Баку

Чөлөөт нэвтэрхий толь — Википедиагаас
Харайх: Удирдах, Хайлт
Ширваншахын ордон ба Охины цамхагт Бакугийн хэрэмт хот*
ЮНЕСКО-гийн Дэлхийн өв
Coat of arms of Baku.svg
Охины цамхаг, Баку
Улс АзербайжанАзербайжан Азербайжан
Төрөл Соёлын
Шалгуур iv
Дугаар 958
Бүс** Ази, Австрали ба Далайн орнууд дахь дэлхийн өвүүд
Бүртгэсэн түүх
Бүртгэсэн 2000  (24-р чуулган)
Мөхөх аюултай 2003-
* Нэр нь Дэлхийн өвийн жагсаалтад бүртгэгдсэний дагуу.
** Бүс нь ЮНЕСКО-гийн тогтоосны дагуу.

Баку (азе. Baki) нь Азербайжан улсын нийслэл бөгөөд хамгийн том хот нь юм.

Түүх[засварлах | edit source]

Уг хотыг VI зууны үед байгуулагдсан гэж үздэг. XII зуунд тухайн бүс нутгийн ноёлох хот Шамахи газар хөдлөлтын улмаас эвдрэн сүйрэхэд Ширваншах Ашитан I нийслэл хотоороо Бакуг сонгожээ. Энэ явдал нь тус хотыг хурдан хөгжих гол үндэс болсон байна. Ширваншахын байгуулсан Бакугийн эртний хэрэмт хотыг 2000 онд ЮНЕСКО дэлхийн өвд багтаасан бөгөөд мөхөх аюултайд тооцоод байна.

1501 онд Сафавид шах Измайл I бүслэн авч, эзлэхийг оролдож байсан ч бат бөх битүү хэрэмээр хүрээлэгдсэн Баку хот найдвартай эсэргүүцэж байв. 1540 Сафавид шахын арми дахин халдаж, эзлэн авч байв. 1604 онд Баку хотын цайзыг Ираны шах Аббас I нураалгажээ. 1723 оны зургадугаар сарын 26-нд Оросын арми Бакуг бүслэн авч их буугаар буудахад арга буюу бууж өгчээ.

Түүхын зургийн цомог[засварлах | edit source]

  • Iceri seher.jpg
  • Нефтеперегонный завод Нобелей в Баку, конец 1880 гг..jpg
  • Первый в России нефтепровод Балаханы – Черный город.jpg
  • Oil pump in Baku.jpg
  • BibiEybat.jpg
  • Oil Rocks near Baku.jpg

Газар зүй[засварлах | edit source]

Уур амьсгал[засварлах | edit source]

Баку
Уур амьсгалын диаграмм
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
 
 
21
 
7
2
 
 
20
 
6
2
 
 
21
 
10
4
 
 
18
 
16
9
 
 
18
 
22
15
 
 
8
 
27
20
 
 
2
 
31
22
 
 
6
 
30
23
 
 
15
 
26
19
 
 
25
 
20
14
 
 
30
 
14
9
 
 
26
 
10
5
Температур °C,  Тунадас мм
Эх сурвалж: WMO, www.wetter.com
Сарын дундаж температур болон хур тунадасны хэмжээ: Баку
1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар
Маx. Температур (°C) 6.6 6.3 9.8 16.4 22.1 27.3 30.6 29.7 25.6 19.6 13.5 9.7 Ø 18.2
Мин. Температур (°C) 2.1 2.0 4.2 9.4 14.9 19.7 22.2 22.9 19.4 13.6 8.8 4.8 Ø 12.1
Тунадас (мм) 21 20 21 18 18 8 2 6 15 25 30 26 Σ 210
Нартай цаг (h/d) 2.9 3.1 4.0 6.5 8.3 9.8 10.1 9.1 7.4 4.6 3.1 3.3 Ø 6
Бороотой өдөр (d) 6 6 5 4 3 2 1 2 2 6 6 6 Σ 49
T
e
m
p
e
r
a
t
u
r
6.6
2.1
6.3
2.0
9.8
4.2
16.4
9.4
22.1
14.9
27.3
19.7
30.6
22.2
29.7
22.9
25.6
19.4
19.6
13.6
13.5
8.8
9.7
4.8
Jan Feb Mär Apr Mai Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dez
Хур тунадас
Х
у
р

т
у
н
а
д
а
с		 21
20
21
18
18
8
2
6
15
25
30
26
  1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар
Эх сурвалж: WMO, www.wetter.com

Хүн ам[засварлах | edit source]

Бакугийн хүн ам нь 2,092,400 хүн (2010 жил).

Жил Азербайжан  % Орос  % Армян  % Еврей  % Ээр  % Хүн ам
1886[1] 37,530 43.3 21,390 24.7 24,490 28.3 391 0.5 2,810 3.2 86,611
1897[2] 40,341 36 37,399 33.4 19,099 17.1 3,369 3 11,696 10.5 111,904
1926[3] 118,737 26.2 167,373 36.9 76,656 16.9 19,589 4.3 70,978 15.7 453,333
1939[4] 215,482 27.4 343,064 43.6 118,650 15.1 31,050 3.9 79,377 10.1 787,623
1959[5] 211,372 32.9 223,242 34.7 137,111 21.3 24,057 3.7 56,725 8.7 652,507
1970[6] 586,052 46.3 351,090 27.7 207,464 16.4 29,716 2.3 88,193 6.9 1,262,515
1979[7] 530,556 52.4 229,873 22.7 167,226 16.5 22,916 2.3 62,865 6.2 1,013,436
1999[8] 1,574,252 88 119,371 6.7 378 0.02 5,164 0.3 89,689 5 1,788,854
2009[9] 1,848,107 90.3 108,525 5.3 104 0 6,056 0.6 83,023 4.1 2,045,815

Тэрэлт[засварлах | edit source]

Бакугийн тэрэлт

Хот тэрэлт Апшерон хагас арал, далайн эрэг Каспийн тэнгис.

Хот тийм газарзүйн координатын систем
Умард:
Самара
Казань
Эрнэд:
Нью-Йорк
Мадрид
Неаполь		 Brosen windrose.svg Дорно:
Ташкент
Бээжин
Эмнэ: Манама

Ширваншахын ордон ба Охины цамхагт Бакугийн хэрэмт хот[засварлах | edit source]

Томруулах
Ширваншахын ордон ба охины цамхагт: Ширваншахын ордон ба охины цамхагт Бакугийн хэрэмт хот. XV зуун

Зургийн цомог[засварлах | edit source]

  • Баку. Улица в полдень. 1861.jpg
  • Баку. Набережная. 1861.jpg
  • Baku Maiden Tower.jpg
  • Baku fortress.JPG
  • Shirvanshah Palace 001.JPG
  • Small bazar downtown Baku.JPG
  • Bay in Baku.JPG
  • Gosha gapi.jpg
  • Inner city Baku.jpg

Эшлэл[засварлах | edit source]

  1. ↑ (Орос хэл) Свод статистических данных о населении Закавказского края, извлечённых из посемейных списков 1886 года, г. Тифлис, 1893
  2. ↑ (Орос хэл) Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г. – г. Баку
  3. ↑ (Орос хэл) Всесоюзная перепись населения 1926 года, т. 14, Закавказская СФСР, г. Москва, 1929
  4. ↑ Soviet 1939 census
  5. ↑ Soviet 1959 census
  6. ↑ Soviet 1970 census
  7. ↑ Soviet 1979 census
  8. ↑ Ethnic composition of Azerbaijan 1999
  9. ↑ Ethnic composition of Azerbaijan 2009

Гадаад холбоосууд[засварлах | edit source]

 Commons: Baku – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан
Азербайжаны хот
1-10
Азийн улсын нийслэл
Бүрэн эрхт
улсын нийслэл
Абу-Даби | Амман | Анкара | Астана | Ашхабад | Багдад | Баку | Бандар-Сери-Бегаван | Бангкок | Бейрут | Бишкек | Бээжин | Вьентьян | Дакка
Дамаск | Дили | Доха3 | Душанбе | Жакарта | Ереван | Иерусалим | Исламабад | Кабул | Каир2 | Катманду | Куала-Лумпур | Мале | Манама
Манила (Манил) | Маскат | Москва1 | Нейпьидо | Никоси | Пномпень | Пхеньян (Пёнъян) | Сана | Сөүл | Сингапур | Ташкент | Тбилис | Тхимпху
Тегеран | Токио | Улаанбаатар | Ханой | Шинэ Дели | Шри-Жаяварденепура-Котте | Эль-Кувейт | Эр-Рияд
Дутуу эрхтийн
Зүүлтийн тайлбар: 1 — Европт байрладаг. 2 — Африкт байрладаг. 3 — Далайн орнуудад орох нь бий.
"https://mn.wikipedia.org/w/index.php?title=Баку&oldid=492661"-с авсан