Душанбе

Душанбе
Уур амьсгалын диаграмм
	Температур °C, Тунадас мм
	Эх сурвалж: WMO; wetterkontor.de

Душанбе хот
Душанбе хот
	таж. Душанбе
	; Сүлд тэмдэг
	; Сүлд тэмдэг
Улс орон	Тажик
Муж	Улсын ач холбогдолтой нутаг
Хот	Душанбе
Дүүрэг (4)	Нэр бүхий 4 дүүрэгтэй
Газар нутаг	126.6 км²
Газрын байц	д.т.д. 706 м
Хүн ам	747,600 хүн
Нутгийн олон	Душанбегийнхан
17-р зуун	суурин үүссэн
Цагийн бүс	НЗНЦ+5
ТХ-улсын дугаар	01TJ
Цахим хуудас	dushanbe.tj (тажикаар)

Душанбе (Тажик: Душанбе, мөн دوشنبه Дюшанбе) нь 679,400 хүнтэй, Тажикистан улсын хамгийн том болон нийслэл хот юм. Тажик хэлний Душанбе гэдэг нь монголчилбол Даваа гараг гэх утгатай^[1] бөгөөд Даваа гарагт нээгддэг зах зээл байснаа өргөжиж хот болсон түүхтэй юм.

Түүх[засварлах | кодоор засварлах]

Варзоб, Кофарнихон хоёр голын бэлчирт байрладаг Дюшанбе нь 20-р зууны эхэн үе хүртэл тосгон эсвэл гацаа байжээ. 1920-1921 онуудад Бухарын сүүлчийн эмир болон Оросын улаан армийн эрхэнд ээлж дараалан орж байв. 1925 онд хот сэргээгдэж, Тажикийн өөртөө засах холбооны социалист бүгд найрамдах улсын нийслэл болсон байна. 1929 онд хотын нэрийг Сталинабад хэмээн өөрчилж, 1961 онд эргэн нэрээ авсан бөгөөд оросжсан кирилл үсэгт тохируулсан Душанбе хэмээн нэрлэгджээ.

Социализмын жилүүдэд энэ хот нь хөвөн даавуу болон торго үйлдвэрлэлээр төрөлжиж, хотын хүн ам өссөн. 1992-1997 онд үргэлжилсэн Тажикистаны иргэний дайны үеэр хот багагүй сүйдсэн.

Хүн ам зүй[засварлах | кодоор засварлах]

Душанбегийн хүн амыг нь үндэстэн, ястны бүтцээр ангилвал: 83.4% тажик, 9.1% узбек, 5.1% орос, 2.4% бусад болно.

Душанбе хотын хүн ам
Он	Хүний тоо
1926	6,000
1936	83,000
1956	227,000
1971	388,000
1991	582,000
2002	579,000
2006	661,000

Цаг уур[засварлах | кодоор засварлах]

Сарын дундаж температур болон хур тунадасны хэмжээ: Душанбе

	1-р сар	2-р сар	3-р сар	4-р сар	5-р сар	6-р сар	7-р сар	8-р сар	9-р сар	10-р сар	11-р сар	12-р сар
Маx. Температур (°C)	8.1	9.3	15.1	21.9	26.8	33.0	35.7	34.4	29.9	23.2	16.5	10.6	Ø	22.1
Мин. Температур (°C)	−2.4	−0.8	4.4	9.8	12.9	16.8	18.3	16.0	11.3	7.1	3.3	0.3	Ø	8.1

Тунадас (мм)	72.2	84.8	138.0	115.1	79.1	11.0	2.4	1.3	2.7	30.2	47.9	68.7	Σ	653.4

Нартай цаг (h/d)	3.9	4.3	5.0	6.6	9.1	11.2	11.4	10.9	9.6	7.2	5.5	3.8	Ø	7.4

Бороотой өдөр (d)	13.6	14.7	17.9	16.7	14.1	5.9	3.2	1.2	1.9	8.0	9.2	11.8	Σ	118.2

Агаарын чийгшил (%)	70	67	68	64	60	45	44	49	42	58	64	71	Ø	58.5

Хур тунадас

Эх сурвалж: WMO; wetterkontor.de

Дүүрэг[засварлах | кодоор засварлах]

Душанбе хот нь доорх 4 дүүрэгтэй:

Абу Али Ибн Сина
Фирдавси
Исмаил Сомони
Шохмансур

Цахим холбоос[засварлах | кодоор засварлах]

Commons: Душанбе – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан

Wiktionary: Душанбе – Энэ үгийг тайлбар толиос харна уу

Хотын захиргааны албан ёсны цахим хуудас

Эшлэл[засварлах | кодоор засварлах]

↑ D. Saimaddinov, S. D. Kholmatova, and S. Karimov, Tajik-Russian Dictionary, Academy of Sciences of the Republic of Tajikistan, Rudaki Institute of Language and Literature, Scientific Center for Persian-Tajik Culture, Dushanbe, 2006.

[1] D. Saimaddinov, S. D. Kholmatova, and S. Karimov, Tajik-Russian Dictionary, Academy of Sciences of the Republic of Tajikistan, Rudaki Institute of Language and Literature, Scientific Center for Persian-Tajik Culture, Dushanbe, 2006.

[1]