Гайана

Бүгд Найрамдах Гайана Улс
Co-operative Republic of Guyana (Англи)
Уриа: "One People, One Nation, One Destiny"
"Нэг үндэстэн, Нэг улс, Нэг хувь заяа"
Төрийн дуулал: "Dear Land of Guyana, of Rivers and Plains"
 Гайана улсын байршил (green) South America (grey)
 Гайана улсын байршил (green)

South America (grey)

Нийслэл
ба томоохон хот
Жоржтаун
6°48′21″N 58°9′3″W / 6.80583°N 58.15083°W / 6.80583; -58.15083
Албан ёсны хэлАнгли хэл
Хүлээн зөвшөөрөгдсөн орон нутгийн хэл
10 уугуул хэл
Ардын хэлГайанагийн Креол хэл
Бусад хэл
Угсаатны бүлгүүд
(2012)[1]
Шашин
(2012)[1]
Ард түмний нэршилГайаначууд‎
Төр засагНэгдмэл тусгаар ассамблейн бүгд найрамдах улс[2]
Ирфаан Али
Марк Филлипс
Баратт Жагдео
Манзур Надир
Роксан Жорж-Вилтшир (үүрэг гүйцэтгэгч)
Хууль тогтоох байгууллагаҮндэсний Хурал
Байгуулагдсан
1667–1815
1831–1966
5 сарын 26, 1966
2 сарын 23, 1970
8 сарын 1, 1973
10 сарын 6, 1980
Газар нутаг
• Нийт
214,970 км2 (83)
• Усны эзлэх талбай (%)
8.4
Хүн ам
• 2022 тооцоо
795,408[3] (166)
• Нягтаршил
3.502/км2 (232)
ДНБ (ХАЧТ)2023 тооцоо
• Нийт
$48.156 тэрбум[4] (126)
• Нэг хүнд ноогдох
$60,648[4] (24)
ДНБ (нэрлэсэн)2023 тооцоо
• Нийт
$16.309 тэрбум[4] (135)
• Нэг хүнд ноогдох
$20,539[4] (48)
ОТББИ (2007)  44.6[5]
дундаж
ХХИ (2021) 0.714[6]
өндөр · 108
Мөнгөний нэгжГайана доллар (GYD)
Цагийн бүсUTC-4 (АСЦ)
Огнооны форматөө-сс-жжжж
Жолооны талзүүн
Утасны томьёо+592
Домэйн нэр.gy

Гайана (Англиар Guyana [guˈjaːna]), албан ёсоор Бүгд Найрамдах Гайана Улс эсвэл Хамтын ажиллагааны Бүгд Найрамдах Гайана Улс, хуучнаар Британийн Гайана нь Өмнөд Америкийн хойд эрэгт орших тусгаар тогтносон улс юм. Гайана нь хуучин Нидерланд (200 гаруй жил), мөн Британийн колони байсан. Үндэстнүүдийн Хамтын Нөхөрлөлийн гишүүн орнуудаас Өмнөд Америкийн эх газар дээр орших цорын ганц улс болно. Түүнчлэн Карибын Нийгэмлэг (CARICOM)-ийн гишүүн улс бөгөөд тус байгууллагын төв нь Гайанагийн нийслэл Жоржтаунд байрладаг. Гайана улс Их Британиас 1966 оны 5 сарын 26-нд тусгаар тогтнож 1970 оны 2 сарын 23-нд бүгд найрамдах улс болжээ.


"Гайана" буюу "Гвиана" гэдэг нэр нь түүхэнд "Их усны орон" гэгддэг Амазон мөрний хойд, Ориноко голын зүүн биед орших Гвианын өндөрлөгийг нэрлэдэг нэр байв. Анх тус бүс нутагт Нидерландын гурван колони байв: Эссекибо, Демерара, Бербиче. Өнөөдөр Гайана улс нь зүүн талаараа Суринам, өмнөд болон баруун өмнөд талаараа Бразил, баруун талаараа Венесуэл улстай хиллэх бөгөөд хойд талд нь Атлантын далай байрлана.

215,000 км2 газар нутагтай Гайана улс Өмнөд Америкийн хамгийн бага газар нутагтай гурван улсын нэг юм (нөгөө хоёр нь Уругвай, Суринам). Хүн ам нь ойролцоогоор 770,000.

Эшлэл[засварлах | кодоор засварлах]

  1. 1.0 1.1 Compedium 2: Population Composition. Bureau of Statistics, Guyana. July 2016. Archived from the original on 9 July 2018. Retrieved 25 August 2018.
  2. Загвар:Cite constitution
  3. "Guyana Population (2022) - Worldometer". www.worldometers.info.
  4. 4.0 4.1 4.2 4.3 "World Economic Outlook Database, April 2023". IMF.org. International Monetary Fund. Archived from the original on 22 Дөрөвдүгээр сар 2023. Retrieved 22 April 2023.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)
  5. "Gini Index coefficient". CIA World Factbook. Archived from the original on 17 July 2021. Retrieved 4 August 2021.
  6. "Human Development Report 2021/2022" (PDF) (in англи). United Nations Development Programme. 8 September 2022. Retrieved 8 September 2022.