Агваансамдангийн Сүхбат

Агваансамдангийн Сүхбат
Төрсөн өдөр	1971 оны 6 сарын 30 (53 настай)
Төрсөн газар	Монгол улсын Төв; аймгийн Сэргэлэн сум
Алдар цол
Бөхийн цол	Дархан аварга
Дууддаг нутаг	Төв аймгийн Сэргэлэн сум
	Цол ахисан он жил
Дархан аварга цол олгов	2014
Даян аварга	2007
Далай аварга	2004
Улсын аварга	2001
Улсын арслан	2000
Улсын заан	1997
Улсын начин	1993
Улсын наадмын барилдааны амжилт
Түрүүлсэн	3 (2000, 2001, 2004)
Шөвгөрсөн	11 (1993, 1997, 1998, 1999, 2000,; 2001, 2002, 2003, 2004,; 2005, 2006
	Цагаан сарын барилдааны амжилт
Түрүүлсэн	2 (1999, 2001)
Үзүүрлэсэн	1 (2003)
	2014-7-11-ний байдлаар мэдээлэв.

Агваансамдангийн Сүхбат (1971-06-30 ) нь Төв аймгийн Сэргэлэн сумын харьяат, үндэсний бөхийн дархан аварга, сонирхогчдын сүмо бөхийн дэлхийн хошой аварга, Монгол Улсын гавьяат тамирчин цолтой бөх, мөн 2016 оны УИХ-ын сонгуульд МАН-аас нэр дэвшин сонгогдон ажиллаж байв.

Тэрээр Монголын үндэсний бөхийн барилдаадн "6 залуу заан" хэмээх нэгэн үеийг эзэлсэн, үзэгчдийг шуугиулж барилдаж байсан 6 бөхийн нэг бөгөөд эдгээр заануудаасаа анх удаа Улсын наадамд түрүүлж Монгол улсын Арслан болж байсан.

2001 оны наадамд 10 даван түрүүлсэн ба ингэхдээ тухайн үеийн 12 удаа Төрийн баяр наадамд түрүүлсэн Б.Бат-Эрдэнэ аваргаар давж аварга болж байв. 2001 оны наадамд 9-ийн даваанд барилдахдаа тухайн үеийн Монгол улсын заан Г.Өсөхбаярт барилдааны дараа тийрүүлэн өшиглүүлж наадмыг 2 цаг хэртэй удаашруулж байв. Энэ нь улсын наадамд хоёр бөх хоорондоо барилдаад танхайн үйлдэл гаргасан анхны тохиолдол байв.

2006 оны наадамд бөхийн спортоос зодог тайлж буйгаа зарлаж мөн л наадамд шуугиан тарьж байв.

2014 оны наадамд Дархан аварга цолтойгоор барилдан Г.Өсөхбаяр аваргатай "Зүүний магнай" булаацалдан улмаар маргаан үүсэж Зүүний магнайд А.Сүхбат гарснаар эрэмбээ батлан протоколд тэмдэглүүлэн үлджээ. Тухайн наадмын 3-ын даваанд А.Сүхбат нь Г.Өсөхбаярыг амласан явдал нь Дархан аварга Дархан аварга цолтноо амласан анхны тохиолдол болж байв. Тус барилдаанд тэрээр барилдалгүй тахимаа тайлж өгсөн.

2015 оны наадамд дахин барилдана гэдгээ хэвлэл мэдээллээр зарласан боловч түүнд Зүүний магнайг өгөхгүй гэх эсэргүүцэл Бөхийн холбоо, Наадмын бөхийн хороонд байсан тул барилдаагүй болно.

Уг маргаан нь Монгол бөхийн дүрэм нь бөөрөнхий, тойруу утгаараа яаж ч тайлбарлаж болох гэдгийг харуулсан явдал болсон юм.

2022 оны Ардын хувьсгалын 100 жилийн ойгоор мөн л Зүүний магнайд гарах гэсэн боловч Г.Өсөхбаяр түрүүлэн гарч тэрээр зүлэг ногоон дэвжээнд хүндэтгэл үзүүлэн барилдалгүй өнжив.

Амжилт

Үндэсний бөх

1993 онд 6 давж улсын начин цол, "Өсөх идэр" чимэг,
1997 онд 7 давж улсын заан цол,
1998 онд 6 давж үлэмж бадрах чимэг,
1999 онд 5 давж саруул сайжрах чимэг,
2000 онд 9 давж түрүүлэн улсын арслан цол,
2001 онд 10 давж түрүүлэн улсын аварга цол,
2002 онд 7 давж хуйрнин шуугигч чимэг,
2003 онд 7 давж саруул сайжрах чимэг,
2004 онд 9 давж түрүүлэн далай аварга болов
2005 онд 6 давж үнэн зоригт чимэг,
2006 онд 6 давж цогт гарамгай чимэг тус тус хүртэж, шөвгөрснийхөө дараа зодог тайлснаа зарласан.
2007 онд Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Намбарын Энхбаярын зарлигаар Даян аварга цол олгосон.
2014 оны долоодугаар сарын 7-нд Үндэсний их баяр наадмын тухай хуульд өөрчлөлт орсонтой холбогдон Ерөнхийлөгч Цахиагийн Элбэгдоржийн зарлигаар дархан аварга цол хүртээсэн.^[1]

Сонирхогчдын сүмо бөх

Дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээнд 2 удаа түрүүлсэн.

Чөлөөт бөх

1997 оны Ази тивийн аварга шалгаруулах тэмцээнд мөнгөн медаль хүртсэн. Олон улсын хэмжээний мастер цолтой.

Үндэсний бөхийн амжилт

Агваансамдангийн Сүхбат^[2]
Жил	Түвшин	Бөхийн тоо	Цол	Давсан тоо	Авсан цол/чимэг	Тэмдэглэл
2014	Улс	512	Улсын Дархан Аварга	2	Улсын Дархан Аварга	Үндэсний их баяр наадын тухай хуульд өөрчлөлт орсонтой холбогдон цол ахисан.^[3]
2013	Улс	512	Улсын Даян Аварга			Зодог тайлсан.
2012	Улс	512	Улсын Даян Аварга			Зодог тайлсан.
2011	Улс	1024	Улсын Даян Аварга			Зодог тайлсан.
2010	Улс	512	Улсын Даян Аварга			Зодог тайлсан.
2009	Улс	512	Улсын Даян Аварга			Зодог тайлсан.
2008	Улс	512	Улсын Даян Аварга			Зодог тайлсан.
2007	Улс	512	Улсын Далай Аварга		Улсын Даян Аварга	Цол нөхөж олгосон.
2006	Улс	1024	Улсын Далай Аварга	6	Цогт Гарамгай
2005	Улс	512	Улсын Далай Аварга	6	Үнэн Зоригт
2004	Улс	512	Улсын Аварга	9	Улсын Далай Аварга
2003	Улс	512	Улсын Аварга	7	Саруул Сайжрах
2002	Улс	512	Улсын Аварга	7	Хуйрнан Шуугигч
2001	Улс	1024	Улсын Арслан	10	Улсын Аварга
2000	Улс	512	Улсын Заан	9	Улсын Арслан
1999	Улс	512	Улсын Заан	5	Саруул Сайжрах
1998	Улс	512	Улсын Заан	6	Үлэмж Бадрах
1997	Улс	512	Улсын Начин	7	Улсын Заан
1996	Улс	512	Улсын Начин			Өнжсөн
1995	Улс	512	Улсын Начин	3
1994	Улс	768	Улсын Начин	4
1993	Улс	512	Аймгийн Арслан	6	Улсын Начин
Улсын Наадмын Түрүү Улсын Наадмын Шөвөг Аймаг/Сумын Наадам Цол ахисан

Эшлэл

↑ "А.Сүхбат, Г.Өсөхбаяр нарт Дархан аварга цол олгов". http://www.president.mn/. Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Тамгын газар. Татаж авсан: 2014 оны 7 сарын 7. {{cite web}}: Check date values in: |accessdate= (help); External link in |work= (help)
↑ "Агваансамдангийн Сүхбатын амжилт". devjee.mn.
↑ "А.Сүхбат, Г.Өсөхбаяр нар Дархан аварга боллоо". ikon.mn. 2014-07-07.

Холбоос

[дархан_аварга-1] "А.Сүхбат, Г.Өсөхбаяр нарт Дархан аварга цол олгов". http://www.president.mn/. Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Тамгын газар. Татаж авсан: 2014 оны 7 сарын 7. {{cite web}}: Check date values in: |accessdate= (help); External link in |work= (help)

[2] "Агваансамдангийн Сүхбатын амжилт". devjee.mn.

[3] "А.Сүхбат, Г.Өсөхбаяр нар Дархан аварга боллоо". ikon.mn. 2014-07-07.

[1]

[2]

[3]

ү х з Үндэсний бөхийн аварга цол, үе үеийн аваргуудын хүснэгт
Орчин үеийн аварга цол (4)	Дархан аварга · Даян аварга · Далай аварга · Улсын аварга
Ардын хувьсгалаас өмнө тодорсон (21)	1.Цэдэн (1770) · 2.Цэрэнпил (1775) · 3.Намжилжав (1798) · 4.Дашжав (1808) · 5.Луузанрааш (1803) · 6.Чүлтэм (1809) · 7.Намжилжав (1835) · 8.Чойдорги (1825) · 9.Баянмөнх (1824) · 10.Ринчин (1843) · 11.Гомбожав (1841) · 12.Өсөхбаяр (1888) · 13.Цэвэгмид (1880) · 14.Гэлэгсэнгэ (1884) · 15.Дугар (1888) · 16.Намхай (1896) · 17.Лувсанжамба (1900) · 18.Чүлтэм (1906) · 19.Буянтогтох (1907) · 20.Шаравжамц (1911) · 21.Мөррэнчин (1912)
Ардын хувьсгалаас хойш төрсөн (25)	1.Вандан (1922) · 2.Самдан (1925) · 3.Жамъян (1926) · 4.Түвдэндорж (1941) · 5.Чимэд-Очир (1946) · 6.Батсуурь (1948) · 7.Цэвээнравдан (1951) · 8.Дамдин (1958) · 9.Цэрэн (1961) · 10.Мөнхбат (1965) · 11.Баянмөнх (1968) · 12.Бээжин (1970) · 13.Цэрэнтогтох (1979) · 14.Хадбаатар (1986) · 15.Бат-Эрдэнэ (1989) · 16.Балжинням (1995) · 17.Сүхбат (2001) · 18.Өсөхбаяр (2003) · 19.Сумъяабазар (2006) · 20.Мөнхбат (2011) · 21.Эрхэмбаяр (2013) · 22.Санжаадамба (2016) · 23.Батсуурь (2018) · 24.Бүрэнтөгс (2020) · 25.Хангай (2022)