсагчид руу гал нээсний улмаас долоон хүн амиа алдан, 12 хүн шархдав.
- 2020 - АНУ-ын Ерөнхийлөгч Доналд Трампад итгэл үзүүлэх эсэх асуудлыг Сенатын танхимаар хэлэлцэхээр болов.
Мэндэлсэн алдартнууд
[засварлах | кодоор засварлах]- 1477 - Германы одон оронч, газар зүйч Йоханнес Шрөнер (1547 онд нас барсан)
- 1851 - Шинэ Зеландын 16 дахь ерөнхий сайд Уиллиам Холл-Жонес (1936 онд нас барсан)
- 1853 - Мишелин дугуйн компанийг үндэслэгч, бизнесмен Андре Мишелин (1931 онд нас барсан)
- 1880 - 1904 оны Сейнт Льюсын олимпын өндрийн харайлтын төрөлд алтан медаль хүртсэн Америкийн тамирчин Самуэль Жонес (1954 онд нас барсан)
- 1901 - Куба улсын 9 дэх Ерөнхийлөгч Фулгенсио Батиста (1973 онд нас барсан)
- 1911 - Чили улсын 28 дахь Ерөнхийлөгч Эдуардо Фрей Монталва (1982 онд нас барсан)
- 1931 - Германы холбооны Ерөнхийлөгч Йоханнес Рау (2006 онд нас барсан)
- 1984 - Швейцарийн хөлбөмбөгч Стефан Лихтштайнер
- 1986 - Швйецарийн хөлбөмбөгч Рето Зиглер
Нас барсан алдартнууд
[засварлах | кодоор засварлах]- 1289 - Их Монгол улсын төрийн сайд Буха (төрсөн он тодорхойгүй)
- 1750 - Хаант Оросын фильд маршал Иван Трубецкой (1667 онд төрсөн)
- 1752 - Английн нэрт түүхч, зохиолч Френцис Блүмфильд (1705 онд төрсөн)
- 1961 - Орчин үеийн хоёр дахь олимпод 200 м-ийн багийн сэлэлтийн төрөлд алтан медаль хүртсэн Германы хаант улсын тамирчин Макс Шөне (1880 онд төрсөн)
- 1962 - Улаан талбай дахь "Нэр нь үл мэдэгдэх баатруудын" хөшөөг бүтээсэн уран барималч Иван Местрович (1883 онд төрсөн)
- 1972 - "Алвин ба жирхнүүд" хүүхэлдэйн киног санаачлагч Росс Багдасариан (1919 онд төрсөн)
- 2004 - Финландын 34 дэх ерөнхий сайд Калеви Сорса (1930 онд төрсөн)
- 2010 - Америкийн түргэн хоолны сүлжээ ресторан болох "Тако Белл"-ийг үндэслэгч Глен Белл (1923 онд төрсөн)
Тэмдэглэлт өдрүүд
[засварлах | кодоор засварлах]- Америкийн Нэгдсэн Улс Шашин шүтлэгийн эрх чөлөөний өдөр
- Мьянмар Тайланд Багш нарын өдөр
- Япон Зүрүкү Ничи (Окинавагийн арлууд)
Commons: 1 сарын 16 – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан