Оросын бүгд найрамдах улсууд

1. Адыгей 2. Алтай 3. Башкортостан 4. Буриад 5. Дагестан 6. Ингушет

7. Кабардино-Балкари 8. Халимаг 9. Карачай-Черкеси 10. Карель 11. Коми

12. Мари Эл 13. Мордова 14. Саха 15. Умард Осети 16. Татарстан

17. Тува 18. Удмурт 19. Хакас 20. Чечень 21. Чуваш

Оросын Холбооны Улсын олон шатласан засаг захиргааны хуваарийн нэгдүгээр зэрэг буюу дээд түвшин, үндсэн, том 83 холбооны махбодийн 21 нь Өөртөө Засах Бүгд Найрамдах Улс (оросоор республика) гэх нэгжийн нутаг билээ.

Энэ нь бүх хүн амын дотор Орос үндэстнээс харьцангуй цөөн тоотой боловч тодорхой орон нутагт анхаармаар олуулаа амьдарсаар ирсэн татар, чуваш, башкир г.м гучаад ард түмэнд гол нутагт нь өөртөө засах эрх эдлүүлж буй хэлбэр юм. Улс дотор ахиад улс байдаг ийм тохиолдол дэлхийд өөр (урьд нь ЗХУ-д байсан) байхгүй.

Сонгогдсон ард түмний нэрээр улсыг овоглоно.

Давуу байдал

Бүгд найрамдах улс нь муж, хязгаар гэх мэт адил зэргийн Оросын холбооны нэгжээс ялгаатай нь өөрийн нэрийн үндэстэн, ястны хэлийг албан ёсны хэл болгож, үндсэн хууль батлах эрхтэй. Ихэнх улсын тэргүүн нь ерөнхийлөгч гэж цоллуулдаг. Татарстан, Башкортостан хоёр хүн амын тоогоор, Чечень, Ингушет хоёр нэрийнхээ ард түмний эзлэх хувиар арай давуу байгаа.

Хүн амын харьцуулалт

БНУ-ын нэр	Аль тивд буй	Сонгогдсон ард түмэн1	Сонгогдсон ард түмний хэл угсаа	БНУ-ын хүн амд сонгогдсон ард түмний эзлэх хувь (2010)	БНУ-ын хүн амд Орос үндэстэн (2010)	Бүх хүн ам (2010)4
Адыгей	Европ	Адыг ястан	Кавказынхан	25.2%	63.6%	440,388
Алтай	Ази	Алтай ястан	Түрэг бүлгийн	34.5%	56.6%	206,195
Умард Осети	Европ	Осети ястан	Иран угсаатан	65.1%	20.8%	712,877
Башкортостан	Европ	Башкир ястан	Түрэг угсаатан	29.5%	36.1%	4,072,102
Буриад	Ази	Буриад ястан	Монгол угсаатан	30.0%	66.1%	972,658
Дагестан	Европ	Нутгийн 10 өөр ястан2	Ихэнх нь Кавказынхан	88.0%	3.6%	2,576,531
Ингушет	Европ	Ингуш ястан	Кавказынхан	94.1%	0.8%	467,294
Кабардино-Балкари	Европ	Кабардай ястан, Балкар ястан	Кабард - Кавказ, Балкар - Түрэг	69.9% (кабард 57.2%, балкар 12.7%)	22.5%	859,802
Карачай-Черкеси	Европ	Карачай ястан, Черкесс ястан	Карачай - Түрэг, Черкес - Кавказ	52.9% (карачай 41.0%, черкес 11.9%)	31.6%	478,517
Карель	Европ	Карель ястан	Урал бүлгийн	7.4%	82.2%	643,548
Коми	Европ	Коми ястан	Урал бүлгийн	23.7%	65.1%	901,189
Мари Эл	Европ	Мари ястан	Урал бүлгийн	43.9%	47.4%	696,357
Мордова	Европ	Мордова ястан	Урал бүлгийн	40.0%	53.4%	834,819
Саха	Ази	Саха ястан	Түрэг угсаатан	49.9%	37.8%	958,291
Татарстан	Европ	Татар үндэстэн	Түрэг угсаатан	53.2%	39.7%	3,786,358
Тува	Ази	Тува ястан	Түрэг бүлгийн	82.0%	16.3%	307,930
Удмурт	Европ	Удмурт ястан	Урал бүлгийн	28.0%	62.2%	1,522,761
Чечень	Европ	Чечень ястан	Кавказын бүлэг	95.3%	1.9%	1,103,686
Чуваш	Европ	Чуваш ястан	Түрэг угсаатан	67.7%	26.9%	1,251,599
Халимаг	Европ	Халимаг ястан	Монгол угсаатан	57.4%	30.2%	289,464
Хакас	Ази	Хакас ястан	Түрэг угсаатан	12.1%	81.7%	532,403

Тайлбар: Кабардино-Балкари, Карачай-Черкесс, Дагестан гуравт хэд хэдэн ард түмэн сонгогджээ. Дагестанд Агул, Авар, Даргин, Кумык, Лак, Лезги, Ногай, Рутул, Табасаран, Цахур гэх 10 ястан сонгогджээ.

Мөн үзэх

• Оросын ард түмэн