Руанда

Бүгд Найрамдах Руанда Улс
*Repubulika y'u Rwanda* (Киняруанда)
*République du Rwanda* (Франц)
*Jamhuri ya Rwanda* (Свахили)
Бүгд Найрамдах Руанда Улс Repubulika y'u Rwanda (Киняруанда); République du Rwanda (Франц); Jamhuri ya Rwanda (Свахили)
	Төрийн далбаа Сүлд
	Уриа: "Ubumwe, Umurimo, Gukunda Igihugu" ; (Франц: "Unité, Travail, Patriotisme"); (Свахили: "Umoja, Kazi, Uzalendo"); (Монгол: "Эв нэгдэл, ажил хөдөлмөр, эх оронч үзэл")
	Төрийн дуулал: "Rwanda Nziza"; (Монгол: "Үзэсгэлэнт Руанда");
	Руанда улсын байршил (хар) – Африк (цайвар цэнхэр & хар саарал); – Африкийн Холбоо (цайвар цэнхэр)
Нийслэл ба томоохон хот	Кигали; 1°56′38″S 30°3′34″E / 1.94389°S 30.05944°E
Албан ёсны хэл	Киняруанда хэл ; Франц хэл ; Англи хэл ; Свахили хэл;
Угсаатны бүлгүүд	99% Баньяруанда; —85% Хуту ; —14% Тутси ; —1% Тва; 1% Бусад ;
Шашин	93.8% Христ ; 3.0% Шашингүй ; 2.2% Ислам ; 1.0% Бусад;
Ард түмний нэршил	Руандачууд‎;
Төр засаг	Нэгдмэл ерөнхийлөгчийн бүгд найрамдах улс (тоталитар дарангуйлал)
• Ерөнхийлөгч	Поль Кагаме
• Ерөнхий Сайд	Эдуар Нгиренте
Хууль тогтоох байгууллага	Парламент
• Дээд танхим	Сенат
• Доод танхим	Төлөөлөгчдийн танхим
Түүх
• Руандагийн хаант улс	15-р зуун
• Германы Зүүн Африкийн нэг хэсэг	1897–1916
• Руанда-Бурундийн нэг хэсэг	1916–1962
• Руандагийн хувьсгал	1959–1961
• Бүгд найрамдах засаглал	7 сарын 1, 1961
• Бельгиэс тусгаар тогтнов	7 сарын 1, 1962
• НҮБ-д элсэв	9 сарын 18, 1962
• Одоогийн үндсэн хууль	5 сарын 26, 2003
Газар нутаг
• Нийт	26,338 км2 (144)
• Усны эзлэх талбай (%)	5.3
Хүн ам
• 2023 тооцоо	13,400,541 (76)
• Нягтаршил	470/км2 (22)
ДНБ (ХАЧТ)	2022 тооцоо
• Нийт	▲ $41.5 тэрбум (139)
• Нэг хүнд ноогдох	▲ $3,099 (165)
ДНБ (нэрлэсэн)	2023 тооцоо
• Нийт	▲ $13.150 тэрбум (129)
• Нэг хүнд ноогдох	▲ $970 (167)
ОТББИ (2016)	43.7; дундаж
ХХИ (2021)	▲ 0.534; бага · 165
Мөнгөний нэгж	Руанда франк (RWF)
Цагийн бүс	UTC+2 (ТАЦ)
Жолооны тал	баруун
Утасны томьёо	+250
Домэйн нэр	.rw

Руандагийн Бүгд Найрамдах Улс (Франц: Rwanda) нь дорнод болон төв Африкт Их нууруудын бүст, Уганда, Бурунди, Бүгд Найрамдах Ардчилсан Конго Улс болон Танзани улсуудтай хиллэн орших, далайд гарцгүй жижигхэн орон юм. Африк тивийн өндөр нягтшилтай орнуудын нэг болох тус улсын 10.1 сая орчим хүн амын ихэнх нь газар тариалангаар амь зуулгаа залгуулдаг. Руандагийн газар нутаг нь дов толгод ихтэй учраас "Мянган толгодын орон" (Франц: Pays des Mille Collines; Киняруанда хэл: Igihugu cy'Imisozi Igihumbi) ч гэж нэрлэгддэг.

Руанда улсад 1994 онд гарсан геноцидын үеэр 800,000-аас нэг сая хүн алагдаж, дэлхийн олон нийтийн анхаарлыг татаж байв^[10] 2008 онд Руанда нь хууль тогтоох байгууллагын гишүүдийн талаас илүүг нь эмэгтэйчүүд эзлэх болсон дэлхийн анхны улс болжээ^[11].

Эшлэл[засварлах | кодоор засварлах]

↑ "Rwanda: A Brief History of the Country". United Nations. Archived from the original on 24 February 2018. Retrieved 4 April 2018.
↑ "Religions in Rwanda | PEW-GRF". globalreligiousfutures.org. Archived from the original on 23 May 2021. Retrieved 23 May 2021.
↑ Thomson, Susan (1 January 2018). Rwanda: From Genocide to Precarious Peace. Yale University Press. pp. 189–. ISBN 978-0-300-19739-6. OCLC 1002129858.
↑ Matfess, Hilary (2015). "Rwanda and Ethiopia: Developmental Authoritarianism and the New Politics of African Strong Men". African Studies Review. 58 (2): 181–204. doi:10.1017/asr.2015.43. S2CID 143013060.
↑ Harding, Andrew (18 November 2020). "[[The loyalty oath keeping Rwandans abroad in check]]". BBC News. 18 November 2020. Retrieved 18 November 2020. {{cite news}}: URL–wikilink conflict (help)CS1 maint: location (link)
↑ Загвар:Cite CIA World Factbook
↑ ^7.0 ^7.1 ^7.2 ^7.3 "World Economic Outlook Database, April 2023". IMF.org. International Monetary Fund. April 2023. Archived from the original on 30 May 2023. Retrieved April 11, 2023.
↑ World Bank (XII).
↑ "Human Development Report 2021/2022" (PDF) (in англи). United Nations Development Programme. 8 September 2022. Archived (PDF) from the original on 8 September 2022. Retrieved 8 September 2022.
↑ Rwanda: How the genocide happened, BBC, April 1, 2004, which gives an estimate of 800,000, and OAU sets inquiry into Rwanda genocide, Africa Recovery, Vol. 12 1#1 (August 1998), page 4, which estimates the number at between 500,000 and 1,000,000.
↑ Siuberski, Philippe. "[1]

[UN-1] "Rwanda: A Brief History of the Country". United Nations. Archived from the original on 24 February 2018. Retrieved 4 April 2018.

[2] "Religions in Rwanda | PEW-GRF". globalreligiousfutures.org. Archived from the original on 23 May 2021. Retrieved 23 May 2021.

[Thomson2018-3] Thomson, Susan (1 January 2018). Rwanda: From Genocide to Precarious Peace. Yale University Press. pp. 189–. ISBN 978-0-300-19739-6. OCLC 1002129858.

[4] Matfess, Hilary (2015). "Rwanda and Ethiopia: Developmental Authoritarianism and the New Politics of African Strong Men". African Studies Review. 58 (2): 181–204. doi:10.1017/asr.2015.43. S2CID 143013060.

[5] Harding, Andrew (18 November 2020). "[[The loyalty oath keeping Rwandans abroad in check]]". BBC News. 18 November 2020. Retrieved 18 November 2020. {{cite news}}: URL–wikilink conflict (help)CS1 maint: location (link)

[6] Загвар:Cite CIA World Factbook

[IMFWEORW-7] 7.0 ^7.1 ^7.2 ^7.3 "World Economic Outlook Database, April 2023". IMF.org. International Monetary Fund. April 2023. Archived from the original on 30 May 2023. Retrieved April 11, 2023.

[FOOTNOTEWorld_Bank_(XII)-8] World Bank (XII).

[HDI-9] "Human Development Report 2021/2022" (PDF) (in англи). United Nations Development Programme. 8 September 2022. Archived (PDF) from the original on 8 September 2022. Retrieved 8 September 2022.

[10] Rwanda: How the genocide happened, BBC, April 1, 2004, which gives an estimate of 800,000, and OAU sets inquiry into Rwanda genocide, Africa Recovery, Vol. 12 1#1 (August 1998), page 4, which estimates the number at between 500,000 and 1,000,000.

[11] Siuberski, Philippe. "[1]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

v t e Африкийн Холбооны гишүүн улсууд
Бүрэн эрхт улс	Алжир Ангол‎ Бенин‎ Ботсвана‎ Буркина Фасо‎ Бурунди‎ Габон‎ Гамби‎ Гана‎ Гвиней Гвиней-Бисау‎ Египет‎ Жибути‎ Замби‎ Зимбабве‎‎ Кабо-Верде‎ Камерун‎ Кени Коморос Конго, Ардчилсан Бүгд Найрамдах Улс Конго, Бүгд Найрамдах Улс Кот-д'Ивуар‎ Лесото‎ Либери‎ Ливи Маврики‎ Мавритани‎ Мадагаскар‎ Малави‎ Мали‎ Марокко‎ Мозамбик‎ Намиби‎ Нигери Нижер Өмнөд Африк Өмнөд Судан Руанда‎ Сан-Томе ба Принсипи‎ Сенегал‎ Сейшелийн арлууд Сомали‎ Судан Сьерра Леон‎ Танзани‎ Того Төв Африкийн Бүгд Найрамдах Улс Тунис‎ Уганда‎ Чад‎ Экваторын Гвиней‎ Эсватини‎ Эритрей‎ Этиоп‎
Хүлээн зөвшөөрөгдөөгүй	Бүгд Найрамдах Ардчилсан Арабын Сахар Улс