Иерусалим

Иерусалим יְרוּשָׁלַיִם‎ (Еврей хэл) القُدس (Араб хэл)
Туг Сүлд
Иерусалим Израил улс дахь Иерусалим хот
Солбицол: 31°47′N 35°13′E
Улс	Израил
Дүүрэг	Иерусалим
Түүх
Үүсгэн байгуулагдсан	МЭӨ 3000-2800 он
Баруун-Зүүн Иерусалимд хуваагдсан	1948
Эргэн нэгдэлт	1967
Иерусалимын тухай хууль	1980
Засаглал
- Мэйр	Моше Лион
Газар нутаг
- Нийт	125.156 км²
Өндөр	754 м
Хүн ам
- Нийт (2012)	933.200
- Нягтрал	5.852/км²
Цагийн бүс	UTC+2:00
- Зун	UTC+3:00
Утасны код	+972 2
Цахим сүлжээ: www.jerusalem.muni.il

Иерусалим (Еврэй: יְרוּשָׁלַיִם‎ Йерушалайим; Араб: القُدس Ал-Кудс) нь Израил улсын нийслэл бөгөөд газар нутаг, хүн амаараа хамгийн том хот нь юм. 125,1 квадрат километр газар нутагт 732.100 хүн оршин суудаг. Орчин үеийн Иерусалим хот нь Иудын нуруунд, Газар дундын тэнгис болон Сөнөсөн тэнгисийн хойд цэгийн дунд оршдог бөгөөд Хуучны хотын гадуур хөгжжээ.

Иерусалим хот нь МЭӨ 4-р мянганы үед үүссэн бөгөөд дэлхийн хамгийн эртний хотуудын нэг юм. Мөн Иудаизмын хамгийн ариун газар бөгөөд МЭӨ 10-р зуунаас Еврейчүүдийн сүсэг бишрэлийн төв байна. Иудаизмаас гадна Иерусалим нь Христийн шашны эртний ариун гэгээн газруудын нэг, мөн Исламын гурав дахь ариун газар юм. Хуучны хот нь 0.9 квадрат километр газар нутагтай, харьцангуй жижиг хэмжээтэй боловч шашны чухал газрууд олонтой. Үүнд: Еврейчүүдэд Сүмийн Уул, Баруун Хана, Христосын шашинтнуудад Ариун Авсны Сүм, Мусульмантнуудад Чулууны Пөмбөгөр, Ал-Акса сүм гэх зэргээр байна. 1860-аад он хүртэл дангаараа хот нь болсон Иерусалимын хаалттай хэсэг нь одоо Хуучны Хот гэгддэг бөгөөд үүнийг 1982 онд аюулд байгаа Дэлхийн өвүүдийн жагсаалтад оржээ. Хуучны хот нь уламжлалт ёсоороо бол дөрвөн хэсэгт хуваагдаж байсан. Харин одоогийн хуваагдал болох Арменийн, Христийн, Еврейн, Исламын хэсгүүд нь 19-р зууны эхэн үеэс л хэрэглэгдэж эхэлжээ.

Өнөө үед бол Иерусалимын статус нь Израил-Палестины дайнд чухал асуудал болсоор байна. Израил улс Зүүн Иерусалимыг эзлэсэн явдалд НҮБ болон бусад олон байгууллагууд эсэргүүцэж байгаагаа мэдэгдсэн бөгөөд үүнийг Палестинчууд ирээдүйн орныхоо нийслэлээ болгох талаар хардаг. UNSC 478-аас болж ихэнх гадны орнуудын элчин сайдын яамд Иерусалимд биш, хуучны түр зуурын нийслэл Тел-Авивт байрлуулдаг.

Зургийн цомог

• 

  Кнессет (төрийн ордон)

• 

  Дээд шүүх

• 

  Израилын гадаад хэргийн яам

• 

  Израилын төв банк

• 

  Цагдаагийн албаны төв байр

• 

  Ерөнхий сайдын ордон

• 

  Улсын ерөнхийлөгчийн өргөө

• 

  Израил музей

• 

  Израилын үндэсний номын сан

• 

  Иерусалимын олон улсын хурлын төв

• 

  Израилын шинжлэх ухааны академи

• 

  Еврей хэлний академи

• 

  Ботаникийн цэцэрлэг

• 

  Хуучин хотын захиргаа

• 

  Шинэ хотын захиргаа

Цаг уур

Иерусалим
Уур амьсгалын диаграмм
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12     133   12 6     118   13 6     93   15 8     25   22 13     3.2   25 16     0   28 18     0   29 19     0   29 20     0.3   28 19     15   25 17     61   19 12     106   14 8 Температур °C,  Тунадас мм Эх сурвалж: Israel Meteorological Service

Сарын дундаж температур болон хур тунадасны хэмжээ: Иерусалим 1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар Маx. Температур (°C) 11.8 12.6 15.4 21.5 25.3 27.6 29.0 29.4 28.2 24.7 18.8 14.0 Ø 21.6 Мин. Температур (°C) 6.4 6.4 8.4 12.6 15.7 17.8 19.4 19.5 18.6 16.6 12.3 8.4 Ø 13.5 Тунадас (мм) 133.2 118.3 92.7 24.5 3.2 0.0 0.0 0.0 0.3 15.4 60.8 105.7 Σ 554.1 Бороотой өдөр (d) 12.9 11.7 9.6 4.4 1.3 0.0 0.0 0.0 0.3 3.6 7.3 10.9 Σ 62 Т е м п е р а т у р 11.8 6.4 12.6 6.4 15.4 8.4 21.5 12.6 25.3 15.7 27.6 17.8 29.0 19.4 29.4 19.5 28.2 18.6 24.7 16.6 18.8 12.3 14.0 8.4 1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар Хур тунадас Х у р т у н а д а с 133.2 118.3 92.7 24.5 3.2 0.0 0.0 0.0 0.3 15.4 60.8 105.7   1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар Эх сурвалж: Israel Meteorological Service

Цахим холбоос

 Commons: Иерусалим – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан

 Вики эшлэл: Иерусалим – Эшлэл

 Wikivoyage: Иерусалим – Аяллын хөтөч

Wiktionary: Иерусалим – Энэ үгийг тайлбар толиос харна уу

• Иерусалим хотын албан ёсны цахим хуудас
• Jerusalemp3, mp3 форматтай үнэгүй виртуаль турууд
• Давидын хот
• Иерусалим хотын газрын зургууд
• Иерусалим хотын эртний газрын зургууд

Азийн улсуудын нийслэл

Бүрэн эрхт улсын нийслэл: Абу-Даби (Арабын Нэгдсэн Эмират Улс) | Амман (Йордан) | Анкара (Турк) | Ашхабад (Туркменистан) | Багдад (Ирак) | Баку (Азербайжан) | Бандар Сери Бегаван (Бруней) | Бангкок (Тайланд) | Бейрут (Ливан) | Бишкек (Киргиз) | Бээжин (Хятад) | Вьентьян (Лаос) | Дакка (Бангладеш) | Дамаск (Сири) | Дили (Зүүн Тимор) | Доха (Катар) | Душанбе (Тажикистан) | Жакарта (Индонез) | Ереван (Армени) | Иерусалим (Израил) | Исламабад (Пакистан) | Кабул (Афганистан) | Каир¹ (Египет) | Катманду (Балба) | Куала Лумпур (Малайз) | Кувейт (Кувейт) | Мале (Мальдив) | Манама (Бахрейн) | Манила (Филиппин) | Маскат (Оман) | Москва² (Орос) | Нейпьидо (Мьянмар) | Никоси (Кипр) | Нур-Султан (Казахстан) | Пномпень (Камбож) | Пёньян (Умард Солонгос) | Санаа (Йемен) | Сөүл (Өмнөд Солонгос) | Сингапур³ (Сингапур) | Ташкент (Узбекистан) | Тбилис (Гүрж) | Тхимпху (Бутан) | Тегеран (Иран) | Токио (Япон) | Улаанбаатар (Монгол) | Ханой (Вьетнам) | Шинэ Дели (Энэтхэг) | Эр-Рияд (Саудын Араб) |

Маргаантай нутаг дэвсгэрийн нийслэл: Рамалла (Палестины Өөртөө Засах Нутаг Дэвсгэр) | Степанакерт (Бүгд Найрамдах Арцах Улс) | Сухум (Абхаз) | Тайбэй (Тайвань) | Цхинвал (Өмнөд Осети) |

¹ Африк тивд оршдог.  ² Европ тивд оршдог.  ³ Хот улс.