Гвиней-Бисау
Бүгд Найрамдах Гвиней-Бисау Улс República da Guiné-Bissau
| |
---|---|
Уриа: Unidade, Luta, Progresso (порт, „Эв нэгдэл, тэмцэл, дэвшил“) | |
Төрийн дуулал: Гвиней-Бисаугийн төрийн дуулал | |
Нийслэл | Бисау |
Албан ёсны хэл | Португал |
Төр засаг | Бүгд Найрамдах Улс Ерөнхийлөгчийн засаглал |
• Төрийн тэргүүн | Ерөнхийлөгч Жозе Мариу Ваз[1] |
• Засгийн тэргүүн | Ерөнхий сайд Аристидеш Гомеш |
Байгуулагдсан | |
• Үйл | 1973 оны 9 сарын 24 (тунхагласан) 1974 оны 9 сарын 10 (Португали хүлээн зөвшөөрсөн) |
Газар нутаг | |
• Нийт | 36.125 км2 |
Хүн ам | |
• Тооцоо | 1.861.283 (Эх сурвалж: UN 2017) |
• Нягтаршил | 40/км2 |
ДНБ (ХАЧТ) | тооцоо |
• Нийт |
|
ДНБ (нэрлэсэн) | тооцоо |
• Нийт | 2016[3] |
ХХИ | 0,424 (178.) (2016)[4] Error: Invalid HDI value |
Мөнгөний нэгж | Франк КФА BCEAO (XOF) |
Цагийн бүс | UTC±0 |
Утасны томьёо | +245 |
ISO 3166 код | GW, GNB, 624 |
Домэйн нэр | .gw |
Гвиней-Бисау Улс [ɡiˈneːa bɪˈsaʊ̯] (порт. [Guiné-Bissau] Error: {{Lang}}: text has italic markup (help) [ɡiˈnɛ biˈsau]) нь Африк тивд оршдог улс. Тус улс нь Африк тивийн баруун эрэгт буюу Атлантын далайн эрэг дээр оршиx ба Сенегал, Гвиней улстай хиллэнэ. Хүний хөгжлийн илтгэцүүрээрээ Гвиней-Бисау нь дэлхийн улсуудаас хамгийн доогуур хөгжилтэйд тооцогддог.[5]
Газар зүй[засварлах | кодоор засварлах]
Байршил[засварлах | кодоор засварлах]
Гвиней-Бисау нь Өрнөд Африкт уртрагийн 13°-17°-д, өргөрөгийн 11°-12°-д хооронд оршдог. Умард талд нь Бүгд Найрамдах Сенегал Улс (хоёр улсын дундын хилийн нийт урт 338 км), зүүн талд нь Гвиней (хоёр улсын дундын хилийн нийт урт 386 км) байх бөгөөд бүх хилийн урт нь 724 километр, үүн дээр 350 км орчим далайн эрэг нэмэгдэнэ. Бүх нутаг дэвсгэрийн талбай нь 36.125 км² (28.120 км² хуурай газар, 8.005 км² талбайг нь ус эзэлнэ) байгаа нь Швейцараас ойролцоогоор арван хувь жижиг юм.[6]
Уур амьсгал[засварлах | кодоор засварлах]
Цаг уурын хувьд халуун орны чийглэг, дулаан бүсэд ордог. Дундаж температур нь 24 °С. Арванхоёрдугаар сараас дөрөвдүгээр сар хүртэл харматантай говийн салхи бүхий хуурай улиралтай. Борооны улирал нь тавдугаар сараас аравдугаар сар хүртэл үргэлжилнэ. Хамгийн ихээр хур тунадас долоо- ба наймдугаар саруудад унадаг.[7]
Бисау | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Уур амьсгалын диаграмм | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сарын дундаж температур болон хур тунадасны хэмжээ: Бисау
Эх сурвалж: wetterkontor.de
|
Хүн ам[засварлах | кодоор засварлах]
Тойм[засварлах | кодоор засварлах]
2009 оны хүн амын тооллогоор нийт 1.449.230 хүн тоологдсон ба үүний 746.404 нь эмэгтэйчүүд(51,5 %), 702.826 нь эрчүүд (48,5 %) байв. Мөн түүнчлэн энэ тоологдсон хүн амын 1.442.227 хүн нь тус улсын харьяат (99,52 %), 1.933 нь бусад улсын харьяат байв. Шилжин ирэгсдийн дийлэнх нь тухайн бүх нутгийнхан байдаг (27,7 % нь Гвинейгээс, 18,7 % нь Мавританаас, 18,3 % нь Сенегалаас). Дээрх бүртгэл бүхий цөөн тооны гадны харьяат иргэдийн 5,6 % нь португаличууд байсан байна. 5.070 хүн аль улсын харьяат гэдгээ мэдүүлээгүй байна.[8] Тус улсын иргэд маш ихээр гадагшаа шилжин суурьшдаг. 2017 онд л гэхэд Португал, Сенегал улсуудад тус бүрт нь 30.000 орчим иргэд амьдарч байгаа нь бүртгэгджээ.[9]
Хүн амын өсөлт[засварлах | кодоор засварлах]
Он | Оршин суугч |
---|---|
1950 | 535.430 |
1960 | 616.409 |
1970 | 711.827 |
1980 | 800.854 |
1990 | 1.012.280 |
2000 | 1.243.229 |
2010 | 1.555.880 |
2017 | 1.861.283 |
Эх сурвалж: НҮБ[10]
Ард түмэн[засварлах | кодоор засварлах]
Энэ улсад хэл, соёл, нийгмийн бүтцийн хувьд өөр хоорондо их бага ялгарах 25 гаран ястан амьдардаг. Хүн амын сүүлийн тооллогоор үр дүн:
Хүн амын дийлэнх нь дараах таван бүлгээс бүрдэнэ:
- Фульбэ 410.560 хүн (28,33 %)
- Баланта 323.948 хүн (22,35 %)
- Мандинка 212.269 хүн (22,35 %)
- Пепел 130.651 хүн (9,02 %)
- Манжак 119.808 хүн (8,27 %)
Дараагийн чухал ястнуудын тоонд:
- Биафада 50.543 хүн (3,49 %)
- Манканха 44.829 хүн (3,09 %)
- Бижаго 30.294 хүн (2,09 %)
- Фелүпе 24.892 хүн (1,72 %)
- Мансоанка Баланте 20.456 хүн (1,41 %)
Тус улсын харьяат 32.098 хүн дээр нэрлэсэн ястнуудын алинд ч хамаардаггүй хэмээн мэдэгдсэн бол 1.274 хүн ямар ястан болох тухайгаа огт мэдээлэл өгөөгүй байна.
Мөн түүнчлэн цөөн тооны гадаадын иргэд байх ба үүнд:
Түүх[засварлах | кодоор засварлах]
Цахим холбоос[засварлах | кодоор засварлах]
Wiktionary: Гвиней-Бисау – Энэ үгийг тайлбар толиос харна уу |

Эшлэл[засварлах | кодоор засварлах]
- ↑ Johannes Back: Unruhige Zeiten für Guinea-Bissau. Deutsche Welle, 21. Mai 2014, abgerufen am 6. Juli 2014.
- ↑ Johannes Back: Unruhige Zeiten für Guinea-Bissau. Deutsche Welle, 21. Mai 2014, abgerufen am 6. Juli 2014.
- ↑ imf.org (PDF) Олон Улсын Валютын Сан
- ↑ [1] United Nations Development Programme (UNDP).
- ↑ 2015 оны байдлаар Гвиней-Бисау нь дэлхийн 188 орноос 178-д жагссан байна. Жагсаалтыг үзэх: hdr.undp.org (PDF).
- ↑ Guinea-Bissau im World Fact Book des CIA.
- ↑ Klimaangaben des Reiseführers von Columbus Publishing.
- ↑ Endergebnis der Volkszählung 2009
- ↑ Origins and Destinations of the World’s Migrants, 1990-2017. In: Pew Research Center's Global Attitudes Project. 28. Februar 2018 (pewglobal.org [abgerufen am 30. September 2018]).
- ↑ World Population Prospects - Population Division - United Nations. Abgerufen am 28. Juli 2017.
- ↑ Es handelt sich hierbei fast immer um christliche Libanesen, die aber teilweise zu einem Zeitpunkt eingewandert sind, als Libanon Teil Syriens war, und die daher einen syrischen Pass hatten. Es handelt sich hier nicht um eine Besonderheit Guinea-Bissaus: libanesische Minderheiten, die sich dem Handel widmen, gibt es in einer Reihe afrikanischer Länder, im Allgemeinen allerdings solcher französischer Sprache.