Устөрөгч
| Шинж чанар | |||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Устөрөгчийн спектрийн шугамын үзэгдэх хэсэг | |||||||||||||||||||||||||
| Ерөнхий | |||||||||||||||||||||||||
| Нэр, тэмдэг, атомын дугаар | Устөрөгч, H, 1 | ||||||||||||||||||||||||
| Цуваа | Металл биш | ||||||||||||||||||||||||
| Бүлэг, үе, блок | 1, 1, s | ||||||||||||||||||||||||
| Гадаад байдал | өнгөгүй хий (H2) | ||||||||||||||||||||||||
| CAS дугаар | 1333-74-0 | ||||||||||||||||||||||||
| Дэлхийн гадаргад эзлэх хэмжээ | 0,15 %[1] | ||||||||||||||||||||||||
| Атомын шинж чанар [2] | |||||||||||||||||||||||||
| Атом масс | 1,008 (1,00784–1,00811)[3][4] u | ||||||||||||||||||||||||
| Атомын радиус (тооцоолсон) | 25 (53) пм | ||||||||||||||||||||||||
| Ковалент радиус | 31 пм | ||||||||||||||||||||||||
| Ван дер Ваальсын радиус | 120 пм | ||||||||||||||||||||||||
| Электрон бүтэц | 1s1 | ||||||||||||||||||||||||
| 1. Ионжилтын энерги | 1312 кЖ/моль | ||||||||||||||||||||||||
| Физикийн шинж чанар [2] | |||||||||||||||||||||||||
| Бодисын төлөв | хийн төлөв байдалтай (H2) | ||||||||||||||||||||||||
| Нягт | 0,0899 кг · м−3[5] 273 K-д | ||||||||||||||||||||||||
| Соронзон чанар | дисоронзон (Χm = −2,2 · 10−9)[6] | ||||||||||||||||||||||||
| Хайлах цэг | 14,01 K (−259,14 °C) | ||||||||||||||||||||||||
| Буцлах цэг | 21,15 K[7] (−252 °C) | ||||||||||||||||||||||||
| Молийн эзлэхүүн | (хатуу) 11,42 · 10−6 м3/моль | ||||||||||||||||||||||||
| Ууршилтын дулаан | 0,90 кЖ/моль[7] | ||||||||||||||||||||||||
| Хайлах дулаан | 0,558 кЖ/моль | ||||||||||||||||||||||||
| Дууны хурд | 1270 м/сек 298,15 K-д | ||||||||||||||||||||||||
| Хувийн дулаан шингээлт | 14304 Ж/(кг · К) | ||||||||||||||||||||||||
| Дулаан дамжуулалт | 0,1805 Вт/(м · К) | ||||||||||||||||||||||||
| Химийн шинж чанар [2] | |||||||||||||||||||||||||
| Исэлдэлтийн төлөв байдал | +1, 0, −1 | ||||||||||||||||||||||||
| Оксид (суурь) | H2O (амфотер) | ||||||||||||||||||||||||
| Хэвийн потенциал | 0 В | ||||||||||||||||||||||||
| Цахилгаан сөрөг чанар | 2,2 (Паулын скала) | ||||||||||||||||||||||||
| Изотопууд | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
| Өөр бусад изотопуудыг үзэх: Изотопуудын жагсаалт | |||||||||||||||||||||||||
| ЦСР-шинж чанар | |||||||||||||||||||||||||
| Аюулгүй байдлын заавар | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
| Боломжит ба хэрэглэх байдлыг харгалзан аль болох СИ-системийн нэгжүүдийг хэрэглэсэн болно. Хэрэв ямар нэгэн тайлбар байхгүй бол дээр өгөгдсөн утгууд хэвийн нөхцлийн утгууд болно. | |||||||||||||||||||||||||
Устөрөгч нь Н гэж тэмдэглэгддэг (Грек: 'υδορе - ус), атомын дугаар нь 1 болох металл бус химийн элемент.
Хэвийн нөхцөлд өнгө, үнэргүй. Атом жин нь 1.00794 гр/моль, хамгийн хөнгөн, орчлон ертөнц дээрх хамгийн өргөн тархалттай химийн элемент.
Дэлхий дээр устөрөгч дангаараа маш ховор, үйлдвэрлэлийн нөхцөлд метанаас ялгаж авна. Устөрөгч нь 3 янз байдаг ба цөм нь 1 протоноос тогтсоныг зүгээр устөрөгч гэх ба харин 1 протон, 1 нейтроноос тогтсоныг дейтерий гэнэ. Харин 1 протон, 2 нейтроноос тогтсоныг тритий гэдэг. Атомыг нь нэрлэхдээ устөрөгч, дейтон, тритон гэж тус тус нэрлэдэг.
Цахим холбоос
[засварлах | кодоор засварлах]
Commons: Устөрөгч – Викимедиа дуу дүрсний санЭшлэл
[засварлах | кодоор засварлах]- ↑ Erwin Riedel, Christoph Janiak: Anorganische Chemie. 8. Auflage. Verlag De Gruyter, 2011, ISBN 978-3-11-022566-2.
- ↑ Die Werte für die Eigenschaften (Infobox) sind, wenn nicht anders angegeben, aus www.webelements.com (Wasserstoff) entnommen.
- ↑ Angegeben ist der von der IUPAC empfohlene Standardwert, da die Isotopenzusammensetzung dieses Elements örtlich schwanken kann, ergibt sich für das mittlere Atomgewicht der in Klammern angegebene Massenbereich. Siehe: Michael E. Wieser, Tyler B. Coplen: Atomic weights of the elements 2009 (IUPAC Technical Report). In: Pure and Applied Chemistry. 2010, S. 1, doi:10.1351/PAC-REP-10-09-14.
- ↑ IUPAC, Standard Atomic Weights Revised 2013.
- ↑ 5.0 5.1 5.2 Eintrag zu Wasserstoff in der GESTIS-Stoffdatenbank des IFA, abgerufen am 3. Mai 2017 (JavaScript erforderlich).
- ↑ Robert C. Weast (Hrsg.): CRC Handbook of Chemistry and Physics. CRC (Chemical Rubber Publishing Company), Boca Raton 1990, ISBN 0-8493-0470-9, S. E-129 bis E-145. Die Werte dort sind auf g/mol bezogen und in cgs-Einheiten angegeben. Der hier angegebene Wert ist der daraus berechnete maßeinheitslose SI-Wert.
- ↑ 7.0 7.1 Yiming Zhang, Julian R. G. Evans, Shoufeng Yang: Corrected Values for Boiling Points and Enthalpies of Vaporization of Elements in Handbooks. In: Journal of Chemical & Engineering Data. 56, 2011, S. 328–337, doi:10.1021/je1011086.
- ↑ Eintrag zu Hydrogen im Classification and Labelling Inventory der Европын химийн агентлаг (ECHA), abgerufen am 1. August 2016. Hersteller bzw. Inverkehrbringer können die harmonisierte Einstufung und Kennzeichnung erweitern.
Энэ нуклидын тухай өгүүлэл дутуу дулимаг бичигджээ. Нэмж гүйцээж өгөхийг хүсье.