Jump to content

Астана

Википедиа — Чөлөөт нэвтэрхий толь
(Нур-Султан-с чиглүүлэгдэв)
Астана
Астана
Евразийн үндэсний их сургууль
Map

Казахстан дахь Астанагийн байршил
Астана is located in Казахстан
Астана
Астана
Астана is located in Ази
Астана
Астана
Солбицол: 51°08′50″N 71°25′20″E / 51.14722°N 71.42222°E / 51.14722; 71.42222Солбицол: 51°08′50″N 71°25′20″E / 51.14722°N 71.42222°E / 51.14722; 71.42222
УлсКазахстан Казахстан
Байгуулагдсан8-р зуун (Бозок)[2]
Засаг захиргаа
  ТөрөлХотын дарга–зөвлөл
  БиетХотын зөвлөл
  АкимЖенис Касымбек[3]
Газар нутаг
  Хот бүхэлдээ810.2 км2 (312.8 бээр2)
Өндөр
347 м (1,138 фут)
Хүн ам
 (12 сарын 1, 2022)[4]
  Хот бүхэлдээ1,350,228[1]
  Бөөгнөрөл1,400,000
ДНБ
  Хот бүхэлдээKZT 10,672.5 тэрбум
$ 23.115 тэрбум (2022)
  Нэг хүнд ноогдохKZT 8,053,900
$ 17,443 (2022)
Цагийн бүсUTC+6 (АЛМЦ)
Шуудангийн дугаар
010000–010015[7]
Бүсийн дугаар7172[8]
ХХИ (2021)0.796[9]
өндөр · 5-д
Улсын дугаар01, Z
Вэб сайтwww.gov.kz/memleket/entities/astana?lang=kk Edit this at Wikidata

Астана (хас. Астана) - Бүгд Найрамдах Казахстан Улсын нийслэл хот юм. Казахстаны төв умар талд Акмола мужаар хүрээлүүлж 722 км² газар эзлэн Ишим голын эрэг дээр байрладаг. 2020 оны байдлаар 1.136,156 оршин суугчтай болсон байна.[11] Үүгээрээ бол Алматы хотын дараах хүн амаараа улсын хоёрдугаарт орж байгаа хот юм.

1862 онд анх хотын статустай болсон Акмолинск 100 жилийн дараа ЗХУ-ын үед буюу 1961-1992 оны хооронд Целиноград гэж нэртэй болоод Казахстан улс тусгаар тогтносны дараа 1992 оноос Акмола (казак хэлээр "Цагаан шүтээн") гэж нэрлэгдэх болсон. 1997 онд Астана (казах . «нийслэл») гэж нэрийдэж 1998 оны 6 дугаар сарын 10-нд албан ёсоор нийслэл болжээ.

2019 оны 3 дугаар сарын 20-нд БНКазУ-ын Ерөнхийлөгч Нурсултан Назарбаев албан тушаалаасаа буусантай холбогдуулж түүнд зориулж Казахстаны парламент улсын нийслэлийг Нур-Султан гэж албан ёсоор нэрлэх болсон ч 2022 оны 9-р сарын 17-нд эргээд Астана нэрээ буцаан авчээ. Ийнхүү тус хот түүхэндээ 6 удаа нэрээ сольжээ.

1989 онд бүх хүн амын тоо 281 мянга байж оросууд дийлэнхдээ (хүн амын 54.1% орос, 17.7% казах) сууж байсан бол 2010 онд нийт хүн амын тоо 684 мянгад хүрч хүн амын 65.1%-ийг казах үндэстэн бүрдүүлэх болжээ.[12][13] 2021 оны байдлаар тус хотын хүн ам 1 184 469 хүрээд байна гэж Казахстаны Үндэсний эдийн засгийн яамнаас мэдээлсэн байна.

Казахстаны нийслэлийн хүн амын өөрчлөлт
1945 1989 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000
69 400 ↗281 252 ↗298 700 ↘292 200 ↗294 600 ↘293 200 ↘289 700 ↘287 200 ↗300 500 ↗326 900 ↗381 000
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
↗440 200 ↗493 100 ↗501 998 ↗510 533 ↗529 335 ↗550 438 ↗574 448 ↗602 684 ↗605 254 ↗649 146 ↗697 156
2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
↗742 884 ↗778 198 ↗814 435 ↗852 882 ↗872 655 ↗972 672 ↗1 032 475 ↗1 078 384 ↗1 136 156
Астана
Уур амьсгалын диаграмм
123456789101112
 
 
18
 
-11
-19
 
 
14
 
-10
-20
 
 
14
 
-4
-13
 
 
22
 
11
0
 
 
34
 
20
7
 
 
36
 
26
13
 
 
49
 
27
15
 
 
29
 
25
12
 
 
22
 
19
6
 
 
26
 
9
-1
 
 
23
 
-2
-10
 
 
20
 
-8
-16
Температур °CТунадас мм
Эх сурвалж: pogoda.ru.net; wetterkontor.de
Сарын дундаж температур болон хур тунадасны хэмжээ: Астана
1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар
Маx. Температур (°C) −10.5 −10.3 −4.1 10.7 19.7 25.7 27.0 24.5 18.5 8.9 −2.3 −7.9 Ø 8.4
Мин. Температур (°C) −19.3 −19.7 −13.3 0.2 7.2 12.9 15.1 12.0 6.4 −0.6 −10 −16.1 Ø −2
Температур (°C) −15 −15.2 −8.8 5.1 13.3 19.3 20.9 18.1 12.1 3.7 −6.3 −12 Ø 3
Тунадас (мм) 18 14 14 22 34 36 49 29 22 26 23 20 Σ 307
Нартай цаг (h/d) 2.7 4.1 4.9 7.0 8.9 10.2 9.8 8.6 6.9 4.0 2.4 2.1 Ø 6
Бороотой өдөр (d) 7 4 4 4 6 8 6 7 5 7 6 6 Σ 70
Агаарын чийгшил (%) 81 81 82 71 56 55 58 60 63 73 82 83 Ø 70.4
Т
е
м
п
е
р
а
т
у
р
−10.5
−19.3
−10.3
−19.7
−4.1
−13.3
10.7
0.2
19.7
7.2
25.7
12.9
27.0
15.1
24.5
12.0
18.5
6.4
8.9
−0.6
−2.3
−10
−7.9
−16.1
1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар
Хур тунадас
Х
у
р

т
у
н
а
д
а
с
18
14
14
22
34
36
49
29
22
26
23
20
  1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар
Эх сурвалж: pogoda.ru.net; wetterkontor.de
 Commons: Астана – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан
Wiktionary
Wiktionary
Wiktionary: Астана – Энэ үгийг тайлбар толиос харна уу
  1. "stat.gov.kz". stat.gov.kz. Archived from the original on 28 June 2020. Татаж авсан: 2023-01-06.
  2. Pospelov 1993, pp. 24–25.
  3. "О назначении Касымбека Ж.М." (орос хэлээр). akorda.kz. 2022-12-08. Татаж авсан: 2022-12-08.
  4. Иш татахад гарсан алдаа: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named stat.gov.kz
  5. Иш татахад гарсан алдаа: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named informburo
  6. DOSM. "Department of Statistics Kazakhstan". stat.gov.kz. Архивласан огноо 2 January 2024. Татаж авсан: 2023-03-01.
  7. "Postal Code for Astana, Kazakhstan". Postal Codes Database. Archived from the original on 2 April 2015. Татаж авсан: 10 March 2015.
  8. "Kazakhstan Country Codes". CountryCallingCodes.com. Archived from the original on 23 September 2015. Татаж авсан: 9 March 2015.
  9. "Sub-national HDI – Area Database – Global Data Lab". hdi.globaldatalab.org (англи хэлээр). Архивласан огноо 23 September 2018. Татаж авсан: 2021-07-21.
  10. "ISO Subentity Codes for Kazakhstan". GeoNames.org. Архивласан огноо 26 February 2015. Татаж авсан: 10 March 2015.
  11. Численность населения РК по областям, городам и районам[permanent dead link]
  12. Агентство Республики Казахстан по статистике. Архив (Memento 13. Арваннэгдүгээр сар 2013 цахим архивт): Национальный состав населения Республики Казахстан и его областей (том 1) (Memento 16. Наймдугаар сар 2011 цахим архивт)
  13. "Численность населения по областям, городам и районам, полу и отдельным возрастным группам, отдельным этносам на 1 января 2010 года". Archived from the original on 2013-01-17. Татаж авсан: 2012-04-04.