Jump to content

Палестин Улс

Холбоос засах
Википедиа — Чөлөөт нэвтэрхий толь
Энэ хуудас нь улс төрийн субъектийн тухай өгүүлнэ. Бусад газарзүйн бүс нутгийг, «Палестин (бүс нутаг)»-с харна уу.
Палестин Улс[a]
دولة فلسطين‎ (Араб)
Даулат Филастин
Төрийн дуулал: "فدائي"
"Fida'i"[1]
"Фидаин дайчин"
Нэхэмжилсэн нутаг дэвсгэр (ногоон)[2] Израил мөн нэхэмжилсэн (цайвар ногоон)
Нэхэмжилсэн нутаг дэвсгэр (ногоон)[2]
Израил мөн нэхэмжилсэн (цайвар ногоон)
ТөлөвНҮБ-ын ажиглагч улс
НҮБ-ын 139 гишүүн улс хүлээн зөвшөөрсөн
  • Тунхагласан нийслэл
  • Захиргааны
    төв
Томоохон хотРафах
Албан ёсны хэлАраб хэл
Ард түмний нэршилПалестинчууд‎
Төр засагНэгдмэл холимог бүгд найрамдах улс[3]
Махмуд Аббасa
Мухаммед Штайе
Азиз Дуэйк
Хууль тогтоох байгууллагаҮндэсний Зөвлөл
Үүсгэн байгуулалт
11 сарын 15, 1988
11 сарын 29, 2012
• Израилтай бүрэн эрхт байдлын маргаан
Явагдаж буй[c][4][5]
Газар нутаг
• Нийт
6,020[6] км2 (163)
• Усны эзлэх талбай (%)
3.5[7]
• Баруун эрэг
5,655 км2
• Газын зурвас
365 км2[8]
Хүн ам
• 2023 тооцоо
5,483,450[9] (121)
• Нягтаршил
731/км2
ДНБ (ХАЧП)2022 тооцоо
• Нийт
▲$33.9 тэрбум[10] (138)
• Нэг хүнд ноогдох
▲$6,354[10] (140)
ДНБ (нэрлэсэн)2022 тооцоо
• Нийт
▼$19.6 тэрбум[10] (121)
• Нэг хүнд ноогдох
▼$3,517[10] (131)
ОТББИ (2016)  33.7[11]
дундаж
ХХИ (2019)▲ 0.708[12]
өндөр · 115
Мөнгөний нэгж
Цагийн бүсUTC+2 (Палестины Стандарт Цаг)
• Зуны цаг (ЗЦ)
UTC+3 (Палестины Зуны Цаг)
Огнооны форматөө/сс/жжжж
Жолооны талбаруун
Утасны томьёо+970
ISO 3166 кодPS
Домэйн нэр.ps
  1. Мөн улсын засгийн газрын тэргүүн.[d]
  2. Нэхэмжилсэн нутаг дэвсгэр нь Израилын хяналтад байгаа.
  3. Рамалла нь Палестины үндэсний засаг захиргааны төв юм.[14]

Палестин (Араб: فلسطين, латин: Филастин, pronounced [fɪ.las.tˤiːn]), албан ёсоор Палестин Улс[a] (دولة فلسطين, Даулат Филастин) нь олон улсад тусгаар тогнолыг нь дэмжин улс болохыг нь хүлээн зөвшөөрсөн ч бүрэн эрхт байдал нь маргаантай байсаар байгаа улс юм.[18][19] Тус улсыг 1988 оны арваннэгдүгээр сарын 15-нд Алжир хотод Палестины чөлөөлөх байгууллагаас (ПЧБ) палестинчуудын улс хэмээн тунхагласан юм. Улсыг тунхаглагчид нь 1967 оноос хойш Израилын мэдэлд байсан Баруун Йорданы орныг, Газын зурвасын хамтаар мөн Зүүн Иерусалим хотыг улсын нийслэл хэмээн тус улсын нутаг дэвсгэр болгохыг шаардав. Тусгаар улс болохыг тунхаглал үеэр ПЧБ-ын гишүүд нь Тунис руу дүрвэн, нэхэмжилсэн газар нутагтаа ямар ч хяналт тогтоож чадаагүй учраас энэхүү алхам нь зөвхөн бэлгэдлийн төдий л зүйл байв. Гэсэн ч 1990 оныг хүртэл дэлхийн бараг 100 улс Палестин Улсын тусгаар тогтнолыг хүлээн зөвшөөрсөн юм. Өнөөдөр нийт 137 улс тус улсын тусгаар тогтнолыг хүлээн зөвшөөрчээ.

Газын зурвасыг Исламын босогч Хамас бүлэглэл удирдаж, 2007 оноос хойш Египет, Израилын урт хугацааны бүслэлтэд байгаа.[c]

Түүхэн нөхцөл байдал

[засварлах | кодоор засварлах]
Үндсэн өгүүлэл: Ойрх Дорнодын мөргөлдөөн

Зураг

[засварлах | кодоор засварлах]
Газа хот Рамалла хот

Цахим холбоос

[засварлах | кодоор засварлах]

Тэмдэглэл

[засварлах | кодоор засварлах]
  1. ↑ 1.0 1.1 Палестин гэдэг нэрийг одоо Израилд нэгдсэн Британийн Мандатын нутаг дэвсгэр гэж ихэвчлэн тайлбарлаж болохыг анхаарна уу. Энэ нэрийг мөн албан ёсоор Палестин Улсын[15] товч хэлбэрийн лавлагаа болгон ашигладаг бөгөөд энэ нь Палестины засаг захиргаа,[16] Палестиныг чөлөөлөх байгууллага,[17] болон бусад нэр томъёоны ижил төстэй хэрэглээнээс ялгагдах ёстой.
  2. ↑ Палестины тусгаар тогтнолын тунхаглалд "Манай Палестины нутаг дэвсгэр дээр нийслэл Иерусалим (Ал-Кудс Аш-Шариф) хоттой Палестин улс байгуулагдсаныг тунхагласан." Израиль нь Иерусалимыг де-факто хяналтандаа байлгадаг боловч хоёр улсын Иерусалимд тавьсан нэхэмжлэлийг олон улсын хамтын нийгэмлэг хүлээн зөвшөөрдөггүй. Рамаллад засгийн газрын байгууллага болон гадаад төлөөлөгчийн газрууд байрладаг засаг захиргааны нийслэл, бол ихэнх улс орнууд Израиль дахь Элчин сайдын яамаа Тел-Авив хотод ажиллуулдаг.
  3. ↑ 3.0 3.1 Израил улс ПҮЗХ-д газар нутгийн ангиллаас хамааран Палестины нутаг дэвсгэрт зарим чиг үүргийг гүйцэтгэхийг зөвшөөрдөг. Энэ нь Газын зурвас дахь хамгийн бага хөндлөнгийн оролцоог (хилийн хяналтыг хадгалах: агаар,[20] дотоод уснаас цааш тэнгис,[20][21] газар[22]) (түүний дотоод болон хуурай газрын хилийн Египетийн хэсэг нь Хамасын хяналтад байдаг), мөн өөр газар янз бүрийн түвшний хөндлөнгийн оролцоо хадгалсан.[23][24][25][26][27] Мөн Израилын эзэлсэн нутаг дэвсгэрийг харна уу.
  4. ↑ Иш татахад гарсан алдаа: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named PLOchair

Эшлэл

[засварлах | кодоор засварлах]
  1. ↑ "Palestine" (includes audio). nationalanthems.info. Архивласан огноо 31 March 2014. Татаж авсан: 8 June 2014.
  2. ↑ Иш татахад гарсан алдаа: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named only1967
  3. ↑ "Declaration of Independence (1988) (UN Doc)". State of Palestine Permanent Observer Mission to the United Nations. United Nations. 18 November 1988. Эх хувилбараас архивласан: 8 June 2014. Татаж авсан: 8 June 2014.
  4. ↑ Miskin, Maayana (5 December 2012). "PA Weighs 'State of Palestine' Passport". israelnationalnews.com. Arutz Sheva. Архивласан огноо 7 December 2012. Татаж авсан: 8 June 2014. A senior PA official revealed the plans in an interview with Al-Quds newspaper. The change to 'state' status is important because it shows that 'the state of Palestine is occupied,' he said.
  5. ↑ "State of Palestine name change shows limitations". AP. 17 January 2013. Эх хувилбараас архивласан: 10 January 2013. Israel remains in charge of territories the world says should one day make up that state.
  6. ↑ "Table 3, Population by sex, annual rate of population increase, surface area and density" (PDF). Demographic Yearbook. United Nations Statistics Division. 2012. Архивласан огноо 15 October 2017. Татаж авсан: 28 January 2018.
  7. ↑ "The World Factbook: Middle East: West Bank". cia.gov. Central Intelligence Agency. 7 April 2014. Архивласан огноо 22 July 2021. Татаж авсан: 8 June 2014.
  8. ↑ "The World Factbook: Middle East: Gaza Strip". cia.gov. Central Intelligence Agency. 12 May 2014. Архивласан огноо 12 January 2021. Татаж авсан: 8 June 2014.
  9. ↑ "Estimated Population in the Palestine Mid-Year by Governorate,1997-2026". Palestinian Central Bureau of Statistics. Архивласан огноо 7 December 2022. Татаж авсан: 7 December 2022.
  10. ↑ 10.0 10.1 10.2 10.3 "World Economic Outlook Database, October 2022". IMF.org. International Monetary Fund. October 2022. Архивласан огноо 24 October 2022. Татаж авсан: October 11, 2022.
  11. ↑ "GINI index coefficient: West Bank & Gaza". CIA Factbook. Архивласан огноо 30 June 2021. Татаж авсан: 12 August 2021.
  12. ↑ Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 December 2020. pp. 343–346. ISBN 978-92-1-126442-5. Архивласан (PDF) огноо 15 December 2020. Татаж авсан: 16 December 2020.
  13. ↑ According to Article 4 of the 1994 Paris Protocol Архивлагдсан 1 Аравдугаар сар 2016 at the Wayback Machine. The Protocol allows the Palestinian Authority to adopt multiple currencies. In the West Bank, the Israeli new sheqel and Jordanian dinar are widely accepted; while in the Gaza Strip, the Israeli new sheqel and Egyptian pound are widely accepted.
  14. ↑ Eqeiq, Amal (1 May 2019). "From Haifa to Ramallah (and Back): New/Old Palestinian Literary Topography". Journal of Palestine Studies. 48 (3): 26–42. doi:10.1525/jps.2019.48.3.26. ISSN 0377-919X. S2CID 197823144. Архивласан огноо 15 January 2021. Татаж авсан: 22 November 2020.
  15. ↑ Bissio, Robert Remo, ed. (1995). The World: A Third World Guide 1995–96. Montevideo: Instituto del Tercer Mundo. p. 443. ISBN 978-0-85598-291-1.
  16. ↑ Baroud, Ramzy (2004). Kogan Page (ed.). Middle East Review (27th ed.). London: Kogan Page. p. 161. ISBN 978-0-7494-4066-4.
  17. ↑ Иш татахад гарсан алдаа: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named GA43177
  18. ↑ Ilona-Margarita Stettner: Legal Fact Sheet: Palästinensische Staatlichkeit nach Völkerrecht.[permanent dead link] In: Konrad-Adenauer-Stiftung. Abgerufen am 7. Dezember 2017 (PDF).
  19. ↑ John Balouziyeh: Palestinian Statehood under International Law. 1. Mai 2015, abgerufen am 7. Dezember 2017.
  20. ↑ 20.0 20.1 Israel's control of the airspace and the territorial waters of the Gaza Strip Архивлагдсан 5 Зургаадугаар сар 2011 at the Wayback Machine.
  21. ↑ Map of Gaza fishing limits, "security zones" Архивлагдсан 26 Долоодугаар сар 2011 at the Wayback Machine.
  22. ↑ Israel's Disengagement Plan: Renewing the Peace Process Архивлагдсан 2 Гуравдугаар сар 2007 at the Wayback Machine: "Israel will guard the perimeter of the Gaza Strip, continue to control Gaza air space, and continue to patrol the sea off the Gaza coast. ... Israel will continue to maintain its essential military presence to prevent arms smuggling along the border between the Gaza Strip and Egypt (Philadelphi Route), until the security situation and cooperation with Egypt permit an alternative security arrangement."
  23. ↑ "Israel: 'Disengagement' Will Not End Gaza Occupation". Human Rights Watch. 29 October 2004. Архивласан огноо 1 November 2008. Татаж авсан: 16 July 2010.
  24. ↑ Gold, Dore (26 August 2005). "Legal Acrobatics: The Palestinian Claim that Gaza Is Still 'Occupied' Even After Israel Withdraws". Jerusalem Issue Brief. Jerusalem Center for Public Affairs. 5 (3). Архивласан огноо 21 June 2010. Татаж авсан: 16 July 2010.
  25. ↑ Bell, Abraham (28 January 2008). "International Law and Gaza: The Assault on Israel's Right to Self-Defense". Jerusalem Issue Brief. Jerusalem Center for Public Affairs. 7 (29). Архивласан огноо 21 June 2010. Татаж авсан: 16 July 2010.
  26. ↑ Transcript (22 January 2008). "Address by FM Livni to the 8th Herzliya Conference". Israeli Ministry of Foreign Affairs. Архивласан огноо 26 October 2011. Татаж авсан: 26 September 2011.
  27. ↑ Salih, Zak M. (17 November 2005). "Panelists Disagree Over Gaza's Occupation Status". University of Virginia School of Law. Эх хувилбараас архивласан: 3 March 2016. Татаж авсан: 26 September 2011.
"https://mn.wikipedia.org/w/index.php?title=Палестин_Улс&oldid=776502"-с авсан