Хишигтэн хошуу
Хишигтэн хошуу (монгол бичиг: ᠬᠡᠰᠢᠭᠲᠡᠨ
ᠬᠣᠰᠢᠭᠤ, кирилл үсэг: Хишигтэн/Хэшигтэн хошуу; хятад: 克什克腾旗, пиньинь: Kèshén kèténg qí ) бол БНХАУ-ын Өвөр Монголын Улаанхад хотын харьяаны нэгэн хошуу юм. Засаг захиргааны төв нь Бяруу балгас (хятадаар Жинпэн тосгон, 经棚镇). Зүүн талаар Линьши шянь, Онниуд хошуу, хойд болон баруун талаар Шилийн гол аймгийн Баруун үзэмчин хошуу, Шилийн хот, Шулуун Хөх хошуу, Долон нуур шянь, өмнө талаар Хэбэй мужийн Чэндэ хоттой хил залгадаг.
Түүхийн тойм[засварлах | кодоор засварлах]
Энэ хошууны нэрийг Монголын их хаадын хамгаалагч цэргийн нэгж хишигтэнтэй холбож үздэг бөгөөд Даян хаан өөрийн хөвүүн Очирболдод Цахар түмний Хишигтэн отгийг өмч болгон өгсөн. Өвөр Монгол Манжид эзлэгдсэний дараа Очирболдын тав дахь үеийн ач Соном тайжид нутаг хуваан өгч 1652 онд Хишигтэн хошууг байгуулж, Зуу Удын чуулганд багтаасан.
1912 онд Дундад Иргэн Улс байгуулагдсаны дараа Өвөр Монголд Хятадын 70,000 цэрэгтэй армийг байршуулсан тул 1913-1914 онд Богд хаант Монгол Улсын арми Өвөр Монголыг чөлөөлөхөөр Таван замаар цэрэг мордуулж Хятадтай дайтаж, тус хошууны төв Бяруу балгасыг Лаварын Сумъяа, Бавуужав нарын удирдсан монгол цэргүүд 1913 оны 6, 8, 9 сард хэд хэдэн удаа чөлөөлсөн ч, монгол цэрэг дайны ажиллагааг зогсоосноор Хятадын тал дахин эзэлсэн. 1933 онд Японы Манжго улс эзлэн авсан. 1945-1949 онд ХКН, Гоминдан намынхны байлдааны талбар болж байгаад 1949 оноос Өвөр Монголын Өөртөө Засах Орны Зуу Уд чуулганы хошуу болсон. 1969 онд хятадууд Өвөр Монголыг татан буулгах үед Хишигтэн хошууг Ляонин мужид нэгтгэж, 1979 онд Өвөр Монголд буцаан нэгтгэсэн.
Засаг захиргааны нэгж[засварлах | кодоор засварлах]
Хишигтэн хошуу нь 3 дүүрэг, 7 хот, 2 шян, 4 сумаас бүрдэх бөгөөд төв нь Бяруу хот.
| Нэр | Ханз | Пиньинь | Монгол бичиг | Засаг захиргааны код |
|---|---|---|---|---|
| Дүүрэг | ||||
| Инчан дүүрэг | 应昌街道 | Yīngchāng Jiēdào | ᠶᠢᠩ ᠴᠠᠩ | 150425400 |
| Галдастай дүүрэг | 热水塘街道 | Rèshuǐtáng Jiēdào | ᠭᠠᠯᠳᠠᠰᠤᠲᠠᠢ | 150425401 |
| Шармөрөн дүүрэг | 西拉沐沦街道 | Xīlāmùlún Jiēdào | ᠰᠢᠷᠠᠮᠥ᠋ᠷᠡᠨ | 150425403 |
| Хот | ||||
| Бяруу хот | 经棚镇 | Jīngpéng Zhèn | ᠪᠢᠷᠠᠭᠤ ᠪᠠᠯᠭᠠᠰᠤ |
150425100 |
| Юйжоуди хот | 宇宙地镇 | Yǔzhòudì Zhèn | ᠢᠦᠢ ᠵᠧᠦ ᠳ᠋ᠢ ᠪᠠᠯᠭᠠᠰᠤ |
150425101 |
| Түчэнзи хот | 土城子镇 | Tǔchéngzi Zhèn | ᠲᠤ ᠴᠧᠩᠽᠢ ᠪᠠᠯᠭᠠᠰᠤ |
150425102 |
| Дүншин хот | 同兴镇 | Tóngxīng Zhèn | ᠲᠦᠩ ᠰᠢᠩ ᠪᠠᠯᠭᠠᠰᠤ |
150425103 |
| Ванхэюн хот | 万合永镇 | Wànhéyǒng Zhèn | ᠸᠠᠨ ᠾᠧ ᠶᠦᠩ ᠪᠠᠯᠭᠠᠰᠤ |
150425104 |
| Жирүй хот | 芝瑞镇 | Zhīruì Zhèn | ᡁᠢ ᠷᠦᠢ ᠪᠠᠯᠭᠠᠰᠤ |
150425105 |
| Далай нуур хот | 达来诺日镇 | Dáláinuòrì Zhèn | ᠳᠠᠯᠠᠢᠨᠠᠭᠤᠷ ᠪᠠᠯᠭᠠᠰᠤ |
150425106 |
| Шян | ||||
| Шинкайди шян | 新开地乡 | Xīnkāidì Xiāng | ᠰᠢᠨ ᠺᠠᠢ ᠳ᠋ᠢ ᠰᠢᠶᠠᠩ |
150425200 |
| Хоншанзи шян | 红山子乡 | Hóngshānzi Xiāng | ᠬᠤᠩ ᠱᠠᠨᠽᠢ ᠰᠢᠶᠠᠩ |
150425201 |
| Сум | ||||
| Дархануул сум | 达日罕乌拉苏木 | Dárìhǎnwūlā Sūmù | ᠳᠠᠷᠬᠠᠨ᠌ᠠᠭᠤᠯᠠ ᠰᠤᠮᠤ |
150425202 |
| Баянцагаан сум | 巴彦查干苏木 | Bāyànchágàn Sūmù | ᠪᠠᠶᠠᠨᠴᠠᠭᠠᠨ ᠰᠤᠮᠤ |
150425203 |
| Хуурай хүрээ сум | 浩来呼热苏木 | Hàoláihūrè Sūmù | ᠬᠠᠭᠤᠷᠠᠢ ᠬᠦᠷᠢᠶᠡ ᠰᠤᠮᠤ |
150425204 |
| Улаанбутан сум | 乌兰布统苏木 | Wūlánbùtǒng Sūmù | ᠤᠯᠠᠭᠠᠨᠪᠤᠲᠤᠩ ᠰᠤᠮᠤ |
150425205 |